ՎԵՐԱՄՇԱԿՄԱՆ ՄԵԾ ԳՈՐԾ

Ե­րե­ւա­նի Մա­տե­նա­դա­րա­նի ձե­ռա­գիր­նե­րու հա­ւա­քա­ծոն վեր­ջերս հա­մալ­րուե­ցաւ եւ այս նոր հա­մալ­րում­նե­րուն հի­ման վրայ հա­ւա­քա­ծո­յին թի­ւը հա­սաւ 22 հա­զար 550 միա­ւո­րի։ «Ար­մէն­փրէս»ի հա­ղոր­դում­նե­րով, Մա­տե­նա­դա­րա­նին մէջ ան­ցեալ տա­րի կազ­մուած է 116 միա­ւոր՝ ըստ էու­թեան Թո­րոս Ա­զա­տեա­նի ֆոն­տի մնա­ցած մա­սը՝ Գրա­կա­նու­թեան եւ ա­րուես­տի թան­գա­րա­նէն Մա­տե­նա­դա­րան փո­խադ­րու­թեան շնոր­հիւ։ Միեւ­նոյն ժա­մա­նակ ներ­կա­յիս ձեռ­նար­կուած է ծրագ­րի մը, որ Մա­տե­նա­դա­րա­նի տե­սա­կէ­տէ ռազ­մա­վա­րա­կան նշա­նա­կու­թիւն կը ներ­կա­յաց­նէ։ Սա մե­ծա­դիր ձե­ռագ­րե­րու, հազ-ւա­գիւտ ար­խի­ւա­յին փաս­տա­թուղ­թե­րու եւ հնա­տիպ գիր­քե­րու հե­տա­զօ­տու­թեան ու գի­տա­թեք­նիկ մշակ­ման եւ վե­րա­կանգն­ման ծրա­գիրն է։

Այս բո­լո­րին կա­պակ­ցու­թեամբ Մա­տե­նա­դա­րա­նի տնօ­րէն Հրա­չեայ Թամ­րա­զեան յայտ­նեց, որ ան­ցեալ տա­րի հաս­տա­տու­թեան բո­լոր ստո­րա­բա­ժա­նում­նե­րը աշ­խա­տած են մեծ ծան­րա­բեռ­նուա­ծու­թեամբ։ Այդ ա­ռու­մով ե­ղած է բա­ցա­ռիկ տա­րի մը։ Տնօ­րէ­նին խօս­քե­րով, էա­կան հան­գա­մանք մըն է սերն­դա­փո­խու­թեան հար­ցը, որ հա­յա­գի­տու­թեան մէջ մեծ կա­րե­ւո­րու­թիւն կը ներ­կա­յաց­նէ։ Մա­տե­նա­դա­րա­նի պա­րա­գա­յին սերն­դա­փո­խու­թեան գոր­ծըն­թա­ցը մտած է բնա­կա­նոն հու­նի մը մէջ եւ սա լուրջ ձեռք­բե­րում մըն է։ «Ա­յո, մեր ե­տե­ւէն կու գայ ե­րի­տա­սարդ, օժ­տուած գիտ­նա­կան­նե­րու սե­րունդ մը։ Մենք կը խօ­սինք ար­դէն կա­յա­ցած սերնդա­փո­խու­թեան մը մա­սին եւ այս աս­պա­րէ­զին մէջ ան­նա­խա­դէպ յա­ռա­ջըն­թաց կ՚ակն­կա­լուի։ Նկա­տի ու­նիմ քսա­նէ ա­ւե­լի թեկ­նա­ծուա­կան ա­տե­նա­խօ­սու­թիւն­նե­րու պաշտ­պա­նու­թիւ­նը, որ կը նա­խա­տե­սուի այս տա­րուան ըն­թաց­քին։ Հետզ­հե­տէ կը մեծ­նայ մա­տե­նա­դա­րան­ցի­նե­րու ներ­կա­յու­թիւ­նը հա­յա­գի­տու­թեան եւ ընդ­հա­նուր միջ­նա­դա­րա­գի­տու­թեան բո­լոր աս­պա­րէզնե­րուն մէջ թէ՛ Հա­յաս­տա­նի եւ թէ՛ ար­տա­սահ­մա­նի մէջ։ Կը խո­րա­նան կա­պե­րը հա­յա­գի­տա­կան բո­լոր խո­շոր կեդ­րոն­նե­րուն հետ, մեր ե­րի­տա­սարդ­նե­րը յա­ջո­ղու­թիւն­նե­րու կը հաս­նին մի­ջազ­գա­յին աս­պա­րէ­զի վրայ», ը­սաւ Հրաչեայ Թամ­րա­զեան։

