ՀՌԻՓՍԻՄԷՆ

Վերջին անգամ մը ետեւ նայեր էր, ձեռք ըրեր էր սիրած մարդուկներու այդ խումբին. երեք թոռնուհիները՝ Անուշը, Լիլօն եւ Թագուհին, որդին՝ Ալպերթը, եւ հարսը՝ Սօնան։

Քալեր էր դէպի օդանաւ։

Ձեռքի փոքր պայուսակը ամուր բռնած, այնպէս ինչպէս յանձնարարեր էր որդին, քալեր էր ինքնաթիռի միջանցքով, ակնոցներուն ետեւէն աչքերը մէյ մը ձեռքի տոմսակին, մէյ մը նստարանաց թիւերուն տանելով։ Մինչեւ որ գտեր էր տեղը, հսկայի թեւէն քիչ մը ետեւ, աջին, պատուհանին մօտ։

Դժուարութեամբ, բայց գէշ-աղէկ տեղաւորուեր էր։ Պայուսակը դրեր էր ծունկերուն, ամրացուցեր էր անվտանգութեան գօտին։ Փակեր էր պատուհանը. նայիլ չէր ուզեր, տեսնել չէր ուզեր, ընդհանրապէս՝ թռիլ չէր ուզեր։ Միտքը շեղելու համար բացեր էր պայուսակը, ուշադիր, ձեռքը տարեր տղուն տուած տոլարներու շարքին, եւ մէկ առ մէկ հաշուեր. մէկ, երկուս, երեք, չորս, հինգ։ Ճիշդ էր՝ հինգ հարիւր տոլար։ Այն, ինչով պիտի փորձեր ապրիլ մինչեւ գործ գտնէր, եւ, եթէ տէրը կամենար, հակառա՛կ ուղղութիւնը պիտի տար դրամի հոսքին՝ Պոլիս-Երեւան-Էջմիածին։

Հարեւան Յասմիկով սկսեր էր ամէն ինչ. գետի՛նը մտնէր։ Երեք տարի առաջ, այս օրուան պէս ամառնային օր մը, Յասօն ճամպրուկով մը դուրս էր եկեր տունէն, իջեր նստեր էր տղուն ինքնաշարժը, եւ գացեր։ Տեսնես ո՞ւր այսպէս. սկսեր էր թաղի բամբասանքը։ Բայց այդ երթալն եղեր էր Յասոյին, եւ ա՛լ չէին տեսեր։ Իսթանպու՛լ, ըսեր էին, աշխատանքի՛։ Յասօն երեք տարի չէին տեսած, բայց ուրիշ շատ բան էին տեսեր։ Տղուն՝ Գուգոյի քիչ մը աւելի նոր ինքնաշարժը, հին սառնարանի վտարուիլն ու տեղը նորի մը զիջիլը, հարսին եւ թոռներուն հագուկապի մէջ փոփոխութիւն մը, սիրունացում-ճոխացում մը... եւ Ալպերթն էր, ամենէն աւելի, որ ուշադիր հետեւեր էր այս բոլորին։ Եւ իր ներսը, ստամոքսին կամ լեարդին մօտիկ տեղ մը, թաքուն բայց ուժեղ նախանձ մը զգացեր էր հարեւան Գուգոյի հանդէպ, ու գացեր էր միտքը մօրը՝

Հռիփսիմե Երկնափեշյան

Կարդաց իր անունը տոմսին վրայ, զորս սկսեր էր քիչ-քիչ ծալլել, ճղել, պատռտել։

«Ուրիշ ձեւ չունենք մա՛մ, տենում ես վատ ենք ապրում…»։

Գետի՛նը մտնէր Յասօն, որ ընդուներ կամ նախաձեռներ էր այդ գործը։ Ինք հիմա ինչպէ՞ս դիմադրէր, ինչպէ՞ս հակաճառէր։ Փաստը մէջտեղն էր. Գուգոյի նոր մեքենան, տան նոր սառնարանը, հարսին ու փոքրերուն հագուկապը՝ աւելի ճոխ, աւելի սիրուն… Փորձեր էր Ալպերթին հասկցնել, որ դժուար էր. «էս ոտերովս…»։ Չէր յաջողած։ Որոշումը որոշում էր. ուզողը ոչ միայն տան տղամարդն էր, այլ նաեւ իր մէկհատիկ Ալպերթը վերջ ի վերջոյ, որուն չէր կրնար մերժել։ Եւ գիտէր, որ իրաւամբ հաւանաբար մնացողներուն համար լաւ ըլլար իր երթալը։ Բայց ի՞ր, գացողի՞ն…

Եւ հիմա կ՚երթար։

Արդէն կը սլանար օդանաւը, դեռ յամառօրէն կպած հողին, երկրին, Հայաստանին։ Եւ կ՚ընկղմէր, իր աթոռին մէջ կը պրկուէր, կը փոքրանար տիկին Հռիփսիմէն, ու կը փակէր կոպերը կնճռոտած։ Յանկարծ արցունքի կաթիլներ դուրս կը ժայթքէին փակ աչքերէն, կը վազէին այտերուն վրայ, մինչեւ կզակն ու բերանը, որ կը ծռէր, կը թողար։ Եւ ահա կը բարձրանար վեր

Յիսո՛ւս Քրիստո՛ս Աստուա՛ծ մեր…

Ու զգաց իրմէ վար մեծացող, խորացող դատարկութիւն մը։

Եւ յանկարծ, այդ պահուն, չես գիտեր ուրկէ, չես գիտեր ինչպէս, տեսաւ երեք հոգի.

Անուշը. Իր խոշոր, սեւ աչուկներով։

Լիլօն. Իր մեղմ , ամչկոտ ժպիտով։

Թագուհին. Իր քնքոյշ ու լաւ ձայնով։

Երեքը մէկ, կողք կողքի, սիրուն, բարի, համովիկ, եկան կարծես սրբելու այտերն ու աչքերը Հռիփսիմէին, ջնջելու ծամածռութիւնը բերանին, ու շատ փոքր, շատ մեղմ, գերզուսպ, բայց հզօր ժպիտ մը նկարեցին այնտեղ։

Հռիփսիմէն կը թռչէր...

ԵՐԱՄ