ԷՐՏՈՂԱՆԻ ՆԱՄԱԿԸ ԴՐԱԿԱՆ ԸՆԿԱԼՈՒԱԾ Է ՔՐԵՄԼԻՆԻ ԿՈՂՄԷ, ՍԱԿԱՅՆ ՊԱՏԱՍԽԱՆ ՄԸ ՊԻՏԻ ՉՏՐՈՒԻ

Մոս­կուա­յի ղե­կա­վա­րու­թիւ­նը ե­րէկ ար­ձա­գան­գեց Ան­գա­րա­յի ղե­կա­վա­րու­թեան կող­մէ Ռու­սաս­տա­նի օ­րուան կա­պակ­ցու­թեամբ ու­ղար­կուած շնոր­հա­ւո­րա­կան­նե­րուն, ո­րոնց ար­տա­սո­վոր ի­մաստ մը վե­րագ­րուե­ցաւ կող­մե­րու մի­ջեւ առ­կայ լա­րուա­ծու­թեան բե­րու­մով։ Ծա­նօթ է, որ Հան­րա­պե­տու­թեան նա­խա­գահ Րէ­ճէպ Թայ­յիպ Էր­տո­ղան եւ Վար­չա­պետ Պի­նա­լի Եըլ­տը­րըմ նա­խըն­թաց օր շնոր­հա­ւո­րա­կան­ներ ու­ղար­կած էին իր ռուս պաշ­տօ­նա­կից­նե­րուն՝ Վլա­տի­միր Փու­թի­նին եւ Տի­միթ­րի Մետ­վե­տե­ւին։

Քրեմ­լի­նի բան­բե­րը՝ Տի­միթ­րի Փես­քով ե­րէկ յայտ­նեց, թէ Էր­տո­ղա­նի կող­մէ Փու­թի­նին ու­ղար­կուած նա­մա­կը պա­տաս­խան մը չի պա­հան­ջեր, ո­րով­հե­տեւ այդ մէ­կը ա­ւան­դա­կան ար­ձա­նագ­րա­յին ու­ղերձ մըն է։ Ռու­սա­կան կող­մը սա սո­վո­րա­կան կամ ըն­թա­ցիկ կը հա­մա­րէ մի­ջազ­գա­յին յա­րա­բե­րու­թիւն­նե­րու գործ­նա­կա­նու­թեան մէջ։ Փես­քո­վի խօս­քե­րով, եր­կիր­նե­րու մի­ջեւ բարդ դի­ւա­նա­գի­տա­կան յա­րա­բե­րու­թիւն­նե­րը միշտ չէ որ պատ­ճառ կը դառ­նան նա­մակ­նե­րու փո­խա­նակ­ման դադ­րեց­ման։

Ռու­սա­կան պաշ­տօ­նա­կան աղ­բիւր­նե­րը տե­ղե­կա­ցու­ցին, թէ կը փա­փա­քին վե­րա­կանգ­նել Թուր­քիոյ հետ յա­րա­բե­րու­թիւն­նե­րը, սա­կայն Ան­գա­րա նախ եւ ա­ռաջ պէտք է կարգ մը քայ­լե­րու ձեռ­նար­կէ։

Տի­միթ­րի Փես­քով յայտ­նեց, որ այս փու­լին ի­րենց­մէ պա­տաս­խա­նի մը ակն­կա­լու­թիւ­նը ան­տե­ղի է։ Էր­տո­ղա­նի նա­մա­կին բո­վան­դա­կու­թիւ­նը պա­տաս­խա­նի մը անհ­րա­ժեշ­տու­թիւ­նը չի ստեղ­ծեր։ Ռուս բան­բե­րին խօս­քե­րով, բնա­կա­նա­բար ի­րենք եւս կը փա­փա­քին վե­րա­դառ­նալ ան­ցեա­լի փոխ­շա­հա­ւէտ ու ջերմ բա­րե­կա­մա­կան յա­րա­բե­րու­թիւն­նե­րուն։ «Բայց մեր տե­սան­կիւ­նէն, Սու­րիոյ մէջ մեր ռազ­մաօ­դա­նա­ւին դէմ կա­տա­րուած­նե­րէն վերջ պայ­ման է, որ Ան­գա­րա առ­նէ ո­րոշ քայ­լեր։ Մեր պա­հանջ­նե­րը շատ պարզ են ու հասկ­նա­լի», ը­սաւ Փես­քով։

