ԵՐԱԶ ԳՐՈՂԻՆ ՀԱՄԱՐ

Անց­նող օ­րե­րուն Ե­րե­ւան կը գտնուէր սա­ղի­մա­հայ ծա­նօթ բա­նաս­տեղ­ծու­հի, կրթա­կան, մշա­կու­թա­յին գոր­ծիչ, աս­մուն­քող Ա­նուշ Նագ­գա­շեան: Այ­ցի ա­ռիթ­նե­րէն մէ­կը Հա­յաս­տա­նի Նա­խա­գահ Սերժ Սարգ­սեա­նի հրա­մա­նագ­րով Հա­յաս­տա­նի Հան­րա­պե­տու­թեան քա­ղա­քա­ցիու­թիւն ստա­նալն էր: Այդ ա­ռի­թով բա­նաս­տեղ­ծու­հին հիւ­րըն­կա­լուած էր Սփիւռ­քի նա­խա­րա­րու­թեան մէջ:

Ջեր­մօ­րէն շնոր­հա­ւո­րե­լով Ա­նուշ Նագ­գա­շեա­նը՝ այդ նշա­նա­կա­լի ա­ռի­թով՝ Սփիւռ­քի նա­խա­րար Հրա­նոյշ Յա­կո­բեա­ն ն­շած է, որ Հա­յաս­տա­նի քա­ղա­քա­ցի ըլ­լա­լը հայ մար­դու հա­մար բո­լոր կո­չում­նե­րէն ա­մե­նա­բարձրն ու ա­մե­նա­գե­ղե­ցիկն է, եւ ինք ու­րախ է, որ այդ կո­չու­մը շնոր­հուած է ար­ժա­նի ան­ձի մը, որ մշտա­պէս կա­պուած է հայ­րե­նի­քին, եւ իր աշ­խա­տան­քով փաս­տած է իր նուի­րումն ու սէ­րը:

Իր կար­գին, Ա­նուշ Նագ­գա­շեան նշած է, որ Հա­յաս­տա­նի Հան­րա­պե­տու­թեան քա­ղա­քա­ցիու­թիւն ստա­նա­լը միշտ ալ իր ա­մե­նէն նուի­րա­կան ե­րա­զան­քը ե­ղած է, ո­րուն ան սպա­սած է եր­կար տա­րի­ներ: Ան ը­սած է, որ հա­կա­ռակ ա­նոր, որ մշտա­պէս կա­պուած ե­ղած է Հա­յաս­տա­նին, սա­կայն կա­րե­ւոր հան­գա­մանք մը պակ­սած էր իր կեան­քին մէջ: Բա­նաս­տեղ­ծու­հին նշած է, որ Հա­յաս­տա­նի Հան­րա­պե­տու­թեան քա­ղա­քա­ցիի անձ­նա­գի­րը լիո­վին փո­խած է իր աշ­խար­հը, նոր լիցք հա­ղոր­դած՝ իր գրուածք­նե­րուն:

Ա­նուշ Նագ­գա­շեան հա­յաս­տա­նեան վեր­ջին այ­ցի օ­րե­րուն ե­ղած է նաեւ Մայր Ա­թոռ Սուրբ Էջ­միած­նի մէջ:

ԺԱ­ՄԱ­ՆԱԿ հան­դի­պե­ցաւ Ա­նուշ Նագ­գա­շեա­նին, որ խօ­սե­ցաւ սա­ղի­մա­հայ գա­ղու­թի այ­սօ­րուան վի­ճա­կին մա­սին:

-Կու գաք վայ­րէ մը, որ հայ մշա­կոյ­թի, մտա­ւո­րա­կա­նու­թեան կեդ­րոն­նե­րէն մին ե­ղած է դա­րեր շա­րու­նակ: Այ­սօր ի՞նչ վի­ճա­կի մէջ կը գտնուի սա­ղի­մա­հայ գա­ղու­թը, ի՞նչ հոգ­ե­րով կ՚ապ­րի հայ մտա­ւո­րա­կա­նու­թիւ­նը այն­տեղ:

-Պա­տաս­խա­նե­լով Ձեր հար­ցու­մին՝ ծանր յայ­տա­րա­րու­թիւն-հար­ցում մը ը­նեմ՝ իսկ գո­յու­թի՞ւն ու­նի մտա­ւո­րա­կա­նու­թիւն այն­տեղ: Ե­րու­սա­ղէ­մը, որ ամ­բողջ խորհր­դա­յին շրջա­նին սփիւռ­քին ինք կու տար խմբա­գիր­ներ, ու­սու­ցիչ­ներ, մտա­ւո­րա­կան­ներ, այ­սօր ամ­բող­ջո­վին մե­կու­սա­ցած վի­ճա­կի մը մէջ կը գտնուի: Հի­նե­րը ար­դէն չկան, մա­հա­ցած են, մեծ մասն ալ ար­տա­գաղ­թած է, հայ­կա­կան հա­մայն­քը տե­սակ մը մե­ռե­լա­յին վի­ճակ ու­նի:

Ցա­ւով կա­րե­լի է ար­ձա­նագ­րել այդ մէ­կը, ո­րով­հե­տեւ ե­ղած է հա­մայնք մը, ուր դա­սա­ւան­դած են Օ­շա­կա­նը, Շա­հան Պէր­պէ­րեա­նը, այլ ա­նուն­ներ... Այ­սօր չկան այդ­պի­սի ա­նուն­ներ: Այ­սօր նոյ­նիսկ դպրո­ցի ու­սու­ցիչ­նե­րու մէջ բա­ւա­կան թիւ կը կազ­մեն ա­րաբ­նե­րը: Աս­տի­ճան­նե­րէն կը բարձ­րա­նաս, հա­յե­րէն չես լսեր: Ո՞ւր պի­տի պատ­րաս­տուի, կազ­մուի հայ մտա­ւո­րա­կա­նու­թիւ­նը:

-Վա­ղո՞ւց է այդ ան­կու­մը, եւ ո՞րն է պատ­ճա­ռը նման ետ­քայ­լի:

-Ա­յո՛, այս վեր­ջին քսան տա­րի­նե­րուն մա­նա­ւանդ, շատ ծանր է: Եւ եր­թա­լով ա­ւե­լի նկա­տե­լի կը դառ­նայ այդ մէ­կը: Կը նօս­րա­նայ գա­ղու­թը եւ չեմ գի­տեր՝ ո՞ւր պի­տի հաս­նի այս վի­ճա­կը:

Ար­տա­քին քա­ղա­քա­կան պայ­ման­ներն են նաեւ պատ­ճա­ռը, որ մե­զի ա­ռիթ չեն տար ա­ճե­լու: Մենք ժա­մա­նա­կին դա­սա­խօս­ներ ու­նէինք հա­մալ­սա­րան­նե­րէ ներս, գոր­ծա­տէ­րեր ու­նէինք, այ­սօր չու­նինք ո՛չ մէ­կը, ո՛չ միւ­սը:

-Դուք ալ քա­շուած էք ու­սուց­չու­թե­նէ, ի՞նչն էր պատ­ճա­ռը:

-Ութ-ի­նն տա­րի է՝ դուրս ե­կած եմ դպրո­ցէն, ո­րով­հե­տեւ տնօ­րէ­նը շատ ծանր յայ­տա­րա­րու­թիւն մը ը­րած էր, թէ ո­րո՞ւ է պէտք հա­յոց լե­զուն, բա­ցի դա­սա­ւան­դող ու­սու­ցի­չէն, որ դրամ ստա­նայ: Այ­սօր ար­դէն հա­յե­րէ­նը դպրո­ցի մէջ երկ­րոր­դա­կան լե­զուի կար­գա­վի­ճակ ու­նի: Երբ ես կը դա­սա­ւան­դէի, մենք լե­զուն չէինք անց­ներ սոսկ իբ­րեւ լե­զու, այլ՝ գրա­բա­րի, մա­տե­նա­գի­տու­թեան, թատ­րո­նի, այլ ձե­ւե­րով խո­րա­ցուած կը մա­տու­ցուէր լե­զուն: Ես նաեւ մշա­կու­թա­յի­նի պա­տաս­խա­նա­տուն էի, տա­րին չորս ան­գամ կը պատ­րաս­տէինք թատ­րոն, բո­լորն ալ նուի­րուած հայ­րե­նա­սի­րու­թեան:

Այ­սօր դպրո­ցը բո­լոր ա­ռում­նե­րով լաւ վի­ճա­կի մէջ չէ, ա­ւար­տո­ղը դժուա­րու­թեամբ հա­մալ­սա­րան կը մտնէ, կամ ալ պի­տի ձգէ, դուրս եր­թայ: Ժա­մա­նա­կին ես իմ ա­շա­կերտ­նե­րուս կը քա­ջա­լե­րէի Հա­յաս­տան եր­թալ ու­սա­նե­լու եւ շատ կա­յին գա­ցող­ներ, այն­տեղ ու­սա­նող­ներ:

-Այդ­քա­նով հան­դերձ, ի՞նչ հոգ­եր ու­նի հա­յու­թիւ­նը այն­տեղ:

-Հա­յու­թիւ­նը միայն կը մտա­ծէ, թէ ինչ­պէ՛ս իր օ­րա­պա­հի­կը ա­պա­հո­վէ: Ես, ան­ձամբ, այ­սօր չեմ աշ­խա­տիր իմ մաս­նա­գի­տու­թեամբ: Բա­ցած եմ ցու­ցաս­րահ-սրճա­րան մը, ուր կը ցու­ցադ­րեմ եւ կը վա­ճա­ռեմ ի­րեր, ո­րոնք ձե­ռա­գործ են, եւ ո­րոնք ան­ձամբ ես կը պատ­րաս­տեմ: Այդ ալ հա­ճոյ­քով եւ սի­րով կ՚ը­նեմ, ճիշդ է՝ հա­ճե­լի գործ է, բայց ա­մէն ան­գամ, երբ ուժ եւ սէր կը դնեմ այ­ցե­լուին բան մը ներ­կա­յաց­նե­լու, ցաւ կ՚ապ­րիմ, որ այդ ուժն ու սէ­րը չեմ նուի­րա­բե­րեր հայ մա­նու­կին՝ բան մը բա­ցատ­րե­լու, սո­րվեց­նե­լու: Ա­մէն պա­րա­գա­յի, կը ջա­նամ, ինչ որ ը­նեմ, սի­րով ը­նել, մար­դոց հետ ան­մի­ջա­կան շփու­մը կը սի­րեմ եւ այդ շփու­մի ժա­մա­նակ ալ հա­յոց պատ­մու­թե­նէն, հա­յու­թե­նէն բան մը կը ներ­կա­յաց­նեմ, կը բա­ցատ­րեմ: Եւ նաեւ այդ ձե­ւով գտայ մէջս իմ պա­պե­նա­կան ար­հես­տը: Իմ մեծ­հա­յրերս բո­լո­րը գոր­գի նկա­րիչ­ներ ե­ղած են, իսկ ա­նոնց կի­նե­րը աշ­խա­տած են: Օր մը, դպրո­ցը ձգե­լէ յե­տոյ, նստած էի տա­ն մէջ, մո­մի մը վրայ պա­տա­ռա­քա­ղով գի­ծեր գծե­ցի, տե­սայ, որ կրնամ բան մը ը­նել, ձե­ւա­ւո­րել, ը­սի՝ բայց չէ՞ որ ես իմ նախ­նի­ներս Նագ­գա­շեան ե­ղած են, եւ այս­պէ­սով սկսայ այս գոր­ծին:

-Գա­լով հա­մայն­քի կեան­քին, Ձեր կար­ծի­քով, ո՞ւր կը տա­նի այս նա­հան­ջը, ո՞րն է ել­քը այդ ան­կու­մին ա­ռաջ­քը առ­նե­լու:

-Կը կար­ծեմ, որ ներ­քին քա­ղա­քա­կա­նու­թեան փո­փո­խու­թեան ա­ռու­մով յե­ղա­փո­խու­թիւն մը պի­տի ըլ­լայ: Չի կրնար այս­պէս շա­րու­նա­կուիլ, ան­տար­բե­րու­թիւն մը կայ բո­լոր ա­ռում­նե­րով, բո­լո­րի կող­մէ:

-Ժա­մա­նա­կին Հա­յաս­տա­նի մտա­ւո­րա­կա­նու­թիւ­նը յա­տուկ հե­տաքրք­րու­թիւն մը ու­նէր Ե­րու­սա­ղէ­մի հայ­կա­կան հա­մայն­քին հան­դէպ: Այ­սօր կա՞յ այդ ու­շադ­րու­թիւ­նը:

-Այս­տե­ղի մտա­ւո­րա­կա­նու­թիւ­նը ին­ք այ­սօր ու­շադ­րու­թիւն կ՚ու­զէ: Երբ ես ու­սա­նող էի, Հա­յաս­տա­նէն գրող­ներ կու գա­յին, թէ­կուզ մի­ջակ գրող­ներ, նոյ­նիսկ մի­ջա­կէն ալ ցած, ա­նոնք յար­գան­քի կ՚ար­ժա­նա­նա­յին, ո­րով­հե­տեւ կապ պի­տի պա­հուէր սփիւռ­քի եւ հայ­րե­նի­քի մի­ջեւ: Այ­սօր ֆի­նան­սա­ւո­րող չկայ հայ մտա­ւո­րա­կա­նը, կապն ալ չկայ: Այ­սօր Հա­յաս­տա­նի մէջ գրող­նե­րը, ո­րոնք նոյն վի­ճա­կին մէջ են, ինչ­պէս՝ ժա­մա­նա­կին սփիւռ­քա­հայ գրող­նե­րը, տա­կա­ւին նոր կը զգան, թէ ի՛նչ կը նշա­նա­կէ սփիւռ­քա­հայ գրող ըլ­լալ: Երբ ժա­մա­նա­կին Օ­շա­կա­նի պէս մե­ծու­թիւ­նը ա­ծուխ կամ չեմ գի­տեր ինչ պի­տի ծա­խէր, որ իր օ­րա­պա­հի­կը հա­նէր, Մնձու­րի մը փու­ռի մէջ պի­տի աշ­խա­տէր... Այ­սօր հա­յաս­տան­ցի գրողն ալ չու­նի ա­ռա­ջուան ֆի­նան­սա­ւո­րու­մը պե­տու­թեան կող­մէ եւ նոյն վի­ճա­կին մէջ յայտ­նուած է: Ժա­մա­նա­կին հայ­րե­նի գրո­ղը ա­պա­հո­վուած էր կա­ռա­վա­րու­թե­նէն, նոյ­նիսկ յօ­դուած մը գրե­լու հա­մար կրնա­յին Ծաղ­կա­ձոր եր­թալ՝ հանգս­տա­նա­լու:

Բայց այս ան­կու­մը միայն հա­յե­րուն հա­մար չէ: Մի նա­յիք՝ ա­մե­րի­կեան պեսթ­սել­լըր­նե­րը կը վա­ճա­ռուին, ա­տոնք նման են մեծ ապ­րան­քա­նիշ­նե­րու կեղծ տար­բե­րակ­նե­րու տա­րած­մա­ն: Ա­մէն բա­նի մա­կար­դա­կը այ­սօր ա­մէն տեղ ի­ջած է՝ ու­տե­լի­քէն մին­չեւ ու­սում: Ե­թէ մար­դիկ ա­ւե­լի ազ­նիւ ըլ­լա­յին, ա­ւե­լի մօտ ըլ­լա­յին գի­րին ու ա­րուես­տին, ար­դէն այս­քան չէր չա­րա­նար աշ­խար­հը:

-Ա­րեւմ­տա­հա­յե­րէ­նի նա­հան­ջի մա­սին վեր­ջերս շատ կը խօ­սուի: Ի՞նչ է Ձեր կար­ծի­քը լե­զուն պա­հե­լու, նա­հան­ջէ փրկե­լու հա­մար:

-Ես միշտ խօ­սած եմ այդ մա­սին, ա­մէն ժո­ղո­վի, ուր հրա­ւի­րուած եմ, ը­սած եմ, որ ե­թէ մենք կ՚ու­զենք ա­րեւմ­տա­հա­յե­րէ­նը պա­հել, ա­մէն բա­նէ ա­ռաջ պէտք է պատ­րաս­տենք ա­րեւմ­տա­հա­յե­րէ­նի տի­րա­պե­տող ու­սու­ցիչ­ներ: Այ­սօր Ֆրան­սա­յի մէջ ֆրան­սե­րէն գիտ­ցո­ղը ֆրան­սե­րէ­նի ու­սու­ցիչ չէ, բայց սփիւռ­քի մէջ հա­յե­րէն գիտ­ցո­ղը մեր վար­ժա­րան­նե­րու մէջ հա­յե­րէ­նի ու­սու­ցիչ է: Մենք պի­տի մտա­ծենք նա­խե­ւա­ռաջ լաւ վար­ձատ­րել հա­յե­րէ­նի ու­սու­ցիչ­նե­րը, որ­պէս­զի մար­դիկ ձգտին եւ եր­թան դպրոց­նե­րու մէջ հա­յե­րէն պա­րա­պեն:

-Իսկ ի՞նչ ստեղ­ծա­գոր­ծա­կան ծրագ­րեր ու­նիք, նոր գիր­քեր տպե­լու ծրագ­րեր կա՞ն:

-Շու­տով գիրքս լոյս պի­տի տես­նէ՝ մեր ըն­տա­նե­կան պատ­մու­թիւն­նե­րու մա­սին, որ պի­տի ըլ­լայ թի­ւով ին­նե­րորդ գիրքս: Գիր­քե­րէս վե­ցը բա­նաս­տեղ­ծա­կան հա­տոր­ներ են, ու­նիմ նաեւ թարգ­մա­նա­կան մէկ գիրք եւ ար­ձակ: Կը շա­րու­նա­կեմ ստեղ­ծա­գոր­ծել, ո­րով­հե­տեւ այդ մէ­կը իմ կո­չումս է:

-Ձեր ծնող­քը ման­կա­վարժ­ներ ե­ղած են, ի­րենց­մէ՞ ե­կած է հայ գի­րի, գրա­կա­նու­թեան հան­դէպ սէ­րը:

-Ես, տա­կա­ւին չծնած, մայրս, ինձ­մով յղի, եղ­բօրս եր­գած եւ ար­տա­սա­նած է ան­վերջ, եւ կը կար­ծեմ, որ ատ­կէ ալ սկսած է ա­մէն ինչ: Մեր տու­նը ե­ղած է մտա­ւո­րա­կա­նու­թեան հա­ւա­քա­տե­ղի մը, ուր կը հա­ւա­քուէին գրա­կա­նու­թեան, ա­րուես­տի սի­րա­հար­ներ, կը զրու­ցէին, կը կար­դա­յին: Պատ­րիար­քին ա­մէն գոր­ծե­րը մեր տու­նը կը կար­դա­ցուէին:

«Ա­նու­շ» օ­փե­րա կը լսէինք ա­մէն օր մեր տան մէ­ջ: Պա­տա­հա­կան չէ, որ հայրս եղ­բօրս ա­նու­նը Սա­րօ դրած է, իմ ա­նունս՝ Ա­նուշ:

-Յա­ճախ Հա­յաս­տան կու գաք, ու­սա­նած էք Հա­յաս­տա­նի մէջ, ինչ­պէ՞ս ա­ռիք այդ ո­րո­շու­մը եւ ի՞նչ տուած է Հա­յաս­տա­նը Ձե­զի:

-Հա­յաս­տան ա­ռա­ջին ան­գամ տասն­չորս տա­րե­կա­նիս ե­կած եմ, ման­կա­պա­տա­նե­կան Ար­տեկ ճամ­բար ղրկած են ծնողքս եւ ատ­կէ սկիզբ ա­ռած է իմ ան­սահ­ման սէրս Հա­յաս­տա­նի հան­դէպ: Այն ա­տեն ար­դէն ո­րո­շում ա­ռած եմ, որ ոչ մէկ տեղ կ՚եր­թամ՝ Հա­յաս­տա­նէն բա­ցի: Միայն Հա­յաս­տա­նով կ՚ապ­րէի, ա­ռա­ջին բա­նաս­տեղ­ծու­թիւն­ներս գրե­ցի այդ ժա­մա­նակ: Յատ­կան­շա­կան է, որ իմ կեան­քիս մէջ ա­ռա­ջին սէ­րը այդ տա­րին ե­ղաւ, եւ այդ տա­րին ե­ղաւ իմ հան­դի­պումս Հա­յաս­տա­նի հետ: 1979-1984 թուա­կան­նե­րուն ար­դէն իբ­րեւ ու­սա­նող ապ­րած եմ Հա­յաս­տա­նի մէջ եւ այդ հինգ տա­րի­նե­րուն իմ ե­րազս ա­ւե­լի մեծ թե­ւեր ա­ռած է, այդ հինգ տա­րի­նե­րը, կրնամ ը­սել, որ զիս Ա­նուշ Նագ­գա­շեան ը­րած են: Ատ­կէ ետք ար­դէն ես ա­մէն տա­րի Հա­յաս­տան կու գամ եւ ա­մէն ան­գամ կու գամ հան­դի­պե­լու իմ մեծ ե­րա­զին, որ նո­րա­նոր գոյ­ներ կը ստա­նայ իմ կեան­քիս մէջ:

ԽՈ­ՑՈՂ ԲԵՐԿ­ՐԱՆՔ

Նո­րէն գի­շերս
Ան­քուն ան­ցու­ցի...
Ե­կած եմ քե­զի...
Չեմ գի­տեր ինչ­պէս
Հա­սած եմ դուռդ...
Զան­գը չեմ խփած
Բայց սիրտս այն­պէս
Ա­մուր կը զար­նէ՝
Որ քե­զի ծա­նօթ
Աղ­մու­կէն ա­հա
Դուռդ կը բա­նաս...

Գի­շե­րը ամ­բողջ
Ան­գիր ը­րած եմ
Թէ ինչ­պէս պիտ ը­սեմ:

Բայց պիտ չխօ­սիմ,
Ի­րա­կա­նու­թիւնն
Դժուար է այն­քան
Ու այն­քան խո­ցող...
Որ­քան որ ժպտին
Աչ­քերս քե­զի՝
Ար­ցուն­քը պի­տի
Կա­թիլ առ կա­թիլ
Սրտիս մէջ հո­սի,
Ան­կեղծ ար­ցուն­քը
Այս խո­ցող, դա­ժան
Ի­րա­կա­նու­թեան...
Ապ­րիլ կեղ­ծի­քո՞վ...
Չսի­րե՞լ քե­զի...
Աս­տու­ծոյ տուած
Պար­գե­ւը մեր­ժե՞լ...

Ա՜խ, չէ՛, խոս­տա­ցայ,
Չխօ­սիմ պի­տի,
Ալ հարց պիտ չտամ,
Ին­չո՞ւ... ինչ­պէ՞ս... ի՞նչ...

Ի­րա­կա­նու­թիւնն
Դա­ժան չէ եր­բեք,
Քան­զի միա­սին
Կը ժպտին կու լան
Եր­կու­քիս սրտերն...

Ժպիտ ու ար­ցունք՝
Սի­րոյ ծնուն­դի
Ան­բա­ժան զոյ­գեր...

Ճիշդ այդ­պէս ալ մենք
Կա­պուած ենք ի­րար,
Լա­ցող ժպի­տով,
Ժպտուն ար­ցուն­քով...
Մեր սրտերն կա­պող
Կա­մուր­ջը ան­տես,
Կա­մուր­ջը գաղտ­նի
Աս­տուած է հիւ­սեր
Թե­լով նա­րօ­տի,
Եւ օրհ­ներ է զայն՝
Մեզ պար­գե­ւե­լով
Այս հզօր սի­րոյ
Բերկ­րան­քը խո­ցող...

ԱՆՈՒՇ ՆԱԳԳԱՇԵԱՆ

​

ՓՈՔ­ՐԻԿ ԱՂ­ՋԻ­ԿԸ ՄԵԾ Ե­ՐԱ­ԶՈՎ

Աշ­խարհն ին­ծի հա­մար ու­նե­ցեր է եր­կու բար­ձունք,  ա­նոնց նա­յե­լով հիւ­սած եմ
ե­րազ­ներս, ա­նոնց­մով դի­տած եմ աշ­խար­հը…
Ա­մէն առ­տու երբ արթն­նամ ու սե­նեա­կիս վա­րա­գոյ­րը բա­նամ
Սուրբ Յա­կո­բի զոյգ գմբէթ­նե­րը զոյգ խա­չե­րով կը նա­յին ին­ծի…
Կը խա­չակն­քեմ… օրս կը սկսի…
Ու­սա­նո­ղա­կան տա­րի­նե­րուս հայ­րե­նի­քի մէջ,
Ա­ռա­ւօ­տուն երբ սե­նեա­կիս պա­տու­հա­նը բա­նա­յի
Ա­րա­րա­տի զոյգ գա­գաթ­նե­րը կ՚ող­ջու­նէի,

Կը խա­չակն­քէի…. Օրս կը սկսէր…

 Այս բար­ձունք­նե­րէն սա­ւառ­նած են ե­րազ­ներս եւ ի­րա­կա­նա­ցած Աս­տու­ծոյ կամ­քո­վը…

ԱՆՈՒՇ ՆԱԳԳԱՇԵԱՆ

 

ԱՆՈՒՇ ԹՐՈՒԱՆՑ