ՄՇՏԱ­ՆՈ­ՐՈԳ ԿՕ­ՇԻԿ­ՆԵՐՍ

Կա­ղան­դի օ­րե­րը տա­րօ­րի­նակ թա­խի­ծով մը կը պա­տեն հո­գիս եւ սիրտս. ման­կու­թիւնս կը վե­րապ­րիմ, ումպ առ ումպ կ՚ըմ­պեմ յու­շե­րուս վառ բա­ժա­կէն:

Վե­րա­դարձ յի­շո­ղու­թիւն­նե­րու գիր­կը. վա­ղա­մե­ռիկ հօրս մշու­շա­պատ դէմ­քը կը փոր­ձեմ պայ­ծա­ռաց­նել, իր քաղցր ժպի­տը կեն­դա­նաց­նել... հոգ­ւովս կը գրկեմ զինք, կը տա­րու­բե­րիմ ա­նոր տի­րա­կան ձայ­նին ե­լե­ւէջ­նե­րով եւ իր յի­շա­տա­կո­վը գի­նով­ցած  կա­ղանդս կ՚ապ­րիմ:

Օ­րե­րու քաղցրն ու սպի­տա­կը ճա­շա­կած հայրս, տա­ռա­պան­քին ըն­տե­լա­ցած ժպի­տով մը կը հեգ­նէր իր ձա­խո­ղու­թիւն­նե­րը. լա­ւա­տես ըլ­լա­լով հան­դերձ՝ իր մռայ­լու­թիւ­նը չէր յա­ջո­ղեր թաքց­նել խու­զար­կու աչ­քե­րէս, ո­րոնք կը հե­տե­ւէի իր շար­ժում­նե­րուն եւ անն­շան ար­տա­յայ­տու­թիւն­նե­րուն... Ա­ւե­տիս Ա­հա­րո­նեա­նի այս մէջ­բե­րու­մը լա­ւա­գոյնս կը բնո­րո­շէր հայրս եւ իր ճչա­ցող լռու­թիւ­նը...

«Ե­րա­նի՜ թէ մեր այս դժբախտ աշ­խար­հում ճչալ կա­րո­ղա­նան բո­լոր զո­հե­րը, ո­րոնք տա­ռա­պում են լռու­թեան մէջ, ծա­ծուկ տնքում են ցա­ւե­րի բե­ռի տակ, տրո­րուած են ոտ­նե­րի տակ եւ լա­լիս են ի­րենց սրտե­րի խոր­քում­…»:

-Մա­մա՛, այս տա­րի կա­ղան­դը ո՞ւր պի­տի անց­նենք:

Հար­ցումս կը դի­մա­ւո­րուէր ծանր լռու­թեամբ. մայրս չլսել կը ձե­ւաց­նէր, իսկ հայրս, որ ան­կող­նին գա­մուած էր եւ գրե­թէ կի­սով ան­դա­մա­լու­ծուած՝  կուլ կու տար հար­ցու­միս դառ­նու­թիւ­նը եւ ար­ցուն­քի կա­թիլ մը կը քա­րա­նար այ­տին վրայ:

Պա­տա­նեա­կի սիրտս կը ծա­ւա­լէր եւ ան­հասկնա­լի կեան­քը կը փոր­ձէր ըմբռ­նել իր ա­նըմբռ­նե­լի չա­փա­նիշ­նե­րով, հար­ցադ­րում­ներ եւ ին­չու­ներ կը չարչր­կէին միտքս, մտա­ծում­ներս թա­ւագ­լոր օ­րե­րուն հետ ա­րա­գա­սոյր կը խո­րա­սուզուէին ի­րենց ան­ծա­նօթ ո­լորտ­նե­րու մէջ. ու­րա­խու­թիւնս գիր­քերս էին, ո­րոնց հետ զրու­ցե­լով եւ թա­փա­ռե­լով ՝ կը փոր­ձէի ինք­զինքս դրսե­ւո­րել եւ կազ­մա­ւո­րել:

-Հայ­րի՛կ, այս կա­ղան­դին ին­ծի գիրք պի­տի առ­նե՞ս:

-Կ՚առ­նեմ, ան­շուշտ կ՚առ­նեմ. միայն թէ ոտ­քի ել­լեմ:

* * *

Կա­ղան­դի օ­րուան ծան­րու­թիւ­նը լախ­տի պէս կը հա­րուա­ծէր հո­գիս. եղ­բայրս, որ ինձ­մէ հինգ տա­րի փոքր էր, ման­կա­կան ու­րա­խու­թեամբ կը սա­հեց­նէր իր խա­ղա­լի­քէ ինք­նա­շար­ժը եւ ան­հո՜գ կը թա­ւա­լէր գոր­գին վրայ: Մայրս ճա­շի սե­ղա­նը կը փոր­ձէր իր ե­րե­ւա­կա­յու­թեամբ եւ հո­գա­ծու վե­րա­բեր­մուն­քով ճո­խաց­նել. զիս ոչ մէկ բան կը հե­տաքրք­րէր, ո­րով­հե­տեւ հայրս տա­կա­ւին չէր կազ­դու­րուած.  կան­խա­հաս արթ­նու­թեամբ կ՚ար­ժե­ւո­րէին մթնո­լոր­տը. ար­դէն դժուար չէր ծանր ու թե­թեւ ը­նել ի­րե­րը եւ եզ­րա­կա­ցու­թիւն­նե­րու յան­գիլ. «Կեան­քը ինչ­պէս որ է» պատ­գա­մին ըն­տե­լա­ցած էր հո­գիս: Ա­նանձ­նա­կան ու­րա­խու­թեամբ մը կ՚ու­րա­խա­նա­յի, օ­րեր ա­ռաջ զոյգ մը նուէր ստա­ցած կօ­շիկ­նե­րովս տաք­ցու­ցած էի որ­բու­կի մը հո­գին, որ մեր դու­ռը ծա­կած էր կտոր մը հա­ցի ակն­կա­լի­քով. զգա­ցած էի ա­նոր դառ­նու­թիւնն ու տա­ռա­պան­քը եւ գի­տա­կից մղու­մով մը ա­նոր նուի­րած էի կօ­շիկ­ներս, ո­րոնք կեան­քիս գե­ղեց­կա­գոյն եւ ի­մաս­տա­լից  կօ­շիկ­նե­րը դար­ձան...: Այդ կօ­շիկ­նե­րով Մե­ծա­րեն­ցի տո­ղե­րը դաջուե­ցան նկա­րագ­րիս երկ­նա­կա­մա­րին վրայ...:

Տո՜ւր ին­ծի, Տէ՜ր, ու­րա­խու­թիւնն ա­նանձ­նա­կան.

Զայն իբր անձ­րեւ ցօ­ղեմ ա­մէն դաշ­տի վը­րան,

Զայն իբր ա­րեւ բաշ­խեմ ա­մէն հո­րի­զո­նի:

Որ­քա՜ն փո­խուած են ար­ժե­չա­փերն ու ըմբռնում­նե­րը. այդ օ­րե­րուն իմ տա­րի­քիս պա­տա­նի­նե­րը տա­րին քա­նի մը ա­ռիթ­նե­րով միայն նոր հա­գուստ եւ կօ­շիկ ու­նե­նա­լու իս­կա­կան հա­ճոյ­քը կը վա­յե­լէին: Կը յի­շեմ թէ ինչ­պէս գուր­գու­րան­քով աչ­քե­րովս եր­կա­րօ­րէն կը գրկէի կօ­շիկ­ներս, մօր­մէս գաղտ­նի պտոյտ մը կ՚ը­նէի սե­նեա­կի եր­կայն­քին, որ­մէ ետք՝ զգու­շու­թեամբ կը մաք­րէի փո­շիի հետ­քե­րը. չըլ­լար որ մայրս գիտ­նար... է՜հ, ի՛նչ ան­մե­ղու­թիւն եւ ման­կա­կան զգա­ցում:

Ա­ռանց նոր կօ­շիկ­նե­րու պի­տի դի­մա­ւո­րէի կա­ղան­դը. մայրս կրկնա­կի կ՚ան­հանգս­տա­նար, որ կա­րե­լիու­թիւն չու­նէր զոյգ մը կօ­շիկ գնե­լու ին­ծի: Ա­րարքս հա­կա­սա­կան ապ­րում­ներ ստեղ­ծած էր իր մէջ. ար­դար զայ­րոյ­թը կրնա­յի ըմբռ­նել, իսկ երբ հօրս կը բո­ղո­քէր եւ կը բար­կա­նար՝ վեր­ջինս յու­զա­խառն ժպի­տով մը կը փա­փա­քէր, որ կրկին պատ­մէի «կեան­քիս վէ­պը», իսկ ես կը զգա­յի դէ­պի ներս ծո­րող ար­ցունք­նե­րու հե­ղե­ղը, ձայ­նը կը խռպո­տէր, իսկ հա­յեաց­քը լռե­լեայն կը պատ­գա­մէր ար­դար հպար­տու­թեամբ մը. «Այս է Ա­րաք­սի­ս»...:

Այդ պատ­գա­մով ուռ­ճա­ցած էու­թիւնս կը թռչկո­տի, աչ­քերս կը փա­կեմ, ձայ­նին ստեղ­նա­շա­րը կը պղտո­րի. հօրս ձայ­նին ե­լե­ւէջ­նե­րը կը թնդաց­նեն հո­գիիս խռովքն ու կ՚ար­ձա­գան­գեն.

-Գի­տե՞ս աղ­ջի՛կս, շնոր­հա­կա­լու­թիւն պէտք է գիտ­նանք յայտ­նել, որ այ­սօր ու­նինք տուն, ըն­տա­նիք եւ ու­տե­լիք. մար­դիկ կան, ո­րոնք այս պա­հուն ա­նօ­թի են եւ ա­նօ­թե­ւան. կեան­քիդ մէջ շնոր­հա­կա­լու­թիւն յայտ­նէ Աս­տու­ծոյ ա­մէն ին­չի հա­մար եւ ու­նե­ցա­ծովդ միշտ գո­հա­ցիր:

Որ­քա՜ն խո­րու­թիւն եւ լիար­ժէք պատ­գամ մըն էր հօրս փո­խան­ցա­ծը. ցայ­սօր կը փայ­փա­յեմ ա­նոր գո­յու­թիւ­նը, ի­տէա­լա­կան պատ­գամ՝ ո­րուն հա­ւա­տաց, ապ­րե­ցաւ, պայ­քա­րե­ցաւ եւ ան­հե­թեթ ճա­կա­տագ­րով մը մեզ­մէ առ­յա­ւէտ բաժ­նուե­ցաւ հայրս...:

Ա­ՐԱՔՍ ՓԻ­ԼԱՒ­ՃԵԱՆ-ԽՏՐԼԱ­ՐԵԱՆ

Պէյ­րութ