ԿԼՈՊԱԼ ՀԱՒԱՔ

Թուր­քիա տեն­դա­գին պատ­րաս­տու­թեան մը մէջ է հիւ­րըն­կա­լե­լու հա­մար Մեծն քսա­նեա­կի (G-20) գա­գա­թա­ժո­ղո­վը, որ նա­խա­տե­սուած է Նո­յեմ­բե­րի 15-16-ին։ Թուր­քիոյ տան­տի­րու­թեամբ, Պե­լէ­քի մէջ, Ան­թա­լիա, տե­ղի պի­տի ու­նե­նայ այս կա­րե­ւոր գա­գա­թա­ժո­ղո­վը, որ պի­տի հա­մախմ­բէ աշ­խար­հի մե­ծա­գոյն քսան տնտե­սու­թեան տէր եր­կիր­նե­րուն ա­մե­նա­բարձր մա­կար­դա­կի ներ­կա­յա­ցու­ցիչ­նե­րը։ 

G-20-ի եր­կիր­նե­րը աշ­խար­հի բնակ­չու­թեան 66 տո­կո­սին տէ­րը կը հան­դի­սա­նան, իսկ տնտե­սու­թեան՝ 90 տո­կո­սին։ Թուր­քիա շրջա­նա­յին նա­խա­գա­հի հան­գա­ման­քով կը հիւ­րըն­կա­լէ G-20-ի այս գա­գա­թա­ժո­ղո­վը, որ տաս­նե­րոր­դը պի­տի ըլ­լայ իր նման­նե­րու շար­քին։

Պե­լէ­քի շրջա­նին մէջ գո­յու­թիւն ու­նի հին­գաստ­ղա­նի 46 պան­դոկ եւ այս գա­գա­թա­ժո­ղո­վին հա­մար ար­դէն ճշդուած է 30 պան­դոկ։ Ար­տա­քին գոր­ծոց նա­խա­րա­րու­թեան հա­մա­կարգ­մամբ, պե­տու­թեան պատ­կան բո­լոր մար­մին­նե­րը խտա­ցեալ աշ­խա­տանք կը տա­նին այս գա­գա­թա­ժո­ղո­վի նա­խա­պատ­րաս­տա­կան աշ­խա­տանք­նե­րուն հա­մար։ Պե­լէքն ու շրջա­կայ­քը բարձր անվ­տան­գու­թեան գօ­տի հռչա­կուած է։ Մաս­նա­ւո­րա­պէս շատ լուրջ անվ­տան­գու­թեան մի­ջոց­ներ ձեռք կ՚առ­նուին վե­րահս­կե­լու հա­մար այն 40 քի­լօ­մեթր եր­կա­րու­թեամբ ցա­մա­քու­ղին, որ կը միաց­նէ Ան­թա­լիոյ օ­դա­կա­յանն ու Պե­լէ­քը։ Այդ ճա­նա­պար­հը կը զի­նուի տե­սախցիկ­նե­րով, ո­րոնք ու­նին մար­դու դէմ­քեր եւ ինք­նա­շար­ժնե­րու հա­մա­րա­նի­շեր զա­նա­զա­նե­լու ա­ռանձ­նա­յատ­կու­թիւն։ Հա­զա­րա­ւոր ոս­տի­կան­ներ գա­գա­թա­ժո­ղո­վի օ­րե­րուն պաշ­տօ­նի պի­տի կոչուին այդ կէ­տին վրայ։

Ան­թա­լիոյ կու­սա­կալ Մու­ամ­մէր Թիւր­քէր յայտ­նեց, թէ այդ ե­րե­սուն պան­դոկ­նե­րուն գտնուած շրջա­նը պի­տի հռչա­կուի կար­միր գօ­տի եւ այն­տեղ  պի­տի չկա­րե­նայ մուտք գոր­ծել ոե­ւէ մէ­կը, որ հա­ւա­տար­մագ­րուած չէ։ Օ­տա­րերկ­րեայ պա­տուի­րա­կու­թիւն­նե­րը ի­րենք պի­տի դի­մագ­րա­ւեն ի­րենց կե­ցու­թեան ծախ­սե­րը։ Ա­նոնց պա­հանջ­նե­րուն լոյ­սին տակ Ար­տա­քին գոր­ծոց նա­խա­րա­րու­թիւ­նը պի­տի ո­րո­շէ, թէ ո՛ր երկ­րին ղե­կա­վա­րը պի­տի ի­ջե­ւա­նի ո՛ր պան­դո­կին մէջ։ Այս կար­գադ­րու­թիւն­նե­րը ը­նե­լու ժա­մա­նակ հա­շուի պի­տի առ­նուի նաեւ այն հան­գա­ման­քը, որ կարգ մը պա­տուի­րա­կու­թիւն­ներ պի­տի ըլ­լան բա­ւա­կան բազ­ման­դամ։ Այժ­մու կան­խա­տե­սում­նե­րով Ա­մե­րի­կա­յի Միա­ցեալ Նա­հանգ­նե­րու պա­տուի­րա­կու­թիւ­նը պի­տի բաղ­կա­նայ հա­զար հո­գիէ։

