ՎՐԱՍՏԱՆԻ ՎԱՐՉԱՊԵՏ ԿԷՈՐԿԻ ՔՎԻՐԻՔԱՇՎԻԼԻ ՇՓՈՒՄՆԵՐ ՈՒՆԵՑԱՒ ԱՆԳԱՐԱՅԻ ՄԷՋ

Վրաս­տա­նի Վար­չա­պետ Կէոր­կի Քվի­րի­քաշ­վի­լի ե­րէկ շփում­ներ ու­նե­ցաւ մայ­րա­քա­ղաք Ան­գա­րա­յի մէջ, ուր հիւ­րըն­կա­լուե­ցաւ ա­մե­նա­բարձր մա­կար­դա­կի վրայ։ Պէշ­թէ­փէի պա­լա­տէն ներս ան տե­սակ­ցե­ցաւ Հան­րա­պե­տու­թեան նա­խա­գահ Րէ­ճէպ Թայ­յիպ Էր­տո­ղա­նի հետ։ Վար­չա­պետ Պի­նա­լի Եըլ­տը­րըմն ալ ջերմ մթնո­լոր­տի մը մէջ հիւ­րըն­կա­լեց իր վրա­ցի պաշ­տօ­նա­կի­ցը։ Չան­քա­յա­յի ա­պա­րան­քին մէջ տե­ղի ու­նե­ցաւ Թուր­քիա-Վրաս­տան Բարձր մա­կար­դա­կով ռազ­մա­վա­րա­կան հա­մա­գոր­ծակ­ցու­թեան խոր­հուր­դին ժո­ղո­վը։ Եր­կու վար­չա­պետ­նե­րը գլխա­ւո­րե­ցին ընդ­լայ­նուած կազ­մով այս նիս­տը, ո­րու ա­ւար­տին սար­քե­ցին հա­մա­տեղ մամ­լոյ ա­սու­լիս մը։ Թուր­քիոյ եւ Վրաս­տա­նի վար­չա­պետ­նե­րուն գլխա­ւո­րու­թեամբ եւ տասն­հինգ նա­խա­րա­րի մաս­նակ­ցու­թեամբ տե­ղի ու­նե­ցաւ այս խոր­հուր­դին ժո­ղո­վը, որ ա­ռա­ջինն էր։

Մամ­լոյ ա­սու­լի­սին ըն­թաց­քին Պի­նա­լի Եըլ­տը­րըմ նշեց, թէ Թուր­քիա-Վրաս­տան յա­րա­բե­րու­թիւն­նե­րը կը զար­գա­նան ա­մուր հու­նի մը վրայ։ Ըստ Եըլ­տը­րը­մի, Թուր­քիա Վրաս­տա­նի մե­ծա­գոյն ա­ռեւտ­րա­կան գոր­ծըն­կերն է եւ ներ­կա­յիս քննար­կում­նե­րը կը շա­րու­նա­կուին՝ ա­ռեւտ­րա­կան յա­րա­բե­րու­թիւն­նե­րու ա՛լ ա­ւե­լի զար­գաց­ման ու ներդ­րում­նե­րու մե­ծաց­ման հե­ռան­կար­նե­րուն շուրջ։

Պի­նա­լի Եըլ­տը­րը­մի հա­մոզ­մամբ, տա­րած­քաշր­ջա­նէն ներս Վրաս­տա­նի, Ատր­պէյ­ճա­նի եւ միւս եր­կիր­նե­րու հզօր ըլ­լա­լը կը նշա­նա­կէ տա­րած­քաշր­ջա­նի խա­ղա­ղու­թեան եւ հա­մաշ­խար­հա­յին եղ­բայ­րու­թեան տե­սա­կէ­տէ կա­րե­ւոր նպաստ մը։ Թուր­քիա եւ Վրաս­տան յա­ջո­ղած են պատ­մա­կան ի­րենց յա­տուկ կա­պե­րը բարձ­րաց­նել ռազ­մա­վա­րա­կան գոր­ծըն­կե­րու­թեան մա­կար­դա­կին՝ որ­պէս բա­րե­կամ ու հա­րե­ւան։ Անդ­րա­դառ­նա­լով Վրաս­տա­նի ան­կա­խու­թեան 25-ա­մեայ յո­բե­լեա­նին՝ Եըլ­տը­րըմ նշեց, որ այդ ժա­մա­նա­կաշր­ջա­նը պե­տու­թիւն­նե­րուն տե­սա­կէ­տէ շատ եր­կար չի հա­մա­րուիր, սա­կայն այդ ըն­թաց­քին Վրաս­տան տա­րած­քաշր­ջա­նէ ներս ի ցոյց դրած է վե­րա­փո­խում ու տես­լա­կան։

Պի­նա­լի Եըլ­տը­րըմ մատ­նան­շեց, որ Թուր­քիա Չի­նաս­տա­նէն մին­չեւ Եւ­րո­պա­յի ա­րեւ­մուտ­քը՝ պատ­մա­կան Մե­տաք­սի ճա­նա­պար­հը ա­նոր մի­ջան­կեալ նրբանց­քը վե­րա­կեն­դա­նաց­նե­լու եւ Ա­րեւ­մուտք-Ա­րե­ւելք ուղ­ղու­թեամբ ճա­նա­պարհ­նե­րը կեան­քի կո­չե­լու հա­մար ձեռ­նար­կած էր Պա­քու-Թիֆ­լիզ-Կարս եր­կա­թու­ղիի շի­նա­րա­րու­թեան ծրագ­րին։ Հի­մա շու­տով ա­ւար­տած պի­տի ըլ­լայ այդ նա­խա­գի­ծը, ո­րու շնոր­հիւ Չի­նաս­տա­նէն դուրս ե­կած գնացք մը պի­տի կա­րե­նայ ան­խա­փան հաս­նիլ Լոն­տոն։ Այս­պէ­սով թէ՛ տա­րած­քաշր­ջա­նա­յին եւ թէ հա­մաշ­խար­հա­յին մա­կար­դա­կով ա­ւե­լի մրցու­նակ պի­տի դառ­նան տնտե­սա­կան գոր­ծու­նէու­թիւն­նե­րը։

