ՄՏԱՅՆՈՒԹԻՒՆ ԵՒ ԴԻՏԱՐԿՈՒՄ

   «Պիլ­կի» հա­մալ­սա­րա­նի Տո­լափ­տէ­րէի մաս­նա­ճիւ­ղէն ներս ե­րէկ տե­ղի ու­նե­ցաւ շա­հե­կան խորհր­դա­ժո­ղով մը, ո­րու ըն­թաց­քին օ­րա­կար­գի վրայ ե­կան երկ­րի փոք­րա­մաս­նու­թիւն­նե­րուն տե­սա­կէ­տէ կա­րե­ւոր նիւ­թեր։ Այս հա­ւա­քոյ­թը, իր ամ­բող­ջին մէջ, խո­շո­րա­ցոյ­ցի տակ բե­րաւ մտայ­նու­թիւն­ներ եւ դի­տար­կում­ներ, ո­րոնք ըն­կե­րա­յին մե­տիաի այ­սօ­րուան լուրջ ազ­դե­ցու­թեան պայ­ման­նե­րով կ՚անդ­րա­դառ­նան երկ­րի փոք­րա­մաս­նու­թիւն­նե­րուն վրայ։

«Ըն­կե­րա­յին մե­տիան եւ փոք­րա­մաս­նու­թիւն­նե­րը՝ ար­տա­յայ­տու­թեան ա­զա­տու­թեան եւ ա­տե­լու­թեան ա­տե­նա­բա­նու­թեան հա­կա­սու­թեան մէջ» խո­րագ­րեալ այս հա­ւա­քոյ­թը կը կրէր Եւ­րո­միու­թեան եւ Թուր­քիոյ մի­ջեւ հա­սա­րա­կա­կան երկ­խօ­սու­թեան մը բնոյ­թը։ Յոյն հա­մայն­քէն յայտ­նի հա­սա­րա­կա­կան գոր­ծիչ Լա­քի Վին­կա­սի ջան­քե­րով յա­ռաջ տա­րուած այս ծրագ­րին պա­տաս­խա­նա­տուն ե­ղած է Ե­նի­գիւ­ղի Փա­նաիա Յոյն Ուղ­ղա­փառ ե­կե­ղեց­ւոյ ծխա­կան խոր­հուր­դը։ Տասն­հինգ ամ­սուան աշ­խա­տան­քի մը ար­դիւնքն էր ե­րէ­կուան խորհր­դա­ժո­ղո­վը։ Հե­տա­զօ­տու­թիւն մը կա­տա­րուած էր Թուր­քիոյ մէջ ըն­կե­րա­յին մե­տիաին կող­մէ փոք­րա­մաս­նու­թիւն­նե­րուն նկատ­մամբ որ­դեգ­րուած ըն­թաց­քին շուրջ։ Զու­գա­հե­ռա­բար հե­տա­զօ­տու­թիւն մըն ալ կա­տա­րուած է Յու­նաս­տա­նի մէջ մահ­մե­տա­կան փոք­րա­մաս­նու­թիւն­նե­րուն նկատ­մամբ ե­ղած վե­րա­բեր­մուն­քին շուրջ։ Եւ­րո­միու­թեան գծով նա­խա­րա­րու­թեան կող­մէ ձեռ­նար­կուած հա­սա­րա­կա­կան երկ­խօ­սու­թեան ծրագ­րին շրջագ­ծով գան­ձատ­րուած աշ­խա­տանք մը ե­ղած է այս մէ­կը։ Նա­խագ­ծի գոր­ծըն­կեր­նե­րը ե­ղած են՝ «Պիլ­կի» հա­մալ­սա­րա­նի Մար­դու ի­րա­ւանց ի­րա­ւուն­քի գոր­ծադ­րու­թեան ու հե­տա­զօ­տու­թեան կեդ­րո­նը եւ Յու­նաս­տա­նէն՝ Եւ­րո­պա­յի եւ ար­տա­քին քա­ղա­քա­կա­նու­թեան հիմ­նար­կը։ Խորհր­դակ­ցա­կան մարմ­նի մը ցուց­մունք­նե­րուն հի­ման վրայ կազ­մա­կեր­պուած է խորհր­դա­ժո­ղո­վը։

Ե­րէկ ա­ռա­ւօտ խորհր­դա­ժո­ղո­վը սկսաւ ծրագ­րի ընդ­հա­նուր պա­տաս­խա­նա­տու Լա­քի Վին­կա­սի եւ «Պիլ­կի» հա­մալ­սա­րա­նի Ի­րա­ւա­բա­նա­կան ֆա­քիւլ­թէի տե­սուչ (եւ ա­նոր յա­րա­կից գոր­ծըն­կեր կեդ­րո­նի տնօ­րէն) Փրոֆ. Թուր­կուտ Թար­հան­լըի ող­ջոյ­նի խօս­քե­րով։

Ծրագ­րի ծա­նօ­թա­ցու­մէն եւ հար­ցա­խոյզ­նե­րու ար­դիւնք­նե­րու մա­տու­ցու­մէն վերջ սկսան նիս­տե­րը։ Օ­րուան ա­ռա­ջին կէ­սին քննար­կուե­ցան ըն­կե­րա­յին մե­տիաին, ար­տա­յայ­տու­թեան ա­զա­տու­թեան եւ ա­տե­լու­թեան ա­տե­նա­բա­նու­թեան վե­րա­բե­րեալ խնդիր­ներ։ Երկ­րորդ նիս­տի օ­րա­կար­գին վրայ էին ըն­կե­րա­յին մե­տիան եւ հա­սա­րա­կա­կան փո­փո­խու­թիւն­նե­րը։ Եր­րորդ նիս­տին ըն­թաց­քին քննար­կուե­ցաւ ըն­կե­րա­յին մե­տիաի դե­րա­կա­տա­րու­թիւ­նը՝ Թուր­քիոյ փոք­րա­մաս­նու­թիւն­նե­րու ա­պա­գա­յին տե­սան­կիւ­նէն։

Նիս­տե­րէն վերջ օ­րուան տե­ւո­ղու­թեան կա­տա­րուած աշ­խա­տան­քը ամ­փո­փուե­ցաւ եւ այս­պէ­սով ա­ւար­տին հա­սաւ սոյն խորհր­դա­ժո­ղո­վը, ո­րու աշ­խա­տան­քա­յին լե­զու­ներն էին թրքե­րէնն ու անգ­լե­րէ­նը։