ՊԱՏԳԱՄՆԵՐ՝ ԱՇԽԱՐՀԻՆ

Հան­րա­պե­տու­թեան նա­խա­գահ Րէ­ճէպ Թայ­յիպ Էր­տո­ղան ե­րէկ Նիւ Եոր­քի մէջ ե­լոյթ մը ու­նե­ցաւ ՄԱԿ-ի ընդ­հա­նուր ժո­ղո­վին առ­ջեւ։ 71-րդ նս­տաշր­ջա­նի բաց­ման ան անդ­րա­դար­ձաւ զա­նա­զան ա­ռաջ­նա­հերթ խնդիր­նե­րու։

Էր­տո­ղան նախ խօ­սե­ցաւ 15 Յու­լի­սին տե­ղի ու­նե­ցած զի­նեալ յե­ղաշրջ­ման ձա­խող փոր­ձին շուրջ։ Այդ պե­տա­կան հա­րուա­ծը ի­րա­կա­նաց­նել փոր­ձած, սա­կայն ձա­խո­ղած ՖԵ­ԹԷՕ մեծ սպառ­նա­լիք մը կը հա­մա­րուի ՄԱԿ-ի ան­դամ բազ­մա­թիւ պե­տու­թիւն­նե­րու տե­սա­կէ­տէ։ «Միաս­-նա­բար պէտք է պայ­քա­րինք, վա­ղը կրնայ շատ ուշ ըլ­լալ», ը­սաւ ան։

Հան­րա­պե­տու­թեան նա­խա­գա­հը կա­րե­ւո­րու­թեամբ կանգ ա­ռաւ նաեւ Սու­րիոյ ճգնա­ժա­մին վրայ։ Ըստ ի­րեն, այս պա­րա­գա­յին մի­ջազ­գա­յին հա­ւա­քա­կա­նու­թիւ­նը ձա­խո­ղած է մար­դա­սի­րա­կան օ­ժան­դա­կու­թեան ուղ­ղու­թեամբ։ Թուրք զի­նեալ ու­ժե­րու կող­մէ ձեռ­նար­կուած «Եփ­րա­տի վա­հան»ին շուրջ ալ խօ­սե­ցաւ Էր­տո­ղան եւ ա­ւել­ցուց, որ այդ գոր­ծո­ղու­թիւն­նե­րուն շնոր­հիւ տա­րած­քաշր­ջա­նէն ներս ստեղ­ծուած է խա­ղա­ղու­թեան մի­ջանցք մը։ Էր­տո­ղան ՄԱԿ-ի ամ­պիո­նէն եւս կրկնեց՝ Սու­րիա­յէ ներս թռիչք­նե­րու հա­մար փակ գօ­տի մը ստեղ­ծե­լու ա­ռա­ջար­կը։ Ան շեշ­տեց, որ Թուր­քիա կը կա­րե­ւո­րէ Սու­րիոյ տա­րած­քա­յին ամ­բող­ջա­կա­նու­թեան պահ­պա­նու­մը։ Ըստ Էր­տո­ղա­նի, «Եփ­րա­տի վա­հան»ը քա­ջա­լե­րած է նաեւ Ի­րա­քի այն տե­ղա­կան ու­ժե­րը, ո­րոնք կը ձգտին Մու­սու­լը ա­զա­տագ­րել՝ «Ի­րաք-Շա­մի իս­լա­մա­կան պե­տու­թիւն» ա­հա­բեկ­չա­կան խմբա­ւո­րու­մէն։ Անդ­րա­դառ­նա­լով Մու­սու­լի հա­մար նա­խա­տե­սուած գոր­ծո­ղու­թիւն­նե­րուն՝ Էր­տո­ղան յայտ­նեց, որ Թուր­քիոյ զգայ­նու­թիւն­նե­րը ան­պայ­ման պէտք է հա­շուի առ­նուին, այ­լա­պէս մար­դա­սի­րա­կան խնդիր­նե­րու նոր ա­լիք մը կրնայ ծա­գի­լ։ Նոյն շրջագ­ծով Էր­տո­ղան մատ­նան­շեց, որ գաղ­թա­կա­նաց հար­ցին շուրջ Թուր­քիա ա­ռան­ձին թո­ղուած է մի­ջազ­գա­յին հա­ւա­քա­կա­նու­թեան կող­մէ։ Այս ամ­բող­ջին մէջ ան մաս­նա­ւո­րա­պէս քննա­դա­տու­թիւն­ներ հաս­ցէագ­րեց Եւ­րո­պա­կան Միու­թեան եւ ա­ւել­ցուց, որ Թուր­քիա թափ պի­տի տայ Սու­րիա­յէն դուրս ե­կած գաղ­թա­կան­նե­րուն քա­ղա­քա­ցիու­թիւն շնոր­հե­լու գոր­ծըն­թա­ցին։

Հան­րա­պե­տու­թեան նա­խա­գահ Էր­տո­ղան հեր­թա­կան ան­գամ կրկնեց նաեւ քննա­դա­տու­թիւն­նե­րը ՄԱԿ-ի գոր­ծու­նէու­թեան դրու­թեան շուրջ։ Ար­դա­րեւ, Ան-վը­տան­գու­թեան խոր­հուր­դի հինգ եր­կիր­նե­րը կը տնօ­րի­նեն ամ­բողջ աշ­խար­հը եւ չեն կրնար ա­պա­հո­վեր ար­դա­րու­թիւն։

Միւս կող­մէ, Րէճէպ Թայյիպ Էր­տո­ղան Նիւ Եոր­քի մէջ կը շա­րու­նա­կէ նաեւ իր երկ­կող­մա­նի շփում­նե­րը։