ԿՈՎԿԱՍԻ ԽՆԴԻՐՆԵՐԸ

Դէ­պի Լոն­տոն կա­տա­րած պաշ­տօ­նա­կան այ­ցե­լու­թեան շրջագ­ծով Հա­յաս­տա­նի Ար­տա­քին գոր­ծոց նա­խա­րար Ե­դուարդ Նալ­պան­տեան ե­րէկ ե­լոյ­թով մը հան­դէս ե­կաւ Անգ­լիոյ Մի­ջազ­գա­յին յա­րա­բե­րու­թիւն­նե­րու ար­քու­նի կա­ճա­ռին (Chatham House) մէջ։ Մաս­նա­կից­նե­րու շար­քին էին անգ­լիա­ցի կամ օ­տար բարձ­րաս­տի­ճան դի­ւա­նա­գէտ­ներ, հե­ղի­նա­կա­ւոր վեր­լու­ծա­բան­ներ եւ մաս­նա­գէտ­ներ, նաեւ լրագ­րող­ներ։ Նալ­պան­տեա­նի կող­քին էր Լոն­տո­նի մօտ Հա­յաս­տա­նի դես­պան Ար­մէն Սարգ­սեան։ Ե­րե­ւա­նի պաշ­տօ­նա­կան աղ­բիւր­նե­րու հա­ղոր­դում­նե­րով, Նալ­պան­տեան պա­տաս­խա­նեց ներ­կա­նե­րու բազ­մա­թիւ հար­ցում­նե­րուն։

Նալ­պան­տեան Chatham House-ի մէջ անդ­րա­դար­ձաւ բազ­մաբ­նոյթ խնդիր­նե­րու՝ Մեր­ձա­ւոր Ա­րե­ւել­քի ի­րա­վի­ճա­կէն սկսեալ մին­չեւ Լեռ­նա­յին Ղա­րա­բա­ղի հա­կա­մար­տու­թիւ­նը։ Իր ե­լոյ­թի ա­ռանց­քա­յին բա­ժին­նե­րէն մին ալ յատ­կա­ցուած էր հայ­կա­կան հար­ցին։

Ե­դուարդ Նալ­պան­տեան ընդգծեց, թէ Հա­րա­ւա­յին Կով­կա­սի բա­խած տա­րած­քաշր­ջա­նա­յին խնդիր­նե­րը կրնան աշ­խար­հի զա­նա­զան ծայ­րե­րուն վեր­լու­ծա­բան­նե­րուն հա­մար նուազ տե­սա­նե­լի թուիլ, սա­կայն այս ե­րե­ւոյ­թը պէտք չէ մո­լո­րեց­նէ ոե­ւէ մէ­կը։ Ար­դա­րեւ, այս տա­րած­քաշր­ջա­նը բա­ւա­կան եր­կար ժա­մա­նակ ե­ղած է աշ­խար­հա­քա­ղա­քա­կան մրցակ­ցու­թեան թա­տե­րա­բեմ, ինչ որ թո­ղած է վէր­քեր, ո­րոնք տա­կա­ւին չեն սպիա­ցած։ Այս ամ­բող­ջին մէջ ան ներ­կա­յա­ցուց Ատր­պէյ­ճա­նի եւ Լեռ­նա­յին Ղա­րա­բա­ղի մի­ջեւ հա­կա­մար­տու­թիւ­նը, ո­րու կար­գա­ւո­րու­մը Ե­րե­ւա­նի ար­տա­քին քա­ղա­քա­կա­նու­թեան հիմ­նա­կան ա­ռաջ­նա­հեր­թու­թիւն­նե­րու շար­քին է։ Ան հա­մո­զուած է, որ Ստե­փա­նա­կեր­տի մօ­տե­ցում­նե­րը կեն­սա­կան նշա­նա­կու­թիւն ու­նին հա­կա­մար­տու­թեան կար­գա­ւոր­ման հա­մար։ Ան ու­շադ­րու­թիւն հրա­ւի­րեց Պա­քուի կող­մէ հրա­դա­դա­րի շա­րու­նա­կա­կան խախ­տում­նե­րուն վրայ՝ Հա­յաս­տա­նի հետ սահ­մա­նի եւ Լեռ­նա­յին Ղա­րա­բա­ղի հետ շփման գծի եր­կայն­քով։ Ըստ Նալ­պան­տեա­նի, այդ խախ­տում­նե­րը կ՚ա­պա­ցու­ցա­նեն, որ Ատր­պէյ­ճան կը շա­րու­նա­կէ խա­թա­րել հա­կա­մար­տու­թեան կար­գա­ւոր­ման գոր­ծըն­թա­ցը, խնդրի խա­ղաղ կար­գա­ւոր­ման ուղ­ղեալ ԵԱՀԿ-ի Մինս­քեան խմբա­կի հա­մա­նա­խա­գահ­նե­րու ջան­քե­րը՝ վտան­գե­լով միջ­նորդ­նե­րուն կող­մէ նա­խա­ձեռ­նուած յա­ռա­ջի­կայ հան­դի­պում­նե­րը։ Նալ­պա­տեան շեշ­տեց, թէ հաշ­տու­թեան գոր­ծըն­թա­ցէն ներս յա­ռա­ջըն­թաց չար­ձա­նագ­րե­լու պատ­ճա­ռը Ատր­պէյ­ճա­նի կող­մէ հա­մա­նա­խա­գահ եր­կիր­նե­րու ա­ռա­ջարկ­նե­րուն մեր­ժուիլն է։