Անդ­րա­դառ­նա­լով Մա­տե­նա­դա­րա­նի մօտ ի պահ դրուած ձե­ռագ­րե­րու թուայ­նաց­ման աշ­խա­տանք­նե­րուն՝ Հրա­չեայ Թամ­րա­զեան ը­սաւ. «Այժմ կ՚ի­րա­կա­նացուի Մա­տե­նա­դա­րա­նի հա­մար ռազ­մա­վա­րա­կան նշա­նա­կու­թեամբ նպա­տա­կա­յին ծրա­գիր մը։ Մե­ծա­դիր ձե­ռագ­րե­րու, հազու­ա­գիւտ ար­խի­ւա­յին փաս­տաթուղ­թե­րու եւ հնա­տիպ գիր­քե­րու հե­տա­զօտ­ման ու գի­տա­թեք­նիկ մշակ­ման ծրա­գիրն է այս մէ­կը։ Սա ան­նա­խա­դէպ է քա­նի մը ա­ռում­նե­րով։ Նախ՝ ա­ռա­ջին ան­գամ կ՚ի­րա­կա­նա­ցուին գրա­ւոր յու­շար­ձան­նե­րու գի­տա­կան հե­տա­զօտ­ման, մշտա­դի­տարկ­ման ու ա­նոր հի­ման վրայ տուեալ­նե­րու շտե­մա­րա­նի ստեղծ­ման հա­մա­լիր մի­ջո­ցա­ռում­ներ, ո­րոնց կը մաս­նակ­ցին ձե­ռագ­րա­տու­նը, գրա­­դա­րա­նը, ար­խի­ւա­յին, թուայ­նաց­ման եւ վե­րա­կանգն­ման բա­ժին­նե­րը։ Իսկ մե­ծա­դիր ձե­ռագ­րե­րու թի­ւը կը հաս­նի հա­զա­րի։ Ա­նոնց մէջ կը մտնեն մեր ձե­ռագ­րա­կան գան­ձե­րէն շա­տե­րը՝ «Ճա­ռըն­տիր­ներ», «Յայս­մա­ւուրք­ներ» զա­նա­զան ժո­ղո­վա­ծո­ներ։ Եւ սա ինք­նին գոր­ծու­նէու­թեան հսկա­յա­կան բնա­գա­ւառ մըն է։ 2015 թուա­կա­նին Հա­յաս­տա­նի Կրթու­թեան ու գի­տու­թեան նա­խա­րա­րու­թեան Գի­տու­թեան կո­մի­տէի յայ­տա­րա­րած դրա­մաշ­նոր­հա­յին ծրագ­րի շրջա­նակ­նե­րէն ներս Մա­տե­նա­դա­րա­նի թուայ­նաց­ման բա­ժի­նը ա­պա­հո­վեց բարձ­րա­կարգ պատ­ճէ­նա­հան­ման հա­մա­կարգ։ Բա­րե­րար Ռու­բէն Վար­դա­նեանն ալ Մա­տե­նա­դա­րա­նին նուի­րեց նոյն­պէս պատ­ճէ­նա­հան­ման հա­մա­կարգ մը։ Այս սար­քե­րը հնա­րա­ւո­րու­թիւն կը ստեղ­ծեն ա­ռա­ւել բարձր ո­րա­կով եւ մեծ ար­դիւ­նա­ւէ­տու­թեամբ թուայ­նաց­նել Մա­տե­նա­դա­րա­նի ձե­ռա­գիր հա­ւա­քա­ծո­ներն ու ար­խի­ւա­յին վա­ւե­րագ­րե­րը։ Այ­սօ­րուան դրու­թեամբ Մա­տե­նա­դա­րա­նի թուայ­նաց­ման բա­ժի­նը այս նոր հա­մալ­րում­նե­րուն շնոր­հիւ աշ­խա­տանք­նե­րը կը շա­րու­նա­կէ վեց թուայ­նաց­ման սար­քե­րով»։

Իր յայ­տա­րա­րու­թիւն­նե­րուն մէջ Թամ­րա­զեան տե­ղե­կա­ցուց, թէ Մա­տե­նա­դա­րա­նը կը շա­րու­նա­կէ աշ­խա­տանք­նե­րը ար­տերկ­րի հայ­կա­կան ձե­ռագ­րա­կան հա­ւա­քա­ծո­նե­րու վե­րա­կանգ­նման եւ ու­սում­նա­սի­րու­թեան ուղ­ղու­թեամբ։ Շու­տով շօ­շա­փե­լի ար­դիւնք­ներ պի­տի ա­պա­հո­վուին։ Մա­տե­նա­դա­րա­նը լոյս պի­տի ըն­ծա­յէ Զմմա­ռի հա­յե­րէն ձե­ռագ­րա­կան հա­ւա­քա­ծո­յի՝ չորս հա­տոր­նե­րու ձե­ւա­չա­փով։

Ան­ցեալ տա­րի, միեւ­նոյն ժա­մա­նակ, Մա­տե­նա­դա­րա­նը են­թար­կուած է էա­կան կա­ռու­ցուած­քա­յին փո­փո­խու­թիւն­նե­րու ու կը շա­րու­նա­կէ ընդ­լայ­նել իր մի­ջազ­գա­յին եւ միջ­պե­տա­կան գոր­ծու­նէու­թեան շրջա­գի­ծը։