Ան­գա­րա­յի մէջ Պի­նա­լի Եըլ­տը­րըմ վե­րա­հաս­տա­տեց, որ Թուր­քիա մեծ կա­րե­ւո­րու­թիւն կ՚ըն­ծա­յէ Վրաս­տա­նի տա­րած­քա­յին ամ­բող­ջա­կա­նու­թեան եւ գե­րիշ­խա­նու­թեան նկատ­մամբ։ Աբ­խա­զիոյ եւ Հա­րա­ւա­յին Օ­սե­թիոյ շրջան­նե­րու հա­կա­մար­տու­թիւն­նե­րուն հա­մար թրքա­կան կող­մը կ՚են­թադ­րէ խա­ղաղ ճա­նա­պարհ­նե­րով, տա­րած­քա­յին ամ­բող­ջա­կա­նու­թեան հի­ման վրայ լու­ծում­ներ։ Թուր­քիա ա­ռաջ­նա­հերթ կը նկա­տէ այս նպա­տակ­նե­րը ու պատ­րաս­տա­կամ է ա­պա­հո­վե­լու ա­մէն տե­սակ զօ­րակ­ցու­թիւն։ Ըստ Եըլ­տը­րը­մի, տա­րած­քաշր­ջա­նի անվ­տան­գու­թեան տե­սան­կիւ­նէն Թուր­քիա ա­ռա­ջին իսկ օ­րէն կը պաշտ­պա­նէ Վրաս­տա­նի ան­դա­մակ­ցու­թիւ­նը ՆԱ­ԹՕ-ին։

Իր յայ­տա­րա­րու­թիւն­նե­րուն մէջ վար­չա­պե­տը կանգ ա­ռաւ նաեւ Թուր­քիա-Ատր­պէյ­ճան-Վրաս­տան ե­ռա­կող­մա­նի հա­մա­գոր­ծակ­ցու­թեան եւ այդ հի­ման վրայ տա­րած­քաշր­ջա­նա­յին հա­մա­գոր­ծակ­ցու­թեան ի նպաստ ա­պա­հո­վուած օ­գուտ­նե­րուն։ Ե­ռա­կող­մա­նի այս ձե­ւա­չա­փով նա­խա­գահ­նե­րու գա­գա­թա­ժո­ղով մը նա­խա­տե­սուած է Ատր­պէյ­ճա­նի մէջ։  Սա պի­տի ըլ­լայ նա­խա­գահ­նե­րու երկ­րորդ հան­դի­պու­մը եւ Թուր­քիա կը փա­փա­քի ժամ ա­ռաջ ա­նոր կա­տա­րուի­լը։

Պի­նա­լի Եըլ­տը­րըմ վրա­ցի վար­չա­պե­տին հետ սար­քած հա­մա­տեղ մամ­լոյ ա­սու­լի­սին ըն­թաց­քին խօ­սե­ցաւ նաեւ Լեռ­նա­յին Ղա­րա­բա­ղի հա­կա­մար­տու­թեան շուրջ։ Ան ընդգ­ծեց, որ թրքա­կան կող­մը մտա­հո­գուած է Ապ­րի­լի սկիզ­բին տե­ղի ու­նե­ցած լայ­նա­ծա­ւալ ռազ­մա­կան գոր­ծո­ղու­թիւն­նե­րուն հե­տե­ւան­քով։ «Յայտ­նե­ցինք, որ կը կա­րե­ւո­րենք այս խնդրին լու­ծու­մը՝ Ատր­պէյ­ճա­նի տա­րած­քա­յին ամ­բող­ջա­կա­նու­թեան շրջագ­ծով», ը­սաւ Եըլ­տը­րըմ ու կանգ ա­ռաւ նաեւ տա­րած­քաշր­ջա­նէն ներս վեր­ջերս թափ ստա­ցած ա­հա­բեկ­չա­կան դէպ­քե­րուն վրայ։ Այս­պէս թուրք-վրա­ցա­կան բա­նակ­ցու­թիւն­նե­րուն ըն­թաց­քին վե­րա­հաս­տա­տուած է ա­հա­բեկ­չու­թեան դէմ մի­ջազ­գա­յին վճռա­կան պայ­քա­րի եւ հա­մա­գոր­ծակ­ցու­թեան կա­րե­ւո­րու­թիւ­նը։

Վար­չա­պե­տը մատ­նան­շեց նաեւ, թէ ան­ցեալ տա­րի հա­մաշ­խար­հա­յին ա­ռեւ­տու­րը ու­նե­ցաւ ընդ­հա­նուր ան­կում մը, ո­րու հե­տե­ւան­քով Թուր­քիա-Վրաս­տան տնտե­սա­կան յա­րա­բե­րու­թիւն­ներն ու ա­ռեւ­տու­րի ծա­ւալ­ներն ալ կրե­ցին ժխտա­կան ազ­դե­ցու­թիւն։ Հի­մա, եր­կու եր­կիր­նե­րու տնտե­սու­թեան նա­խա­րար­նե­րը շարժ­ման կ՚անց­նին այդ ան­կու­մը յաղ­թա­հա­րե­լու եւ վերս­տին վե­րելք մը ա­պա­հո­վե­լու ա­ռա­ջադ­րու­թեամբ։