ԴՐԱԿԱՆ ՊԱՏԳԱՄՆԵՐ

Փա­րի­զի «Collectionneur» պան­դո­կին մէջ նա­խըն­թաց օր տե­ղի ու­նե­ցան Ֆրան­սա­հայ կազ­մա­կեր­պու­թիւն­նե­րու հա­մա­կարգ­ման խոր­հուր­դի (CCAF) տա­րե­կան պաշ­տօ­նա­կան ընթ­րի­քը, ո­րու պա­տուոյ հիւրն էր Հան­րա­պե­տու­թեան նա­խա­գահ Ֆրան­սուա Օ­լանտ։ Իր տե­սա­կին մէջ չոր­րորդ այս հան­դիպ­ման ներ­կայ գտնուե­ցան Ֆրան­սա­յի քա­ղա­քա­կան վեր­նա­խա­ւէն ծա­նօթ դէմ­քեր, հա­սա­րա­կա­կան գոր­ծիչ­ներ, հո­գե­ւոր ա­ռաջ­նորդ­նե­րը, ա­րուես­տա­գէտ­ներ եւ զան­գուա­ծա­յին լրա­տուու­թեան աշ­խար­հի սպա­սա­ւոր­ներ։ CCAF-ի հա­մա­նա­խա­գահ­նե­րուն՝ Մու­րատ Փա­փա­զեա­նի եւ Ա­րա Թո­րա­նեա­նի գլխա­ւո­րու­թեամբ հիւ­րըն­կա­լուե­ցան բո­լոր ներ­կա­նե­րը։ Ներ­կա­նե­րու շար­քին էին Ֆրան­սա­յի ընտ­րու­թիւն­նե­րուն ըն­կեր­վա­րա­կան­նե­րու կող­մէ նա­խա­գա­հի թեկ­նա­ծու ա­ռա­ջադ­րուած Պը­նուա Ա­մոն, Ֆրան­սա­յի Ար­տա­քին գոր­ծոց նա­խա­րա­րու­թեան Եւ­րո­պա­յի հար­ցե­րով պե­տա­կան քար­տու­ղար Առ­լէմ Տե­զիր, Փա­րի­զի քա­ղա­քա­պետ Անն Ի­տալ­կօ, Փա­րի­զի շրջա­նա­յին խոր­հուր­դի նա­խա­գահ Վա­լե­րի Փեք­րէս, Օ-տը-Սե­նի նա­հան­գա­յին խոր­հուր­դի նա­խա­գահ Փաթ­րիք Տէ­վէ­ճեան, խորհր­դա­րա­նա­կան­ներ Ֆի­լիփ Քալ­թըն­պախ, Ֆրան­սուա Ռոշպ­լուան, Վա­լե­րի Պուա­յէ, Ռը­նէ Ռու­քէ եւ այլք։

Ֆրան­սա­հայ հա­մայն­քէն ալ ծա­նօթ դէմ­քեր մաս­նակ­ցե­ցան այս ե­րե­կոյ­թին։ Ա­նոնց շար­քին էին աշ­խար­հահռ­չակ եր­գիչ Շարլ Ազ­նա­ւուր, Անտ­րէ Մա­նու­կեան, Ռո­պէր Քէ­շի­շեան, Լիզ Սա­րեան եւ այլք։ Ֆրան­սա­հա­յոց Թե­մէն բարձ­րաս­տի­ճան հո­գե­ւո­րա­կան­ներ եւ հա­մայն­քի բազ­մա­թիւ կա­ռոյց­նե­րէն ներ­կա­յա­ցու­ցիչ­ներ ալ մաս­նակ­ցե­ցան այս հա­ւա­քոյ­թին։ Հիւ­րե­րու շար­քին էր նաեւ Հայ Ա­ռա­քե­լա­կան Ե­կե­ղեց­ւոյ Բե­րիոյ Թե­մի Ա­ռաջ­նորդ Տ. Շա­հան Արք. Սար­գի­սեան։ Բնա­կա­նա­բար ներ­կայ էին նաեւ Փա­րի­զի մօտ Հա­յաս­տա­նի դես­պան Վի­գէն Չի­տէ­ճեան եւ դես­պա­նու­թեան անձ­նա­կազ­մէն այլ դէմ­քեր։ Յայ­տա­գի­րը վա­րեց յայտ­նի հե­ռուս­տալ­րագ­րող Օտ­րէ Փիւլ­վար։

«Ար­մէնփ­րէս»ի հա­ղոր­դում­նե­րով, Ֆրան­սուա Օ­լանտ CCAF-ի տա­րե­կան ընթ­րի­քին ըն­թաց­քին հան­դէս ե­կաւ ե­լոյ­թով մը, ո­րու ժա­մա­նակ անդ­րա­դար­ձաւ Հա­յաս­տան-Ֆրան­սա յա­րա­բե­րու­թիւն­նե­րուն։ Այս առ­թիւ ան տե­ղե­կա­ցուց, որ հրա­ւէր ուղ­ղած է Հա­յաս­տա­նի Նա­խա­գահ Սերժ Սարգ­սեա­նին՝ որ­պէս­զի պաշ­տօ­նա­կան այ­ցե­լու­թեամբ փու­թայ Փա­րիզ։ Այդ այ­ցե­լու­թիւ­նը տե­ղի պի­տի ու­նե­նայ յա­ռա­ջի­կայ Մար­տի 8-ին՝ զու­գա­դի­պե­լով կա­նանց տօ­նին։ «Սա հնա­րա­ւո­րու­թիւն մըն է անդ­րա­դառ­նա­լու տնտե­սա­կան ու մշա­կու­թա­յին յա­րա­բե­րու­թիւն­նե­րուն, ինչ­պէս նաեւ հա­մալ­սա­րա­նա­կան հա­մա­գոր­ծակ­ցու­թեան։ Միեւ­նոյն ժա­մա­նակ պի­տի քննար­կենք Լեռ­նա­յին Ղա­րա­բա­ղի հար­ցը, ո­րով­հե­տեւ Ֆրան­սա այս հար­ցին մէջ ու­նի ա­ռանձ­նա­յա­տուկ պա­տաս­խա­նա­տուու­թիւն՝ որ­պէս ԵԱՀԿ-ի Մինս­քեան խմբա­կի հա­մա­նա­խա­գահ եր­կիր Ռու­սաս­տա­նի եւ Ա­մե­րի­կա­յի Միա­ցեալ Նա­հանգ­նե­րուն հետ։ Այս հա­կա­մար­տու­թեան լու­ծում գտնե­լը հրա­տապ հարց մըն է», ը­սաւ Ֆրան­սուա Օ­լանտ։

Իր ե­լոյ­թին մէջ ան հիմ­նախն­դի­րը հրա­տապ ո­րա­կեց՝ յի­շեց­նե­լով ան­ցեալ տա­րուան Ապ­րի­լի սկիզ­բի ա­հա­ւոր ի­րա­դար­ձու­թիւն­նե­րը։ «Այդ ի­րա­դար­ձու­թիւն­նե­րը մե­զի յի­շե­ցու­ցին, որ ա­մէն օր կամ գրե­թէ ա­մէն օր Ղա­րա­բա­ղի մէջ մահ կ՚ար­ձա­նագ­րուի։ Ուս­տի, մենք պէտք է գոր­ծենք ու պէտք է գոր­ծենք բա­խում­նե­րը դադ­րեց­նե­լու հա­մար։ Մար­տե­րը դադ­րե­ցուե­ցան, երկ­խօ­սու­թիւն սկսաւ, հրա­դա­դար հաս­տա­տուե­ցաւ, սա­կայն մենք չենք կրնար բա­ւա­րա­րուիլ հրա­դա­դա­րով, ո­րով­հե­տեւ սա լու­ծում մը չէ։ Մենք հա­կա­մար­տու­թեան կար­գա­ւոր­ման հա­մար պէտք է սկսինք իս­կա­կան բա­նակ­ցու­թիւն­նե­րու։ Մեծ սխալ կ՚ըլ­լայ կար­ծել, թէ ի­րա­վի­ճա­կը կա­յու­նա­ցած է։ Մենք պէտք է անդ­րա­դառ­նանք հա­կա­մար­տու­թեան կար­գա­ւոր­ման տար­րե­րուն, ո­րոնք ար­ձա­նագ­րուած են Մատ­րի­տեան սկզբունք­նե­րուն մէջ։ Մենք գի­տենք նաեւ, որ երբ ա­նոնք գոր­ծադ­րուին, պէտք է հիմ­նուին Լեռ­նա­յին Ղա­րա­բա­ղի ինք­նո­րոշ­ման վրայ, ուս­տի այս ճա­նա­պար­հով յա­ռաջ ըն­թա­նա­լու հա­մար Ֆրան­սա նոր հան­դի­պում մը պի­տի կազ­մա­կեր­պէ Հա­յաս­տա­նի եւ Ատր­պէյ­ճա­նի հետ», ը­սաւ Օ­լանտ։

