Ս. ՂԵՒՈՆԴԵԱՆՑ ՔԱՀԱՆԱՅԻՑ ՏՕՆԻՆ ԱՌԹԻՒ ԱՐԱՐՈՂՈՒԹԻՒՆ՝ ԱԹՈՌԱՆԻՍՏ ՄԱՅՐ ԵԿԵՂԵՑՒՈՅ ՄԷՋ

Սրբոց Ղե­ւոն­դեանց Քա­հա­նա­յից տօ­նին առ­թիւ նա­խըն­թաց օր ա­ւան­դա­կան տօ­նա­կա­տա­րու­թիւն­ներ տե­ղի ու­նե­ցան Ա­թո­ռա­նիստ Մայր ե­կե­ղեց­ւոյ մէջ, ո­րոնց նա­խա­գա­հեց Պատ­րիար­քա­կան Ընդ­հա­նուր Փո­խա­նորդ Տ. Ա­րամ Արք. Ա­թէ­շեան։ Պատ­րիար­քա­կան Ա­թո­ռի ամ­բողջ հո­գե­ւո­րա­կա­նաց դա­սը մաս­նակ­ցե­ցաւ տօ­նա­կա­տա­րու­թիւն­նե­րուն։ Օ­րուան Ս. Պա­տա­րա­գը մա­տոյց Տ. Գրի­գոր Ա. Քհնյ. Տա­մա­տեան։ Եր­գե­ցո­ղու­թիւն­նե­րը կա­տա­րուե­ցան քա­հա­նա­յից դա­սուն կող­մէ։

Նախ­քան Տէ­րու­նա­կան ա­ղօթ­քը քա­րո­զեց Տ. Թա­թուլ Ծ. Վրդ. Ա­նու­շեան։ Ա­ն խօսեցաւ «Քա­հա­նայք քո զգեց­ցին զար­դա­րու­թիւն եւ սուրբք քո ցնծա­լով ցնծաս­ցեն» (Սղմ. ՃԼԱ) բնա­բա­նով։ Հայր Սուր­բը ե­կե­ղեց­ւոյ եւ Աս­տու­ծոյ մի­ջեւ ե­ղած յա­րա­բե­րու­թիւ­նը պատ­կե­րա­ցուց ը­սե­լով. «Ե­թէ կ­՚ու­զենք, որ երկ­նի վրայ ու­րա­խու­թիւն ըլ­լայ, հրեշ­տակ­ներ ու­րա­խու­թեամբ դղրդան, նախ երկ­րի վրայ պէտք է ըլ­լայ ու­րա­խու­թիւն, ար­դա­րու­թեան ճամ­բով։ Քա­հա­նա­յին ար­դա­րու­թեան մա­սին կը խօ­սինք եւ այդ ալ կա­րե­լի է ամ­փո­փել մաք­րու­թիւն բա­ռով։ Այ­սօր երկ­նա­յին եւ երկ­րա­յին մեծ ու­րա­խու­թեան տօն է։ Քա­հա­նա­յու­թեան տօնն է։ Վար­դա­նանց պա­տե­րազ­մի ո­գին հան­դի­սա­ցող գա­ղա­փա­րա­պաշտ հո­գե­ւո­րա­կան­նե­րու յի­շա­տա­կու­թեան օրն է։ Երբ ժո­ղո­վուր­դին ծա­ռա­յե­լու կո­չուած սպա­սա­ւոր­ներ ի­րենց պաշ­տօ­նը կը կա­տա­րեն խղճմտու­թեամբ, մա­քուր սրտով, մա­քուր հո­գիով, ցնծա­լով կը ցնծայ եր­կին­քը։ Քա­հա­նա­ներ ուղ­ղա­կիօ­րէն կա­պուած են Քրիս­տո­սի, ան­քակ­տե­լի ձեռ­նադ­րու­թեամբ մը, ո­րուն ա­ռա­ջին օ­ղա­կը կը հան­դի­սա­նայ նոյ­նինքն Քրիս­տոս։ Բայց այս ի­րո­ղու­թեան ներ­քեւ աշ­խարհ ալ ա­ռինք­նող է։ Աշ­խար­հը զա­նա­զան գե­ղե­ցիկ զգեստ­ներ եւ հրա­պու­րիչ փառ­քեր կրնայ խոս­տա­նալ։ Այդ փոր­ձու­թեան դի­մաց պէտք է յի­շել Ղե­ւոնդ ե­րէ­ցին պա­տաս­խա­նը, տրուած՝ հե­թա­նոս թա­գա­ւո­րին. Դուն մե­զի փառք կը խոս­տա­նաս, մենք ար­դէն այդ փառ­քը ու­նինք։ Քրիս­տո­սը հա­գած սպա­սա­ւո­րին հա­մար չկայ ա­ւե­լի մեծ փառք մը եւ կամ այլ հա­գուստ մը՜։

Իր խօս­քե­րու ա­ւար­տին քա­րո­զիչ Հայր Սուր­բը յան­ձին Ն.Ս.Օ.Տ.Տ. Գա­րե­գին Բ. Ա­մե­նայն Հա­յոց Կա­ղո­ղի­կո­սի, Հայ Ե­կե­ղեց­ւոյ հո­գե­ւո­րա­կա­նաց դա­սուն եւ յան­ձին Ա­րամ Ար­քե­պիս­կո­պո­սի, Պատ­րիար­քա­կան Ա­թո­ռոյ հո­գե­ւո­րա­կա­նաց դա­սուն Ս. Ղե­ւոն­դեանց Քա­հա­նա­յից տօ­նը շնոր­հա­ւո­րեց։

