ՍԱՀՄԱՆԻ ՎՐԱՅ ԿՈՒՏԱԿՈՒՄ

Թուրք զի­նեալ ու­ժե­րը ե­րէկ լուրջ կու­տա­կում մը ը­րին Ի­րա­քի սահ­մա­նին վրայ։ Ազ­գա­յին Պաշտ­պա­նու­թեան նա­խա­րար Ֆիք­րի Ը­շըք յայ­տա­րա­րեց, որ երկ­րէն ներս ա­հա­բեկ­չու­թեան դէմ պայ­քա­րը կը շա­րու­նակուի, իսկ սահ­մա­նին միւս կող­մը տե­ղի կ՚ու­նե­նան կա­րե­ւո­ր ի­րա­դար­ձու­թիւն­ներ։ Ըստ ի­րեն, զօր­քե­րու կու­տա­կու­մը մաս կը կազ­մէ ո­րոշ նա­խա­պատ­րաս­տու­թիւն­նե­րու՝ հա­շուի առ­նե­լով ա­մէն տե­սակ հա­ւա­նա­կա­նու­թիւն։ Նա­խա­րա­րը ընդգ­ծեց, թէ կու­տակուած զօր­քե­րը ու­նին ըն­դու­նա­կու­թիւն՝ սահ­մա­նէն դուրս շրջա­նա­ռու­թեան մէջ մտնե­լու հա­մար։

Ընդ­հա­նուր սպա­յա­կոյ­տի նա­խա­գա­հու­թեան աղ­բիւր­նե­րը տե­ղե­կա­ցու­ցին, որ Ան­գա­րա­յէն ու մօ­տա­կայ­քէն դուրս ե­կած հրա­սայ­լեր եւ այլ զրա­հա­պատ զի­նուո­րա­կան ինք­նա­շար­ժներ ու­ղար­կուած են դէ­պի Սի­լո­փի։ Սար­քա­ւո­րում­նե­րը ընդ­հան­րա­պէս վեր­ջին շրջա­նին Իս­րա­յէ­լի մէջ ար­դիա­կա­նա­ցուած հրա­սայ­լե­րէ ու զրա­հա­պատ­նե­րէ կը բաղ­կա­նան։

Վեր­ջերս շրջա­նա­ռու­թեան մէջ կը գտնուին զա­նա­զան տե­ղե­կու­թիւն­ներ, ըստ ո­րոնց Ի­րա­քէ ներս՝ «Հաշ­տի Շա­պի» շիի զօր­քե­րը ու­ղուած են դէ­պի Թե­լա­ֆէր քա­ղա­քը, ո­րու բնակ­չու­թիւ­նը կը բաղ­կա­նայ թիւրք­մեն­նե­րէ։ Ան­գա­րա­յի ղե­կա­վա­րու­թիւ­նը ծայր աս­տի­ճան ան­հան­գիստ է այս ի­րա­դար­ձու­թե­նէն։ Նոյ­նիսկ Հան­րա­պե­տու­թեան նա­խա­գահ Րէ­ճէպ Թայ­յիպ Էր­տո­ղան Հոկ­տեմ­բե­րի 29-ի պաշ­տօ­նա­կան ըն­դու­նե­լու­թեան ըն­թաց­քին անդ­րա­դար­ձած էր այս խնդրին։ Ան ը­սած էր, թէ ե­թէ այդ կազ­մա­կեր­պու­թիւ­նը Թե­լա­ֆէ­րի մէջ ձեռ­նար­կէ ա­հա­բեկ­չու­թեան մը, ա­պա Թուր­քիոյ պա­տաս­խա­նը պի­տի ըլ­լայ շատ տար­բեր։ Էր­տո­ղա­նի այս խօս­քե­րուն լոյ­սին տակ մեկ­նա­բան­ներ կը մատ­նան­շեն, որ գոր­ծո­ղու­թեան մը հա­ւա­նա­կա­նու­թիւ­նը խնդրոյ ա­ռար­կայ է։

Ազ­գա­յին պաշտ­պա­նու­թեան նա­խա­րար Ը­շըքն ալ ե­րէկ հե­ռուս­տա­կա­յա­նի մը վրայ յայտ­նեց, որ Թուր­քիա չի կրնար լռու­թիւն պա­հել իր անվ­տան­գու­թեան դէմ ուղ­ղուե­լիք սպառ­նա­լիք­նե­րու պա­րա­գա­յին։ Նա­խա­րա­րը ա­ւել­ցուց, որ գոր­ծո­ղու­թեան մը պատ­րաս­տու­թիւն­նե­րը կան, սա­կայն ա­րագ նո­րու­թիւն­ներ պէտք չէ ակն­կա­լուին։

