ՌԻԿԱՅԻ ՄԷՋ ՇՆՈՐՀԱՆԴԷՍ ԵՒ ԽՈՐՀՐԴԱԺՈՂՈՎ

Լաթ­վիոյ մայ­րա­քա­ղա­քը՝ Ռի­կա­յի մէջ տե­ղի ու­նե­ցաւ միջ­նա­դա­րեան հայ հո­գե­ւո­րա­կան, բա­նաս­տեղծ, փի­լի­սո­փայ, տա­ղեր­գու Գրի­գոր Նա­րե­կա­ցիի «Մա­տեան ող­բեր­գու­թեան» գիր­քի լա­թի­շե­րէն տար­բե­րա­կի շնոր­հան­դէ­սը: Գիր­քը թարգ­մա­նած է լաթ­վիա­ցի հա­յա­գէտ Վալ­տա Սալ­մի­նա: «Ար­մէնփ­րէս»ի հա­ղորդ­մամբ, Լաթ­վիոյ հա­մալ­սա­րա­նին մէջ տե­ղի ու­նե­ցած շնոր­հան­դէ­սին ներ­կայ ե­ղած են Հա­յաս­տա­նի Մշա­կոյ­թի նա­խա­րա­րի տե­ղա­կալ Ներ­սէս Տէր-Վար­դա­նեան, Լաթ­վիոյ մօտ Հա­յաս­տա­նի դես­պան Տիգ­րան Մկրտչեան, «Ար­մէնփ­րէս» լրա­տուա­կան գոր­ծա­կա­լու­թեան տնօ­րէն Ա­րամ Ա­նա­նեան, թարգ­մա­նիչ Վալ­տա Սալ­մի­նա, Մա­տե­նա­դա­րա­նի հե­տա­զօ­տող Ա­րու­սեակ Թամ­րա­զեան, լաթ­վիա­ցի հա­սա­րա­կա­կան գոր­ծիչ­ներ:

«Գրի­գոր Նա­րե­կա­ցին կը հա­ւա­տար, որ «Մա­տեան ող­բեր­գու­թեան»ը ըլ­լա­լու է հա­մա­մարդ­կա­յին ստեղ­ծա­գոր­ծու­թիւն, գիր­քը ու­նե­նա­լու է ընդ­հան­րա­կան լսա­րան եւ յոյս ու­նէր, որ զայն կը թարգ­մա­նուի եւ կ՚ըն­դու­նուի տար­բեր ժո­ղո­վուրդ­նե­րու կող­մէ տար­բեր դա­րաշր­ջան­նե­րու մէջ», «Ար­մէնփ­րէս»ի հա­ղորդ­մամբ՝ ող­ջոյ­նի իր խօս­քին մէջ ընդգ­ծեց Մշա­կոյ­թի նա­խա­րա­րի տե­ղա­կալ Ներ­սէս Տէր-Վար­դա­նեան:

Ան Պալ­թեան եր­կիր­նե­րէն ներս հայ­կա­կան մշա­կու­թա­յին ար­ժէք­նե­րու տա­րած­ման գոր­ծին մէջ ու­նե­ցած ա­ւան­դի հա­մար նա­խա­րա­րու­թեան «Գրի­գոր Նա­րե­կա­ցի» յու­շա­մե­տայ­լով պար­գե­ւատ­րեց թարգ­մա­նիչ, հա­յա­գէտ Վալ­տա Սալ­մի­նա­յին, Պալ­թեան եր­կիր­նե­րու մէջ Հայ Ե­կե­ղեց­ւոյ հո­գե­ւոր հո­վիւ Տ. Խոս­րով Քհնյ. Ստե­փա­նեա­նը, Լաթ­վիոյ Պե­տա­կան ե­րաժշ­տա­նո­ցէն Փրոֆ. Րաֆ­ֆի Խա­րա­ճա­նեա­նը, պա­տուոյ գրե­րով պար­գե­ւատ­րուե­ցան գոր­ծա­րար­ներ Մխի­թար Մխի­թա­րեան եւ Յո­վիկ Մկրտչեան:

«10-րդ դա­րու հո­գե­ւո­րա­կան եւ բա­նաս­տեղծ Գրի­գոր Նա­րե­կա­ցիի «Մա­տեան ող­բեր­գու­թեան»ը Աս­տուա­ծա­շուն­չի հետ միա­տեղ այն եր­կու գիր­քերն են, ո­րոնք կը պա­հուին բո­լոր հայ ըն­տա­նիք­նե­րու մէջ: «Նա­րեկ»ը, ինչ­պէս գիր­քը կ՚ա­նուա­նուեն հա­յե­րը, ոչ միայն կար­դա­ցած ու համ­բու­րած են, պա­հել գրա­պա­հա­րան­նե­րու մէջ ու բար­ձե­րու տակ, այ­լեւ զգա­ցած, գնա­հա­տած ու պաշ­տած: Ան հայ­կա­կան ա­մե­նա­մեծ բա­նաս­տեղ­ծա­կան գործն է, ո­րու մի­ջո­ցաւ Աս­տու­ծոյ հետ երկ­խօ­սու­թեան մի­ջո­ցով մար­դը կ՚աս­տուա­ծա­նայ, իսկ Աս­տուած կը մար­դա­նայ: Այ­նուա­մե­նայ­նիւ, ան­հա­տը, մտա­ծող, տրա­մա­բա­նող, զգա­ցող, տա­ռա­պող ան­հա­տը իր բարդ միտ­քե­րով, կաս­կած­նե­րով, յոյ­սե­րով, ե­րա­զանք­նե­րով ու ի­տէալ­նե­րով կը մնայ այս աշ­խա­տան­քի հիմ­նա­կան հե­րո­սը: «Նա­րեկ»ը կար­ծես աղ­բիւր մը ըլ­լայ այն­քա­նով, որ­քա­նով ըն­թեր­ցո­ղը կրնայ հաս­նիլ ա­նոր, հասկ­նալ ի­մաստն ու ու­ղեր­ձը, ան այն­քան կը բա­ցուի: Լաթ­վիա­ցի հա­յա­գէտ Վալ­տա Սալ­մի­նա­յի ջան­քե­րով լաթ­վիա­ցի ըն­թեր­ցող­նե­րը հնա­րա­ւո­րու­թիւն ու­նին զայն կար­դա­լու, շփուե­լու ի­րա­կան գրա­կան գլուխ գոր­ծո­ցի հետ: Ան հայ եւ հա­մաշ­խար­հա­յին գրա­կա­նու­թեան գան­ձե­րե­րէն է», կը նշէ Լաթ­վիոյ մօտ Հա­յաս­տա­նի ար­տա­կարգ եւ լիա­զօր դես­պան Տիգ­րան Մկրտչեան:

Լաթ­վիոյ հա­մալ­սա­րա­նին մէջ տե­ղի ու­նե­ցաւ խորհր­դա­ժո­ղով մը՝ «Ռի­կա­յի մէջ Սուրբ Գրի­գոր Նա­րե­կա­ցիի ըն­թեր­ցում­ներ. Սուրբ Գրի­գոր Նա­րե­կա­ցի. հա­մա­մարդ­կա­յին բա­նա­լի Ա­րե­ւել­քի եւ Ա­րեւ­մուտ­քի մի­ջեւ» խո­րագ­րեալ: Եր­կօ­րեայ խորհր­դա­ժո­ղո­վէն վերջ Ռի­կա­յի տե­ղի ու­նե­ցաւ հա­մերգ՝ նուի­րուած Սուրբ Գրի­գոր Նա­րե­կա­ցիին: Հա­մեր­գին մաս­նակ­ցե­ցաւ Լաթ­վիոյ ձայ­նաս­փիւ­ռի երգ­չա­խում­բը, ինչ­պէս նաեւ հա­յազ­գի մեց­ցօ-սոփ­րա­նօ Ան­նա Մա­յի­լեա­ն: Ե­րե­կո­յի ըն­թաց­քին հնչե­ցին նաեւ Կո­մի­տա­սի ստեղ­ծա­գոր­ծու­թիւն­նե­րը:

Մի­ջո­ցա­ռում­նե­րը կազ­մա­կեր­պուե­ցան Լաթ­վիոյ մէջ Հա­յաս­տա­նի մշա­կոյ­թի օ­րե­րու շրջա­գի­ծէն ներս:

Իսկ Ռի­կա­յի հա­մալ­սա­րա­նի գրա­դա­րա­նի սրա­հին մէջ բա­ցուե­ցաւ նաեւ «Ար­մէնփ­րէս»ի լու­սան­կար­չա­կան ցու­ցա­հան­դէս: Ներ­կա­յա­ցուե­ցան հայ­կա­կան միջ­նա­դա­րեան ե­կե­ղե­ցա­կան ճար­տա­րա­պե­տու­թեան կո­թո­ղա­յին յու­շար­ձան­նե­րու բա­ցա­ռիկ լու­սան­կար­ներ: