ՀԱՄԱՏԵՂ ՊԱՅՔԱՐ

Ա­մե­րի­կա­յի Միա­ցեալ Նա­հանգ­նե­րու Ար­տա­քին գոր­ծոց նա­խա­րար Ճոն Քե­րի ե­րէկ հան­դէս ե­կաւ կա­րե­ւոր յայ­տա­րա­րու­թիւն­նե­րով, ըստ ո­րոնց Սու­րիոյ ճգնա­ժա­մը յա­ռա­ջի­կայ շրջա­նին կրնայ նոր հանգ­րուան մը թե­ւա­կո­խել։ Այս­պէս, Թուր­քիա եւ Միա­ցեալ Նա­հանգ­ներ ո­րո­շած են միաս­նա­բար շարժ­ման անց­նիլ՝ Սու­րիոյ հիւ­սի­սա­յին շրջան­նե­րը մաք­րա­գոր­ծե­լու նպա­տա­կով։ Ան­գա­րա եւ Ո­ւա­շինկ­թըն ո­րո­շած են հա­մա­տեղ պայ­քար մղել «Ի­րաք-Շա­մի իս­լա­մա­կան պե­տու­թիւն» (Ի­ՇԻՊ) ա­հա­բեկ­չա­կան խմբա­ւոր­ման դէմ։ Կո­ղմե­րը կը նա­խա­տե­սեն միաս­նա­կան գոր­ծո­ղու­թիւն­նե­րով Թուր­քիա-Սու­րիա սահ­մա­նի եր­կայն­քին մաք­րա­գոր­ծել 98 քի­լօ­մեթր եր­կա­րու­թեամբ հա­տուած մը։ Ըստ Ճոն Քե­րիի, ներ­կա­յիս այդ սահ­մա­նի 78 տո­կո­սը ներ­կա­յիս ար­դէն փա­կուած է, իսկ ի­րենք այս փու­լին շարժ­ման կ՚անց­նին մնա­ցեալ 98 քի­լօ­մեթր­նոց հա­տուածն ալ փա­կե­լու ա­ռա­ջադ­րու­թեամբ։

Ա­մե­րի­կա­ցի պե­տա­կան քար­տու­ղա­րը Փա­րի­զի մէջ ընդգ­ծեց, թէ ո­րո­շուած է Սու­րիոյ մէջ տե­ղա­կա­յել ԱՄՆ-ի յա­տուկ զօ­րա­միա­ւո­րում­նե­րը, ինչ որ կը սաստ­կաց­նէ ճնշու­մը Ի­ՇԻՊ-ի վրայ։ Ա­հա­բեկ­չա­կան խմբա­ւո­րու­մը մին­չեւ մօ­տա­ւոր ան­ցեա­լը կը վե­րահս­կէր Թուր­քիոյ հետ 870 քի­լօ­մեթր եր­կայն­քով սահ­մա­նին ա­ւե­լի քան կէ­սը։ Իսկ այ­սօր ա­նոր ձեռ­քը մնա­ցած է միայն 15 տո­կո­սը։ Ճոն Քե­րի միեւ­նոյն ժա­մա­նակ տե­ղե­կա­ցուց, որ Սու­րիոյ մէջ Պե­շար Է­սա­տի ղե­կա­վա­րու­թեան եւ ընդ­դի­մա­դիր­նե­րուն մի­ջեւ յա­ռա­ջի­կայ շա­բաթ­նե­րուն կրնայ հաս­տա­տուիլ հրա­դա­դար մը։

Տե­ղա­կան մա­մու­լի հա­ղոր­դում­նե­րով, թուրք-ա­մե­րի­կեան հա­մա­տեղ գոր­ծո­ղու­թիւն­նե­րուն հիմ­նա­կան ա­ռանց­քը պի­տի ըլ­լայ Ին­ճիր­լի­քի ռազ­մա­խա­րիս­խը։ Հա­ւա­նա­կան է, որ գոր­ծո­ղու­թիւն­նե­րը սկսին շու­տով։ Այս տար­բե­րա­կը եր­կար ժա­մա­նա­կէ ի վեր կը պաշտ­պա­նուէր Ան­գա­րա­յի ղե­կա­վա­րու­թեան կող­մէ։ Հե­տե­ւա­բար, թրքա­կան կող­մի ծրագ­րե­րը ար­դէն պատ­րաստ են, ինչ որ նա­խըն­թաց օր ը­սած էր նաեւ Ար­տա­քին գոր­ծոց նա­խա­րար Ֆե­րի­տուն Սի­նիր­լիօղ­լու։ Ան­գա­րա­յի մօտ ԱՄՆ-ի դես­պան Ճոն Պեսն ալ ե­րէկ յայտ­նեց, որ հա­մա­տեղ գոր­ծո­ղու­թիւն­նե­րուն նպա­տա­կը պի­տի ըլ­լայ կան­խել քա­րիւ­ղի մաք­սա­նեն­գու­թիւ­նը եւ մար­դոց ա­պօ­րի­նի շրջա­գա­յու­թիւ­նը։