Ան­գա­րա­յի այս քայ­լե­րուն զու­գա­հեռ Պաղ­տա­տի ղե­կա­վա­րու­թիւ­նը կը շա­րու­նա­կէ բուռն հա­կազ­դե­ցու­թիւն ցոյց տալ։ Ի­րա­քի Վար­չա­պետ Հայ­տար Էլ Ի­պա­տի ե­րէկ յայտ­նեց, թէ չեն փա­փա­քիր պա­տե­րազ­միլ Թուր­քիոյ հետ, սա­կայն դէմ յան­դի­ման գա­լու պա­րա­գա­յին՝ պատ­րաստ են այդ բա­նին։ Ան պնդեց, որ ե­թէ Թուր­քիա բռնագ­րա­ւէ Ի­րա­քը, ա­պա պի­տի մաս­նա­տուի։ «Մենք չենք ու­զեր Թուր­քիոյ հետ պա­տե­րազ­միլ, դէմ յան­դի­ման գալ, սա­կայն նաեւ պատ­րաստ ենք այդ բա­նին։ Այդ պա­րա­գա­յին Թուր­քիան պի­տի ըն­կա­լենք որ­պէս թշնա­մի ու պի­տի վա­րուինք ըս­տայնմ», ը­սաւ Ի­պա­տի։ Ան այս յայ­տա­րա­րու­թիւն­նե­րը ը­րաւ այն­պի­սի մթնո­լոր­տի մը մէջ, երբ Ի­րա­քի բա­նա­կը Մու­սու­լի շրջա­կայ­քին լուրջ յա­ռաջ­խա­ղա­ցում կ՚ար­ձա­նագ­րէ Ի­ՇԻՊ-ի դէմ։

Միւս կող­մէ, Ընդ­հա­նուր սպա­յա­կոյ­տի նա­խա­գահ զօ­րա­վար Հու­լու­սի Ա­քար ե­րէկ կա­րե­ւոր այ­ցե­լու­թիւն մը տուաւ Մոս­կուա, ուր հիւ­րըն­կա­լուե­ցաւ Ռու­սաս­տա­նի Ընդ­հա­նուր սպա­յա­կոյ­տի նա­խա­գահ Վա­լե­րի Կե­րա­սի­մո­վի կող­մէ։ Հու­լու­սի Ա­քա­րի հետ էր նաեւ ՄԻԹ-ի խորհր­դա­կան Հա­քան Ֆի­տան։

Ռու­սաս­տա­նի կող­մէ Սու­րիոյ տրա­մադ­րուած են շարք մը հա­կաօ­դա­յին պաշտ­պա­նու­թեան հա­մա­կար­գեր, ո­րոնք կը գոր­ծեն Սեպ­տեմ­բե­րի 22-էն ի վեր։ Այդ թուա­կա­նէն ի վեր ալ թրքա­կան ռազ­մաօ­դա­յին ու­ժե­րը Սու­րիոյ օ­դա­յին մար­զէն ներս չեն կրնար ի­րա­կա­նաց­նել գոր­ծո­ղու­թիւն­ներ։ Մոս­կուա­յի ե­րէ­կուան բա­նակ­ցու­թիւն­նե­րուն ըն­թաց­քին օ­րա­կար­գի վրայ ե­կաւ այս նիւ­թը։ Եր­կու բարձ­րաս­տի­ճան հրա­մա­նա­տար­նե­րը կար­ծիք­ներ փո­խա­նա­կե­ցին, որ­պէս­զի վերս­տին հա­մա­կար­գեն թրքա­կան ռազ­մաօ­դա­յին ու­ժե­րու գոր­ծո­ղու­թիւն­նե­րը Սու­րիոյ հիւ­սի­սին։ Ա­քար շեշ­տեց նաեւ, որ Թուր­քիա եր­բեք պի­տի չըն­դու­նի ՓԵՏ-ի հետ հա­մա­գոր­ծակ­ցու­թիւ­նը։

Ռու­սա­կան աղ­բիւր­նե­րու հա­ղոր­դում­նե­րով, եր­կու հրա­մա­նա­տար­նե­րը ան­կեղծ մթնո­լոր­տի մը մէջ քննար­կե­ցին Հա­լէ­պի ի­րադ­րու­թիւ­նը։

Բաց աս­տի, Ի­րա­քի մէջ սկսած Մու­սու­լի գոր­ծո­ղու­թեան բե­րու­մով հա­շուի առ­նուած է նաեւ Ի­րա­քի եւ Սու­րիոյ սահ­մա­նին վրայ ստեղ­ծուե­լիք հա­ւա­նա­կան ի­րադ­րու­թիւ­նը։