ԳՐԱԴԱՐԱՆՆԵՐՈՒ ՀԱՄԱԺՈՂՈՎ

Ե­րէկ, Մայր Ա­թոռ Սուրբ Էջ­միած­նի մէջ սկսաւ Հայ­կա­կան գրա­դա­րան­նե­րու մի­ջազ­գա­յին չոր­րորդ հա­մա­ժո­ղո­վը։ Մայ­րա­վան­քի հա­մա­լի­րէն ներս, «Վա­չէ եւ Թա­մար Մա­նու­կեան» մա­տե­նա­դա­րա­նի յար­կէն ներս տե­ղի կ՚ու­նե­նայ այս գի­տա­կան հա­ւա­քոյ­թը, որ ձօ­նուած է հա­յե­րէն ա­ռա­ջին Աս­տուա­ծա­շուն­չի տպագ­րու­թեան 350-ա­մեայ յո­բե­լեա­նին։ «Ան­ցեա­լի պահ­պա­նու­թիւն՝ յա­նուն ա­պա­գա­յի» խո­րագ­րեալ հա­մա­ժո­ղո­վի կազ­մա­կեր­պիչ­ներն են Մայր Ա­թոռ Սուրբ Էջ­միա­ծի­նը, Հա­յաս­տա­նի Մշա­կոյ­թի նա­խա­րա­րու­թիւ­նը եւ Հա­յաս­տա­նի Ազ­գա­յին գրա­դա­րա­նը։ Բաց­ման ա­րա­րո­ղու­թեան ներ­կայ գտնուե­ցան Ա­մե­նայն Հա­յոց Տ.Տ. Գա­րե­գին Բ. Կա­թո­ղի­կո­սը եւ Հա­յաս­տա­նի Մշա­կոյ­թի նա­խա­րար Ար­մէն Ա­մի­րեան։ Հա­մա­ժո­ղո­վը բա­ցուե­ցաւ Մայր Ա­թոռ Սուրբ Էջ­միած­նի Մա­տե­նա­դա­րա­նի տնօ­րէն Տ. Ա­րա­րատ Քհնյ. Պօ­ղո­սեա­նի խօս­քով։ Ան այս առ­թիւ մաս­նա­ւոր անդ­րա­դարձ կա­տա­րեց հա­մա­ժո­ղո­վի նա­խորդ գու­մա­րում­նե­րու ար­դիւն­քին ար­ձա­նագ­րուած ձեռք­բե­րում­նե­րուն, հա­մա­ժո­ղո­վի աշ­խա­տա­ժո­ղո­վի հա­մա­կարգ­ման եւ յա­ռա­ջի­կայ ծրագ­րե­րուն։

Ա­ւե­լի վերջ Վե­հա­փառ Հայ­րա­պե­տը ներ­կա­նե­րուն փո­խան­ցեց իր ող­ջոյ­նի եւ օրհ­նու­թեան խօս­քը։ Ան ու­րա­խու­թիւն յայտ­նեց Մայր Ա­թոռ Սուրբ Էջ­միած­նի մէջ հա­մախմ­բուած տես­նե­լով հայ­կա­կան գրա­դա­րան­նե­րու եւ մշա­կոյ­թի պա­տաս­խա­նա­տու­նե­րը եւ պաշ­տօ­նեա­նե­րը։ Վե­հա­փառ Հայ­րա­պե­տին հա­մոզ­մամբ, Սուրբ Գիր­քի տպագ­րու­թեան յո­բե­լեա­նը մեր ժո­ղո­վուր­դի հա­մար նշա­նա­կա­լի ա­ռիթ մըն է հեր­թա­կան ան­գամ ար­ժե­ւո­րե­լու հա­մար իր գրա­ւոր ժա­ռան­գու­թիւ­նը եւ այն ան­խոնջ ջան­քերն ու նուի­րու­մը, զորս մեր ե­րախ­տա­ւոր­նե­րու կող­մէ գոր­ծադ­րուած են հա­րուստ այդ ժա­ռան­գու­թեան ստեղծ­ման հա­մար։ Նո­րին Սրբու­թիւ­նը յի­շե­ցուց, որ տպագ­րու­թիւ­նը մարդ­կու­թեան մեծ ձեռք­բե­րում­նե­րէն մին է։ Այդ մէ­կը հնա­րա­ւո­րու­թիւն տուած է, որ­պէս­զի գի­տե­լի­քը, մարդ­կա­յին մտքի նուա­ճում­նե­րը ա­րա­գօ­րէն տա­րա­ծուին, լու­սա­ւո­րու­թիւ­նը հաս­նի հա­սա­րա­կու­թեան բո­լոր շեր­տե­րուն։ Տպագ­րու­թիւ­նը ձե­ւա­ւո­րեց այն նպաս­տա­ւոր պայ­ման­նե­րը, ո­րոնց հի­ման վրայ բարձ­րա­ցաւ ար­դի քա­ղա­քակր­թու­թիւ­նը։ Այդ ըն­թաց­քին մէջ բո­լո­րո­վին պա­տա­հա­կան չէ, որ հայ ժո­ղո­վուր­դը աշ­խար­հի վրայ ա­ռա­ջին­նե­րէն մէ­կը ձեռ­նա­մուխ ե­ղաւ տպագ­րու­թեան գոր­ծին։ Սա բնա­կան ու­ղի կը հա­մա­րուէր ժո­ղո­վուր­դի մը հա­մար, որ մին­չեւ տպագ­րու­թեան դա­րը մէկ հա­զա­րա­մեակ մայ­րե­նի լե­զուով ձե­ռա­գիր մա­տեան­ներ կը ստեղ­ծէր՝ շատ յա­ճախ չու­նե­նա­լով խա­ղա­ղու­թիւն եւ ա­պա­հո­վու­թիւն, նաեւ ապ­րե­լով զրկանք­նե­րու մէջ։