Զան­գուա­ծա­յին լրա­տուու­թեան մի­ջոց­ներն ալ ան­մի­ջա­կան հե­տաքրք­րու­թիւն կը ցու­ցա­բե­րեն այս գա­գա­թա­ժո­ղո­վին նկատ­մամբ։ Շուրջ ե­րեք հա­զար մամ­լոյ սպա­սա­ւոր պի­տի հե­տե­ւի ժո­ղով­նե­րուն. եր­կու հա­զա­րը մի­ջազ­գա­յին մա­մու­լի ներ­կա­յա­ցու­ցիչ ըլ­լա­լու պայ­մա­նաւ։ Այս պատ-­ճա­ռով, գա­գա­թա­ժո­ղո­վի կազ­մա­կեր­պուե­լիք պան­դո­կին հա­րե­ւա­նու­թեամբ գտնուող պան­դո­կը ամ­բող­ջու­թեամբ պի­տի վե­րա­ծուի մամ­լոյ կեդ­րո­նի։

Այս վիթ­խա­րի նա­խա­ձեռ­նու­թեան շրջագ­ծով ըն­կե­րա­յին ծրագ­րեր ալ կեան­քի պի­տի կոչուին։ Այս­պէս, մա­նա­ւանդ Աս­փեն­տո­սի պատ­մա­կան ամ­փի­թատ­րո­նի մի­ջա­վայ­րին մէջ նա­խա­տե­սուած է հա­մերգ մը։ Գա­գա­թա­ժո­ղո­վին մաս­նակ­ցե­լիք ղե­կա­վար­նե­րու կո­ղա­կից­նե­րուն հա­մար ալ կը պատ­րաս­տուի ա­ռան­ձին ծրա­գիր մը։

Ներ­կայ ամ­սուան սկիզ­բէն ի վեր ար­դէն աս­տի­ճա­նա­բար թափ ստա­ցած է այս գա­գա­թա­ժո­ղո­վին ծրա­գի­րը, որ կը բաղ­կա­նայ զա­նա­զան փու­լե­րէ։ Ան­գա­րա­յի մէջ ա­ռա­ջին առ­թիւ հա­մախմ­բուե­ցան G-20-ի ան­դամ եր­կիր­նե­րու կեդ­րո­նա­կան դրա­մա­տան նա­խա­գահ­ներն ու ելմ­տա­կան նա­խա­րար­նե­րը։ Ներ­կայ էր նաեւ «Այ. Էմ. Էֆ.»ի նա­խա­գահ Քրիստին Լա­կարտ։ Ան­ցեալ շաբ­թուան մէջ տե­ղի ու­նե­ցաւ նաեւ C-20-ի ժո­ղո­վը, որ այս կազ­մա­կեր­պու­թեան հա­սա­րա­կա­կան թե­ւը կը հան­դի­սա­նայ։ Այս հա­ւա­քոյ­թի ա­տե­նա­խօս­նե­րու շար­քին էր աշ­խար­հահռ­չակ տնտե­սա­գէտ Փրոֆ. Տա­րօն Ա­ճէ­մօղ­լու։ Հոկ­տեմ­բե­րի 2-ին ու­ժա­նիւ­թի նա­խա­րար­նե­րը, իսկ Հոկ­տեմ­բե­րի 5-ին ա­ռեւ­տու­րի նա­խա­րար­նե­րը ժո­ղով­ներ պի­տի գու­մա­րեն Իս­թան­պու­լի մէջ։

