ԽԱՂԱՂՈՒԹԻՒՆ

Անթերի թէ համեստ մեր բոլոր սեղաններէն անպակաս էր խաղաղութեան կենացը: Թէպէտ մեր երկրի լուսաբացները կը բացուէին խաղաղ, սակայն մեր մեծերը չէին մոռցած խաղաղութեան արժէքը, իսկ պզտիկներուն ալ կը մաղթէին մեծնալ խաղաղ երկինքի տակ:

Տասնամեակներ շարունակ Հայաստանին համար վահան դարձած Արցախի սահմանը խաղաղ էր անհանգստութեան մէջ. ժամանակ առ ժամանակ զոհերը անպակաս էին: Այս էր հայոց խաղաղութեան գինը: Հայը խաղաղ ժամանակներուն անգամ կը վճարէր խաղաղութեան գինը՝ արիւնով, կեանքով, զոհերով...

Խաղաղութեան մէջ ինծի համար դժուար էր պատկերացնել հակառակը: Ախ՜ր ինչպէ՞ս կրնայ մեր պարզկայ երկինքը մթագնիլ, անկարելի է: Մեր սէգ սարերը մեր վահանն են, մեզ պիտի պաշտպանեն: Եթէ նոյնիսկ օր մը փոթորիկ ելլէ, զայն պիտի խեղդենք: Մեր սարերը նորէն պիտի ժպտին մեզի ու պիտի պաշտպանեն մեզ: Այդպէս եղաւ 2016 թուականի քառօրեայ պատերազմի ընթացքին:

Հայը անկոտրուն է: Հայուն ոչ մէկ կրնայ յաղթել: Այս մէկը մեր առաւելութիւնը չէ՝ Աստուծոյ համակրանքն է մեր ազգին նկատմամբ: Հայուն կրնայ յաղթել հայը՝ դաւաճան հայը, ուրացող հայը՝ փառասէր ու մորթապաշտ: Այդպիսիք եկան ու գողցան մեր խաղաղութիւնը: Մեզի ստիպեցին հրաժարիլ, հրաժեշտ տալ խաղաղութեան: Փոթորիկները տեղաւորուեցան մեր հոգիներու, սրտերու մէջ: Այլեւս մեր լուսաբացերը խաղաղ չեն բացուիր: Մեր աչքերը երբ բանանք՝ անմիջապէս վախուորած կը թերթենք դիմատետրը: Ամօթալի պայմաններու մէջ, մեր խաղաղ քունը հսկող 15 զինուոր, 15՝ քսան տարին բոլորած կամ չբոլորած երիտասարդ՝ մոխրացան: Թող Աստուած լուսաւորէ մեր բոլոր անմահացած զոհերու հոգիները:

Չկան մեղաւորներ, չկան պատասխանատուներ... Ցաւը կը փոթորկի մեր հոգիներու մէջ, մինչդեռ պատասխանատուները մնացած են անպատիժ: Երեւանի փողոցները խաղաղ են, ոչ մէկը կը բողոքէ աղէտի մէջ: Քաոսը գոցած են խաղաղութեան աժանագին, անորակ քօղով: Այլեւս երրորդ տարին է, որ ամէնուր կը փնտռենք խաղաղութիւն: Ամէն վայրկեան սրտատրոփ կը սպասենք խաղաղութեան վերադարձին, սակայն ապարդիւն:

Գիտակից հատուածը կը պահանջէ սգոյ օրեր յայտարարել Հայաստանի մէջ: Սակայն մահաբերները հակառակը կը պնդեն: Տողատակերու մէջ կը կարդանք. «Մոռցէ՛ք խաղաղութիւնը: Այս նոր Հայաստանն է: Մենք ամէն բանի սկսած ենք մեր սեփական կէտէն: Ինչ որ ուզենք, այն ալ պիտի ընենք: Ինչ սուգ: Ամէն օր սուգ է: Ողբերգութիւնը կը հետեւի ողբերգութեան: Եթէ այդպէս ըլլայ ամբողջ տարին սուգ պիտի յայտարարենք: Բաց աստի, ի՞նչ կը բողոքէք: Ձեզի համար ապրեցէք հանգիստ, խաղաղ, մինչեւ մահը թակէ ձեր իսկ դռներր՝ վայելեցէք ձեր ընտրութիւնը: Ապագայ կայ, կայ ապագայ»:

Երէկ աւելի լաւ էր, քան այսօր…

Արցախցի երիտասարդ գրող՝ Հերմինէ Աւագեան իր բանաստեղծական տողերուն մէջ լաւագոյնս բացայայտած է խաղաղութեան սպասումը.

Կանչէ խաղաղութիւնը մեր տուն, մա՛մ,
Շոյէ գլուխը ու վառարանի տաք լոյսի տակ
Չորացրու շորերը,
Տաք թէյ տուր, թող ձայնը բացուի,
Խօսելու շատ բան ունինք:
Ուսապարկի մէջ փնտռէ նամակները մեր
Ու սաստէ, որ այս գիշեր չքնանայ,
Մինչեւ ձգէ պատասխանները:
Հեքիաթներ չպատմես անոր, թող չքնանայ,
Մանկական ալպոմներ տուր,
Ուր ինքը չկայ,
Ուր մանկութիւն չկայ,
Բայց կան երեխաներ,
Շատ երեխաներ:
Կանչէ խաղաղութիւնը մեր տուն, մա՛մ, այնպէս կանչէ, ինչպէս զիս կը կանչէիր,
Երբ մի քիչ երկար կը մնայի բակը,
Թարս նայէ, թող տուն գայ,
Շատ է թափառել:
Ըսէ, թող բակի երեխաներուն հետ կռիւ-կռիւ խաղայ,
Թող հաւաքէ բոլոր խաղալիք զէնքերը
Ու մի քիչ մանկութիւն բաժնէ,
Մի քիչ երազանք,
Մի քիչ ամէն ինչէ, որ չունինք...
Կանչէ խաղաղութիւնը մեր տուն, մա՛մ...

ԱՐԵՒԻԿ ՊԱՊԱՅԵԱՆ

Երեւան