Անդ­րա­դառ­նա­լով Թուր­քիա-Հա­յաս­տան յա­րա­բե­րու­թիւն­նե­րուն՝ ֆրան­սա­ցի ղե­կա­վա­րը յայտ­նեց, որ ա­նոնց բնա­կա­նո­նաց­ման գոր­ծըն­թա­ցը կը գտնուի մե­ռեալ կէ­տի մը վրայ։ «Ես կը վե­րա­հաս­տա­տեմ, որ այս հար­ցին մէջ եւս Ֆրան­սա ա­մէն ինչ կ՚ը­նէ, որ­պէս­զի Հա­յաս­տա­նի եւ Թուր­քիոյ մի­ջեւ ի վեր­ջոյ բա­ցուի ցա­մա­քա­յին սահ­մա­նը», ը­սաւ ան։

CCAF-ի ընթ­րի­քին ըն­թաց­քին Ֆրան­սուա Օ­լանտ խօ­սե­ցաւ նաեւ ֆրան­սա­հայ հա­մայն­քի մա­սին ու բարձր գնա­հա­տեց ա­նոր դե­րը։ «Այս­տեղ մենք կը խօ­սինք Ֆրան­սա­յի լա­ւա­գոյն մա­սին հետ, քա­նի որ դուք Ֆրան­սա­յի լա­ւա­գոյն­նե­րէն էք։ Նոյ­նիսկ Մա­յի­սէն վերջ ես մշտա­պէս պի­տի ըլ­լամ ձեր կող­քին, ո­րով­հե­տեւ միշտ ալ ե­ղած եմ։ Չեմ ու­նե­նար միեւ­նոյն պա­տաս­խա­նա­տուու­թիւ­նը, սա­կայն կ՚ու­նե­նամ միեւ­նոյն հա­մո­զում­նե­րը», ը­սաւ Ֆրան­սուա Օ­լանտ։ Իր ե­լոյ­թին մէջ ֆրան­սա­ցի ղե­կա­վա­րը ակ­նար­կեց նաեւ Հա­յոց ցե­ղաս­պա­նու­թեան ժխտու­մը քրէա­կա­նաց­նե­լու ուղ­ղեալ օ­րէնսդ­րա­կան նա­խա­ձեռ­նու­թեան ձա­խող­ման՝ Ֆրան­սա­յի Սահ­մա­նադ­րա­կան խոր­հուր­դի ո­րո­շու­մով։ Ըստ ի­րեն, անհ­րա­ժեշտ է շա­րու­նա­կել քայ­լե­րը, ո­րով­հե­տեւ այս հար­ցին մէջ պայ­քա­րը ոչ թէ միայն մէկ քայլ մըն է, այլ պայ­քար՝ ճշմար­տու­թեան հա­մար։ «Ժխտել ե­րէ­կուան կո­տո­րած­նե­րը՝ կը նշա­նա­կէ վա­ղը թոյլ տալ նման կո­տո­րած­նե­րու», ը­սաւ Օ­լանտ։

Ե­րե­կոյ­թի ըն­թաց­քին ե­լոյթ­նե­րու կա­րե­ւոր մէկ մա­սը կեդ­րո­նա­ցաւ նաեւ Մի­ջին Ա­րե­ւել­քի քրիս­տո­նեա­նե­րու առ­կայ հար­ցե­րուն վրայ։ Այս ամ­բող­ջին մէջ հե­տաքրք­րու­թեամբ ունկնդ­րուե­ցաւ Տ. Շա­հան Արք. Սար­գի­սեա­նի խօս­քը։ Բե­րիոյ թե­մի ա­ռաջ­նոր­դը շքան­շան մըն ալ ստա­ցաւ CCAF-ի կող­մէ։  

Միւս կող­մէ, նոյն հա­ւա­քոյ­թի ըն­թաց­քին յա­նուն CCAF-ի շքան­շան մըն ալ յանձ­նուե­ցաւ Փա­րի­զի մօտ Գեր­մա­նիոյ դես­պա­նորդ Փաս­քալ Հեք­թո­րին։ Այս վեր­ջի­նը զայն ստա­ցաւ յա­նուն Պուն­տես­տա­կի Նոր­պերթ Լամ­մեր­թի եւ Գեր­մա­նիոյ խորհր­դա­րա­նի ե­րես­փո­խան­նե­րէն Ճեմ Էօզ­տե­մի­րի։

Ուրբաթ, Փետրուար 10, 2017