Գա­գա­թա­ժո­ղո­վին զու­գա­հեռ, նոյն աշ­խա­տանք­նե­րուն ծի­րին մէջ, հա­ւաք­ներ պի­տի ի­րա­կա­նաց­նեն նաեւ գոր­ծա­րար աշ­խար­հի, ե­րի­տա­սար­դու­թեան, կա­նանց, բա­նուոր­նե­րու, մտած­ման կազ­մա­կեր­պու­թիւն­նե­րու եւ հա­սա­րա­կա­կան կազ­մա­կեր­պու­թիւն­նե­րու ներ­կա­յա­ցու­ցիչ­նե­րը։ Այս վեր­ջին­նե­րուն աշ­խա­տան­քին հա­մար ալ Պե­լէ­քի մէջ յատ­կա­ցուած է 16 պան­դոկ։

G-20-ի գա­գա­թա­ժո­ղո­վի օ­րա­կար­գին վրայ հիմ­նա­կան տեղ պի­տի զբա­ղեց­նեն ելմ­տա­կան կար­գադ­րու­թիւն­նե­րը, մի­ջազ­գա­յին ելմ­տա­կան կա­ռու­ցուած­քը, հար­կե­րը, ա­պօ­րի­նու­թիւն­նե­րու դէմ պայ­քա­րը, մաք­րօ քա­ղա­քա­կա­նու­թիւն­նե­րու պա­րա­գա­յին հա­մա­գոր­ծակ­ցու­թիւ­նը, ներդ­րում­նե­րը, մար­դու­ժը, ա­ռեւ­տու­րը, զար­գա­ցու­մը, ու­ժա­նիւ­թի շա­րու­նա­կա­կա­նու­թիւ­նը եւ կլի­մա­յի փո­փո­խու­թիւ­նը։ Թուր­քիա­յէն վերջ G-20-ի շրջա­նա­յին նա­խա­գա­հի պաշ­տօ­նը պի­տի ստանձ­նէ Չի­նաս­տան։

G-20-ի գա­գա­թա­ժո­ղո­վը հե­տաքրք­րա­կան է նաեւ այն ա­ռու­մով, որ պի­տի յա­ջոր­դէ Նո­յեմ­բե­րի 1-ին նա­խա­տե­սուած կան­խա­հաս ընտ­րու­թիւն­նե­րուն։ G-20-ին Թուր­քիոյ ա­ռըն­թեր կ՚ան­դա­մակ­ցին Ար­ժան­թին, Աւստ­րա­լիա, Պրա­զիլ, Գա­նա­տա, Չի­նաս­տան, Ֆրան­սա, Գեր­մա­նիա, Հնդկաս­տան, Էն­տո­նե­զիա, Ի­տա­լիա, Ճա­բոն, Մեք­սի­կա, Ռու­սաս­տան, Սէու­տա­կան Ա­րա­բիա, Հա­րա­ւա­յին Ափ­րի­կէ, Հա­րա­ւա­յին Քո­րէա, Անգ­լիա, Միացեալ Նա­հանգ­ներ եւ Եւ­րո­միու­թիւ­նը։ Հե­տե­ւա­բար, Պա­րաք Օ­պա­մա, Վլա­տի­միր Փու­թին, Տէյ­վիտ Քեմ­րըն, Ան­կե­լա Մեր­քէլ, Ֆրան­սուա Օ­լանտ, Սալ­ման Թա­գա­ւոր, Տո­նալտ Թուսք, Ժան Քլոտ Եուն­քէր, Քրիս­տի­նա Քիրշ­նէր, Տիլ­մա Ռու­սէֆ, Սթե­ֆան Հար­փըր, Ցի Ճին­փինկ եւ այլ բազ­մա­թիւ ղե­կա­վար­ներ Ան­թա­լիա պի­տի փու­թան այս գա­գա­թա­ժո­ղո­վին առ­թիւ։ Բա­ցի G-20-ի եր­կիր­նե­րէն, Թուր­քիա որ­պէս հիւր այս գա­գա­թա­ժո­ղո­վին մաս­նակ­ցե­լու հրա­ւէր ուղ­ղած է Ատր­պէյ­ճա­նի Նա­խա­գահ Իլ­համ Ա­լիե­ւին, ինչ­պէս նաեւ Մա­լե­զիոյ վար­չա­պե­տին, Սե­նե­կա­լի նա­խա­գա­հին, Սին­կա­փու­րի վար­չա­պե­տին, Սպա­նիոյ վար­չա­պե­տին եւ Զին­պա­պուէի նա­խա­գա­հին։