ՏԻԳՐԱՆ ՀԱՄԱՍԵԱՆ ԿՈՉ Կ՚ՈՒՂՂԷ ԿԻՒՄՐԻԻ ՀԱՄԱՐ

Հայ­կա­կան ար­դի ե­րաժշ­տու­թեան ե­րի­տա­սարդ աստ­ղե­րէն Տիգ­րան Հա­մա­սեան շա­բա­թա­վեր­ջին շատ յատ­կան­շա­կան ու ե­զա­կի հա­մեր­գով մը հան­դէս ե­կաւ Կիւմ­րիի մէջ։ 1988-ի երկ­րա­շար­ժով ցնցուած ու տա­կա­ւին վէր­քե­րը վերջ­նա­կա­նօ­րէն չսպիա­ցած այս պատ­մա­կան քա­ղա­քէն ներս, Տիգ­րան Հա­մա­սեան լքուած տնա­կա­յին ա­ւան­նե­րէն մէ­կուն մէջ սար­քեց իր հա­մեր­գը։ Միեւ­նոյն ժա­մա­նակ, ան այս նա­խա­ձեռ­նու­թեամբ միա­ցաւ լու­սան­կա­րիչ Հայկ Բար­սե­ղեա­նի ծրագ­րին։

Աշ­խար­հի հե­ղի­նա­կա­ւոր բե­մե­րը նուա­ճած Տիգ­րան Հա­մա­սեան նման հա­մեր­գով մը հան­դէս ե­կաւ՝ բարձ­րա­ձայ­նե­լու հա­մար Կիւմ­րիի տնակ­նե­րուն մէջ բնա­կող ըն­տա­նիք­նե­րուն խնդիր­նե­րը։ Քա­ղա­քի Մա­նու­շեան փո­ղո­ցի վերջ­նա­մա­սին՝ «Ֆան­թան­ներ» կո­չուող տնա­կա­յին ա­ւա­նի խրճիթ­նե­րէն մէ­կուն մէջ նուա­գեց ան։ Իր նպա­տակն էր ու­շադ­րու­թիւն հրա­ւի­րել այն ի­րո­ղու­թեան վրայ, թէ երկ­րա­շար­ժէն 27 տա­րի վերջ տա­կա­ւին շուրջ ե­րեք հա­զար ըն­տա­նիք Կիւմ­րիի մէջ կ՚ապ­րի վա­կոն-տնակ­նե­րու մէջ։ Լու­սան­կա­րիչ Հայկ Բար­սե­ղեա­նի կող­մէ վեր­ջին տա­րի­նե­րուն երկ­րա­շար­ժի տա­րե­լից­նե­րուն առ­թիւ կազ­մա­կեր­պուած, «Ա­մօ­թի օր» ա­նուա­նեալ ցու­ցա­հան­դէս­նե­րուն ժա­մա­նակ փո­խանցուած պատ­գա­մը Տիգ­րան Հա­մա­սեա­նի այս հա­մեր­գով բիւ­րե­ղա­ցաւ ա­ռա­ւել եւս։ Ար­դա­րեւ, այդ տնակ­նե­րէն ներս ապ­րող մար­դոց ի­րա­կան կեան­քը, դի­մագ­րա­ւած պայ­քա­րը իս­կա­պէս ար­ժա­նի է բո­լո­րի ու­շադ­րու­թեան՝ որ­պէս­զի նոր շար­ժում մը ծնունդ առ­նէ այդ ե­րե­ւոյթ­նե­րու յաղ­թա­հար­ման ա­ռա­ջադ­րու­թեամբ։ Ա­րուես­տա­գէտ­նե­րու նա­խա­ձեռ­նու­թեամբ սկսած է նաեւ նուի­րա­հա­ւաք­ման ար­շաւ մը։ Մին­չեւ 20 Մարտ ե­թէ 190 հա­զար տո­լար հան­գա­նա­կուի, ա­պա տաս­նե­րեք ըն­տա­նիք պի­տի դառ­նայ բնա­կա­րա­նա­տէր։