Յա­ւարտ Ս. Պա­տա­րա­գի կա­տա­րուե­ցաւ մաս­նա­ւոր հո­գե­հանգս­տեան պաշ­տօն, ո­րու ըն­թաց­քին ո­գե­կո­չուե­ցան Հայ Ե­կե­ղեց­ւոյ հան­գու­ցեալ բո­լոր սպա­սա­ւոր­նե­րը։

Ա­րա­րո­ղու­թեան ա­ւար­տին յա­րա­կից Պէզ­ճեան սրա­հին մէջ սի­րոյ սե­ղան մը սար­քուե­ցաւ հո­գե­ւոր հայ­րե­րուն ի պա­տիւ։ Այս առ­թիւ ար­տա­յայ­տուե­ցաւ Տ. Սա­հակ Եպսկ. Մա­շա­լեան, որ տօ­նա­կան տրա­մադ­րու­թիւ­նով ող­ջու­նեց Ընդ­հա­նուր Փո­խա­նորդն ու իր բո­լոր հո­գե­ւոր եղ­բայր­նե­րը։

Նո­րին Սրբազ­նու­թիւ­նը շեշ­տեց կա­րե­ւո­րու­թիւ­նը Ղե­ւոն­դեանց շար­ժու­մին եւ յի­շե­ցուց Ղե­ւոն­դեանց քա­հա­նա­նե­րու քա­ջա­րի կե­ցուած­քը։ Այդ ո­գին քա­ջա­լե­րած էր նաեւ Ս. Վար­դա­նանց զօ­րա­վար­ներն ու իշ­խան­նե­րը։ Հո­գե­ւո­րա­կան­նե­րու ա­ռաջ­նոր­դու­թեամբ՝ զօ­րա­վար­նե­րու միա­ցու­մով եւ ժո­ղո­վուր­դի զօ­րակ­ցու­թեամբ Հայ ժո­ղո­վուր­դը կա­պուած մնա­ցած էր Քրիս­տո­սին։ Ա­նոնք նոյ­նիսկ մա­հը յանձն ա­ռած էին։ Իսկ այ­սօր մենք որ­քա­նո՞վ հա­ւա­տա­րիմ կը մնանք այս ո­գիին։ Պար­զա­պէս տօ­նա­կա­տա­րու­թի՞ւն մըն է կա­տա­րուա­ծը։ Միայն տօ­նա­կան ու­րա­խու­թեամբ հա­ւա­քուի­լը, սի­րոյ սե­ղա­նի մաս­նա­կից դառ­նա­լը, սուր­բե­րու յի­շա­տա­կը ճա­ռե­րով պան­ծաց­նե­լը բա­ւա­րար չէ ներ­կա­յիս։ Այ­սօր մեծ մար­տահ­րա­ւէ­րի մը հետ դէմ յան­դի­ման ենք։ Կրօ­նա­կան ու բա­րո­յա­կան ար­ժէք­նե­րը կեան­քի կո­չե­լու տե­սա­կէ­տէ ա­ւե­լի ա­զատ ենք, բայց եւ այն­պէս կը տես­նենք շա­տեր այս ա­զա­տու­թիւ­նը կը գոր­ծա­ծեն ընդ­դէմ ե­կե­ղեց­ւոյ, ընդ­դէմ Աս­տու­ծոյ։ Այս սուր­բե­րը ի­րենց կեան­քը նուի­րե­ցին, որ­պէս­զի մենք մնանք Քրիս­տո­սի փա­րա­խին մէջ։ Ե­թէ այ­սօր մե­զի հետ խօ­սե­լու ա­ռի­թը ու­նե­նա­յին, պի­տի չ­ը­սէ­՞ին. «­Մենք մեր կեան­քը զո­հե­ցինք, որ­պէս­զի դուք ե­կե­ղե­ցիէն հե­ռո՞ւ կեանք ու­նե­նաք, որ­պէս­զի ե­կե­ղե­ցի՞ն հա­լա­ծէք, որ­պէս­զի ա­նաս­տուա­ծու­թեամբ թրծուած վի­ճա­կով ե­կե­ղե­ցի, ե­կե­ղե­ցա­կան եւ հա­ւատք հա­լա­ծե­լը պաշ­տա­մո՞ւնք նկա­տէք»։ Ղե­ւոն­դեանց քա­հա­նա­ներ այ­սօր թէ՛ հո­գե­ւո­րա­կան­նե­րը, թէ՛ վա­րիչ­նե­րը եւ թէ ժո­ղո­վուր­դը կը հրա­ւի­րեն պայ­քա­րե­լու այս ա­նա­խորժ տե­սա­րա­նին հետ։

Նո­րին Սրբազ­նու­թիւ­նը Ա­րամ Սրբա­զա­նի ան­ձին մէջ շնոր­հա­ւո­րեց հո­գե­ւո­րա­կա­նաց դա­սու ան­դամ­նե­րը, մաղ­թե­լով ի Տեան­ռէ կա­րո­ղու­թիւն եւ յա­ջո­ղու­թիւն՝ քա­հա­նա­յա­կան դժուա­րին պար­տա­կա­նու­թեան մէջ։

Սի­րոյ սե­ղա­նը ա­ւար­տին հա­սաւ հո­գե­ւոր հայ­րե­րուն միաս­նա­բար ար­տա­սա­նուած ա­ղօթ­քով։