Ճոն Քե­րի ե­րէկ ընդգ­ծեց նաեւ, թէ Սու­րիա­յէ ներս ան­ցու­մա­յին գոր­ծըն­թացն ալ պի­տի սկսի յա­ռա­ջի­կայ քա­նի մը շա­բաթ­նե­րուն ըն­թաց­քին։ Ծա­նօթ է, որ ան­ցեալ շա­բա­թա­վեր­ջին Վիեն­նա­յի մէջ տե­ղի ու­նե­ցած մի­ջազ­գա­յին բա­նակ­ցու­թիւն­նե­րու ար­դիւն­քով հա­սուն­ցած էր ծրա­գիր մը։ Զու­գա­հե­ռա­բար՝ Վար­չա­պետ Ահ­մէտ Տա­վու­տօղ­լու ե­րէկ յայ­տա­րա­րեց, թէ Թուր­քիա պի­տի շա­րու­նա­կէ վճռա­կա­մօ­րէն պայ­քա­րիլ ա­հա­բեկ­չու­թեան դէմ՝ մին­չեւ որ ան վե­րա­նայ ամ­բող­ջու­թեամբ։ Վիեն­նա­յի բա­նակ­ցու­թիւն­նե­րուն յա­ջոր­դած մի­ջա­վայ­րին մէջ ե­րէկ Քե­րին ալ ը­սաւ, որ Սու­րիոյ մէջ իշ­խա­նա­փո­խու­թիւ­նը տե­ղի կրնայ ու­նե­նալ քա­նի մը շաբ­թուան ըն­թաց­քին։ Իր կար­գին Ռու­սաս­տա­նի Ար­տա­քին գոր­ծոց նա­խա­րար Սէր­կէյ Լաւ­րով ե­րէկ յայտ­նեց, թէ պէտք է կան­խուին Ի­ՇԻՊ-ի բար­բա­րո­սա­կան մտայ­ղա­ցում­նե­րը։ Միեւ­նոյն ժա­մա­նակ ռուս նա­խա­րա­րը պնդեց, որ ԱՄՆ-ի կող­մէ գլխա­ւո­րուած մի­ջազ­գա­յին հա­մա­խո­հու­թիւ­նը խնա­յե­լով կը հա­րուա­ծեն Ի­ՇԻՊ-ի դիր­քե­րը։

Ներ­կայ հանգ­րուա­նին, ըստ ե­րե­ւոյ­թին մի­ջազ­գա­յին գետ­նի վրայ կը հա­սուն­նայ Ի­ՇԻՊ-ի դէմ ա­ռա­ւել ազ­դե­ցիկ պայ­քար մը ծա­ւա­լե­լու մթնո­լոր­տը, բայց եւ այն­պէս Սու­րիոյ ա­պա­գա­յի վե­րա­բե­րեալ մի­ջազ­գա­յին յա­ռա­ջա­տար դե­րա­կա­տար­նե­րու ըն­կա­լում­նե­րուն տար­բե­րու­թիւ­նը տա­կա­ւին կը մնայ առ­կայ։ Այս ա­ռու­մով վառ օ­րի­նակ մըն էր Քրեմ­լի­նի բան­բե­րին՝ Փես­քո­վի կող­մէ ե­րէկ կա­տա­րուած յայ­տա­րա­րու­թիւ­նը, ըստ ո­րու ոչ ոք կրնայ Պե­շար Է­սա­տը պար­տադ­րել՝ հե­ռա­նալ իշ­խա­նու­թե­նէն։