«Դուք, սի­րե­լի­ներ, կը պահ­պա­նէք, կը վե­րա­կանգ­նէք, կ՚ու­սում­նա­սի­րէք եւ կը ներ­կա­յաց­նէք մեր գրա­ւոր ժա­ռան­գու­թիւ­նը, ո­րուն մեր ժո­ղո­վուր­դը պահ տուած է իր հո­գին ու միտ­քը, իր պատ­մու­թիւ­նը, իր աշ­խարհ ճա­նա­չո­ղու­թիւ­նը, գի­տե­լիքն ու յոյ­զե­րը, իր բնաշ­խար­հի բոյրն ու գոյ­նե­րը, ո­րոնք պի­տի փո­խան­ցենք սե­րունդ­նե­րուն։ Այ­սօր մենք կ՚ապ­րինք է­լէքտ­րո­նիկ գիր­քի դա­րուն մէջ, ինչ որ նոր հնա­րա­ւո­րու­թիւն­ներ կը ստեղ­ծէ, որ­պէս­զի գրա­պա­հոց­նե­րու ժա­ռան­գու­թիւ­նը հա­սու ըլ­լայ հա­սա­րա­կու­թեան։ Այս ուղ­ղու­թեամբ մե­ծա­պէս կը գնա­հա­տենք վեր­ջին տա­րի­նե­րու ձեր ջան­քե­րը, է­լէքտ­րո­նիկ գրա­դա­րան­նե­րու ստեղծ­ման ուղ­ղու­թեամբ ի­րա­կա­նա­ցուած ծրագ­րե­րը։ Ինչ­պի­սի ձե­ւի մը մէջ ալ ներ­կա­յա­ցուի՝ գիր­քը պի­տի շա­րու­նա­կէ հո­գե­ւոր սնունդ մա­տու­ցել մեր ժո­ղո­վուր­դին, հաս­տա­տուն պա­հել աս­տուա­ծօրհ­նեալ ճա­նա­պարհ­նե­րու մէջ եւ ա­ռաջ­նոր­դել իր բա­րօր ու լու­սա­ւոր կեան­քի կեր­տու­մը», ը­սաւ Վե­հա­փառ Հայ­րա­պե­տը, որ բա­րի ըն­թացք եւ յա­ջո­ղու­թիւն մաղ­թեց հա­մա­գու­մա­րի աշ­խա­տանք­նե­րուն։

Նա­խա­րար Ար­մէն Ա­մի­րեանն ալ ող­ջոյ­նի խօսք մը ուղ­ղեց հա­մա­ժո­ղո­վի մաս­նա­կից­նե­րուն։ Ան անդ­րա­դար­ձաւ Սփիւռ­քի հայ­կա­կան մեծ հա­ւա­քա­ծո­նե­րու տէր կա­ռոյց­նե­րուն թուայ­նաց­ման սար­քե­րով, ծրագ­րա­թեք­նիկ եւ մե­թո­տա­կան լու­ծում­նե­րով ա­ջակ­ցե­լու անհ­րա­ժեշ­տու­թիւ­նը եւ այս ուղ­ղու­թեամբ իր գլխա­ւո­րած նա­խա­րա­րու­թեան կող­մէ ձեռ­նար­կուած աշ­խա­տանք­նե­րուն։ Նա­խա­րա­րը կա­րե­ւո­րեց հա­յա­գի­տա­կան գրա­դա­րան­նե­րու մի­ջեւ հա­մա­գոր­ծակ­ցու­թեան զար­գա­ցու­մը։

Հա­մա­ժո­ղո­վի բաց­ման նիս­տին ե­լոյթ մըն ալ ու­նե­ցաւ Մե­ծի Տանն Կի­լի­կիոյ Կա­թո­ղի­կո­սու­թեան միա­բան­նե­րէն՝ Ան­թի­լիա­սի մա­տե­նա­դա­րա­նա­պետ Տ. Տի­րայր Արք. Փա­նո­սեան։

Ինչ­պէս հա­ղոր­դած էինք, Պոլ­սոյ Պատ­րիար­քա­կան Ա­թո­ռին կող­մէ ալ այս հա­մա­ժո­ղո­վին կը մաս­նակ­ցի Վա­ղար­շակ Սրկ. Սե­րով­բեան։