ՑԱՒԱԼԻ ԿՈՐՈՒՍՏ ՄԸ

Խոր ցա­ւով վե­րա­հա­սու ե­ղանք, թէ շա­բա­թա­վեր­ջին Ի­տա­լիոյ մէջ իր մահ­կա­նա­ցուն կնքած է հա­մայն­քա­յին յայտ­նի ու հա­մակ­րե­լի բա­րե­րար Վրթա­նէս Սաաթ­ճը։ Բօ­թը խոր ցաւ յա­ռա­ջա­ցու­ցած է հա­մայն­քա­յին շրջա­նակ­նե­րուն մօտ։

76 տա­րե­կան հա­սա­կին մեզ­մէ հրա­ժեշտ կ՚առ­նէ Վրթա­նէս Սաաթ­ճը, որ բա­րի յի­շա­տակ մը կը թո­ղու իր ե­տին։ Կէ­տիկ­փա­շա­յի Մես­րո­պեան վար­ժա­րա­նին մէջ նա­խակր­թու­թիւ­նը ստա­նա­լէ վերջ, ան ա­ւար­տած էր Կեդ­րո­նա­կա­նը։ Վրթա­նէս Սաաթ­ճը 22 տա­րե­կա­նին մեկ­նած էր Ար­ժան­թին, ուր­կէ ալ ան­ցած Փա­րա­կուայ։ Իր քոյ­րը՝ Մայ­տա Ա­լիս Սաաթ­ճը բոյժ-քոյր էր։ Այդ շրջա­նին ան իր մօր՝ Վա­լան­թին Սաաթ­ճըի հետ մեկ­նած էր Զուի­ցե­րիա։ Վրթա­նէս Սաաթ­ճըն ալ Փա­րա­կուա­յը լքե­լով հաս­տա­տուած էր նոյն­պէս Զուի­ցե­րիա՝ միա­նա­լու հա­մար իր մօր եւ քրոջ։ Գոր­ծի կեան­քի մէջ ան ար­ձա­նագ­րած էր լուրջ յա­ջո­ղու­թիւն­ներ, եւ աս­պա­րէ­զին բե­րու­մով այ­ցե­լած՝ աշ­խար­հի բազ­մա­թիւ եր­կիր­նե­րը։ Ա­մուս­նա­ցած էր Մա­րիա Կրա­ցիա­յի հետ։ Կեան­քի մէջ ար­ձա­նագ­րած յա­ջո­ղու­թիւն­նե­րը ի­րեն հնա­րա­ւո­րու­թիւն ըն­ձե­ռած էին հա­տու­ցե­լու հա­մար ե­րախ­տա­գի­տա­կան պարտ­քը՝ ծննդա­վայ­րի բա­րեն­պա­տակ հաս­տա­տու­թիւն­նե­րուն նկատ­մամբ։ Այս­պէս, ե­ղած էր բա­րե­րա­րը՝ Սուրբ Փրկիչ Ազ­գա­յին հի­ւան­դա­նո­ցի, Կեդ­րո­նա­կան վար­ժա­րա­նի եւ Գա­րա­կէօ­զեան Տան Գնա­լը կղզիի Կազ­դուր­ման կա­յա­նին։ Մին­չեւ մօ­տա­ւոր ան­ցեա­լը պար­բե­րա­բար կ՚այ­ցե­լէր Իս­թան­պուլ, ուր հա­մայն­քա­յին շրջա­նակ­նե­րը կ՚ող­ջու­նէին իր ներ­կա­յու­թիւ­նը։

Վեր­ջին տա­րի­նե­րուն Վրթա­նէս Սաաթ­ճը կը տա­ռա­պէր ա­ռող­ջա­կան վե­րի­վայ­րում­նե­րէ։ Դժբախ­տա­բար, վեր­ջին ան­գամ չէր կրցած մաս­նակ­ցիլ Սուրբ Փրկիչ Ազ­գա­յին հի­ւան­դա­նո­ցէն ներս իր բա­րե­րա­րու­թեամբ վե­րա­նո­րո­գուած բա­ժան­մունք­նե­րէն մէ­կուն պաշ­տօ­նա­կան բաց­ման հան­դի­սա­ւոր ա­րա­րո­ղու­թեան։ Ա­ռող­ջա­կան վե­րի­վայ­րում­նե­րուն հե­տե­ւան­քով՝ վեր­ջին եր­կու տա­րի­նե­րուն նա­խընտ­րած էր հաս­տա­տուիլ Ի­տա­լիա, ուր ինք­զին­քը ա­ւե­լի լաւ կը զգար։ Մեղք որ Վրթա­նէս Սաաթ­ճըի կեան­քին թե­լը փրթաւ՝ հա­կա­ռակ ա­նոր, որ ան տա­կա­ւին խոր ծե­րու­թեան չէր հա­սած։ Իր բա­րի բա­րո­յա­կա­նու­թեամբ ըն­կե­րա­յին կեան­քէ ներս համ­բաւ ձեռք բե­րած Սաաթ­ճըի յի­շա­տա­կին առ­ջեւ հա­մայն­քա­յին շրջա­նակ­նե­րը կը բե­րեն ի­րենց խո­նար­հու­մը։

Վրթա­նէս Սաաթ­ճըի մա­հը զու­գա­դի­պե­ցաւ շատ յատ­կան­շա­կան օ­րուան մը։ Ար­դա­րեւ, շա­բա­թա­վեր­ջին Սուրբ Փրկիչ Ազ­գա­յին հի­ւան­դա­նո­ցը պաշ­տօ­նա­պէս տե­ղե­կա­ցու­ցած էր, թէ այ­սօր մաս­նա­ւոր հո­գե­հանգս­տեան պաշ­տօ­նով կ՚ո­գե­կո­չուին Վրթա­նէս Սաաթ­ճըի լու­սա­հո­գի մայրն ու քոյ­րը։ Իսկ ան իր աչ­քե­րը կեան­քին փա­կեց ճիշդ այն շա­բա­թա­վեր­ջին, երբ իր մօր եւ քրոջ հո­գե­հան­գիս­տը ծա­նու­ցուե­ցաւ։

Յա­ռա­ջի­կայ օ­րե­րուն Վրթա­նէս Սաաթ­ճըի մար­մի­նը պի­տի բե­րուի Իս­թան­պուլ։ Իր յու­ղար­կա­ւո­րու­թեան կար­գադ­րու­թիւն­նե­րու կազ­մա­կերպ­չա­կան պա­տաս­խա­նա­տուու­թիւ­նը ստանձ­նած է Սուրբ Փրկիչ Ազ­գա­յին հի­ւան­դա­նո­ցը։ Վրթա­նէս Սաաթ­ճը կտա­կած է թա­ղուիլ իր քրոջ ու մօ­րը քով։ Ա­նոնք ալ նոյն­պէս կը ննջեն ի­րենց ծննդա­վայ­րին մէջ։ Յա­ռա­ջի­կայ օ­րե­րուն Վրթա­նէս Սաաթ­ճըի ան­շունչ մար­մի­նը քա­ղաքս պի­տի բե­րուի եւ յու­ղար­կա­ւո­րու­թեան կար­գէն վերջ պի­տի ի­րա­կա­նա­ցուի իր վեր­ջին փա­փա­քը։

Այս տխուր առ­թիւ երկ­նա­յին հան­գիստ կը հայ­ցենք Վրթա­նէս Սաաթ­ճըի բա­րի հոգ­ւոյն ու կը ցա­ւակ­ցինք իր բո­լոր սի­րե­լի­նե­րուն։