Հա­մեր­գի կազ­մա­կեր­պիչ­նե­րը ա­նօ­թե­ւա­նու­թեան խնդի­րը ա­ւե­լի տե­սա­նե­լի դարձ­նե­լու հա­մար ընտ­րած էին ձեռ­նար­կի իւ­րօ­րի­նակ ձե­ւա­չափ մը։ Հա­մեր­գի բո­լոր մաս­նա­կից­նե­րը հե­տիոտն հա­սան այն տնա­կը, ուր տե­ղի ու­նե­ցաւ Հա­մա­սեա­նի նուա­գա­հան­դէ­սը։ Սա նա­խա­տե­սուած էր՝ որ­պէս­զի ի­րա­կա­նու­թիւ­նը ցոյց տա­լու ձեւ մը։ Բո­լոր ա­նոնք, ո­րոնք հնա­րա­ւո­րու­թիւն չու­նե­ցան այդ տնա­կին մէջ գտնուե­լու, Տիգ­րան Հա­մա­սեա­նին ունկնդ­րե­ցին դուր­սը՝ ձայ­նա­յին սար­քա­ւո­րում­նե­րու մի­ջո­ցաւ։ Ամ­բողջ հա­մեր­գը ձայ­նագ­րուե­ցաւ։ Դրա­մա­հա­ւաքն ալ կազ­մա­կեր­պուե­ցաւ տեղ­ւոյն վրայ։

Հա­մեր­գի ըն­թաց­քին Տիգ­րան Հա­մա­սեան իր զգա­ցում­ներն ու մտո­րում­նե­րը բաժ­նեց նաեւ ունկն­դիր­նե­րուն հետ։ Ան ընդգ­ծեց, թէ ման­կու­թիւ­նը ան­ցու­ցած է Կիւմ­րիի մէջ ու քա­ղա­քը խոր ազ­դե­ցու­թիւն գոր­ծած էր իր վրայ։ Ան Կիւմ­րիի մէջ ծնած էր երկ­րա­շար­ժի տա­րի­նե­րուն եւ այն­տեղ ապ­րած՝ մին­չեւ 1999-ը։ «Իմ ծնող­նե­րը այն­պէս ը­րած են, որ ես չզգամ այն, ինչ որ կայ ի­րա­կա­նու­թեան մէջ։ Մար­դիկ ար­դէն մօ­տա­ւո­րա­պէս ե­րե­սուն տա­րիէ ի վեր կ՚ապ­րին այս ժա­մա­նա­կա­ւոր կա­ցա­րան­նե­րուն մէջ, ինչ որ ա­մօթ է ու պէտք է ար­դէն ի վեր­ջոյ մար­դիկ տնակ­նե­րէն տե­ղա­փո­խուին տուն։ Ես կը յու­սամ, որ այս նա­խա­ձեռ­նու­թիւ­նը կը պսա­կուի յա­ջո­ղու­թեամբ եւ տաս­նե­րեք ըն­տա­նիք տուն կ՚ու­նե­նայ։ Ա­ւե­լի լաւ է ուշ, քան եր­բեք», ը­սաւ Հա­մա­սե­ան։

Հա­մեր­գին ներ­կայ էր Հայ Ա­ռա­քե­լա­կան Ե­կե­ղեց­ւոյ Շի­րա­կի Թե­մի Ա­ռաջ­նորդ Տ. Մի­քա­յէլ Եպսկ. Ա­ջա­պա­հեան։ Կիւմ­րիի Փոխ-քա­ղա­քա­պետ Ռու­բէն Սա­նո­յեան ող­ջու­նեց այս նա­խա­ձեռ­նու­թիւ­նը՝ մաղ­թե­լով յա­ջող ըն­թացք։ Քա­ղա­քա­պետ Սա­մուէլ Բա­լա­սա­նեա­նի ո­րոշ­մամբ՝ Տիգ­րան Հա­մա­սեա­նը պար­գե­ւատ­րուե­ցաւ քա­ղա­քա­պե­տա­րա­նի ոս­կէ մե­տայ­լով։