Հարկ է նշել, որ Ռու­սաս­տան այս հար­ցին շուրջ Թուր­քիա­յէն կ՚ակն­կա­լէ նե­րո­ղու­թիւն, դէ­պի հան­գա­մանք­նե­րուն վե­րա­բե­րեալ բա­ցատ­րու­թիւն, ռազ­մաօ­դա­նա­ւին ու մա­հա­ցած օ­դա­չուի ըն­տա­նի­քին հա­մար հա­տու­ցում, ինչ­պէս նաեւ պա­տաս­խա­նա­տու­նե­րու դա­տում։

Տե­ղա­կան մա­մու­լի հա­ղոր­դում­նե­րով, Ան­գա­րա­յի կող­մէ փո­խան­ցուած բա­րե­կա­մա­կան պատ­գամ­նե­րը ռու­սա­կան զան­գուա­ծա­յին լրա­տուու­թեան մի­ջոց­նե­րուն եւ քա­ղա­քա­կան դէ­տե­րու շրջա­նակ­նե­րէն ներս կ՚ար­ժա­նա­նան ու­շադ­րու­թեան ու կը կա­տա­րուին հա­մա­պա­տաս­խան վեր­լու­ծու­թիւն­ներ։ Ռու­սա­կան վեր­լու­ծա­բան­նե­րու տպա­ւո­րու­թեամբ, ռազ­մաօ­դա­նա­յի ճգնա­ժա­մէն ի վեր ան­ցած ժա­մա­նա­կաշր­ջա­նին Թուր­քիոյ յա­րա­բե­րու­թիւն­նե­րը լա­րուած են ա­րեւմ­տեան եր­կիր­նե­րուն եւ ՆԱ­ԹՕ-ի հետ։ Առ­կայ ի­րա­վի­ճա­կին մէջ Ան­գա­րա ստի­պուած է նոր գոր­ծըն­կեր­ներ ո­րո­նել իր ար­տա­քին քա­ղա­քա­կա­նու­թեան հա­մար։ Ռու­սաս­տան այս ի­րա­վի­ճա­կին մէջ յար­մա­րա­գոյն տար­բե­րակն է Թուր­քիոյ հա­մար։ Մնաց որ, ռազ­մաօ­դա­նա­ւի ճգնա­ժա­մէն ա­ռաջ Ան­գա­րա-Մոս­կուա յա­րա­բե­րու­թիւն­նե­րը շատ ա­ւե­լի խոր ու ծա­ւա­լուն էին Ան­գա­րա-Ո­ւա­շին­թըն յա­րա­բե­րու­թիւն­նե­րուն բաղ­դատ­մամբ։ Ըստ նոյն աղ­բիւր­նե­րուն, Քրեմ­լին սկզբուն­քօ­րէն պատ­րաստ է ճգնա­ժա­մի յաղ­թա­հար­ման հա­մար։ Ռու­սա­կան կող­մը թէեւ կը պա­հէ իր ակն­կա­լու­թիւն­նե­րը, սա­կայն հա­մո­զուած է, թէ պէտք է գտնել այ­լընտ­րանք մը, ո­րով պի­տի չվի­րա­ւո­րուի Ան­գա­րան։ Թրքա­կան ղե­կա­վա­րու­թիւ­նը դի­ւա­նա­գի­տա­կան վար­պե­տու­թիւ­նով մը պէտք է յա­ռաջ տա­նի նե­րո­ղու­թեան հար­ցը։

Ռուս մեկ­նա­բա­նու­թիւն­նե­րու այս մօ­տե­ցում­նե­րուն փո­խա­րէն թուրք վեր­լու­ծա­բան­ներն ալ կը հա­շուեն առ­կայ հա­ւա­սա­րակշ­ռու­թիւն­նե­րը՝ մաս­նա­ւո­րա­պէս տնտե­սու­թեան տե­սան­կիւ­նէն եւ Ռու­սաս­տան-Ա­րեւ­մուտք յա­րա­բե­րու­թիւն­նե­րու ա­ռանց­քին շուրջ։ Թրքա­կան կող­մի դէ­տե­րը հա­մո­զուած են, որ ե­թէ նոյ­նիսկ ճգնա­ժա­մը յաղ­թա­հա­րուի, ա­պա Թուր­քիա-Ռու­սաս­տան յա­րա­բե­րու­թիւն­նե­րուն մէջ ա­մէն ինչ չի կրնար վե­րա­դառ­նալ նախ­կին վի­ճա­կին եւ նման պատ­կե­րա­ցում մը կրնայ ճիշդ չըլ­լալ։