ՆԱԽԱԳԱՀ ԷՐՏՈՂԱՆ. «ՓՈՒԹԻՆ ԿԸ ՍՏԷ»

Հան­րա­պե­տու­թեան նա­խա­գահ Րէ­ճէպ Թայ­յիպ Էր­տո­ղան ե­րէկ ե­րե­կո­յեան ե­լոյ­թով մը հան­դէս ե­կաւ Պուր­սա­յի մէջ։ Թուր­քիա-Սու­րիա սահ­մա­նին վրայ վար առ­նուած Ռու­սաս­տա­նի ռազ­մաօ­դա­նա­ւի խնդրին շուրջ հեր­թա­կան ան­գամ ար­տա­յայ­տուե­ցաւ նա­խա­գա­հը, որ շա­րու­նա­կեց վճռա­կան պատ­գամ­ներ փո­խան­ցել հան­րա­յին կար­ծի­քին։ Ան­գա­րա-Մոս­կուա առ­կայ լա­րուա­ծու­թեան մթնո­լոր­տին մէջ, անդ­րա­դառ­նա­լով ռու­սա­կան կող­մէն օ­րա­կար­գի վրայ բե­րուած հա­կա­փաս­տարկ­նե­րուն՝ Էր­տո­ղան յայտ­նեց, թէ Ռու­սաս­տա­նի Նա­խա­գահ Վլա­տի­միր Փու­թին կը ստէ։ Ըստ Է­տո­ղա­նի, ինք պաշ­տօ­նա­կան բա­նակ­ցու­թիւն­նե­րու ըն­թաց­քին, վկա­նե­րու ներ­կա­յու­թեամբ Փու­թի­նին բա­ցատ­րած է, թէ ռու­սա­կան զօր­քե­րը Սու­րիոյ մէջ ռմբա­կո­ծե­ցին այն­պի­սի շրջան­ներ, ուր գո­յու­թիւն չու­նի «Ի­րաք-Շա­մի իս­լա­մա­կան պե­տու­թիւն» (Ի­ՇԻՊ) ա­հա­բեկ­չա­կան խմբա­ւո­րու­մը։ Էր­տո­ղա­նի խօս­քե­րով, ինք Փու­թի­նի նկա­տառ­ման յանձ­նած է, որ այդ շրջան­նե­րուն մէջ կը գտնուին Պա­յըր­պու­ճա­քի թիւրք­մէն­նե­րը։ Հե­տե­ւա­բար, Էր­տո­ղան շեշ­տեց, թէ այս կտրուած­քով Վլա­տի­միր Փու­թին կը ստէ։

Պուր­սա­յի Ա­ռեւ­տու­րի եւ ար­դիւ­նա­բե­րու­թեան պա­լա­տին կող­մէ կազ­մա­կեր­պուած «Տնտե­սու­թեան մէջ ար­ժէք ա­ւելց­նող­ներ» խո­րագ­րեալ մրցա­նա­կա­բաշ­խու­թեան ըն­թաց­քին ու­նե­ցած ե­լոյ­թին ժա­մա­նակ Էր­տո­ղան ման­րա­մաս­նօ­րէն անդ­րա­դար­ձաւ Սու­րիոյ ճգնա­ժա­մին։ Ըստ ի­րեն, Սու­րիոյ ճգնա­ժա­մը մէկ կող­մէ տա­րած­քաշր­ջա­նի հա­ւա­սա­րակշ­ռու­թիւն­նե­րէն ծնունդ կ՚առ­նէ, իսկ միւս կող­մէ Թուր­քիոյ ճա­նա­պար­հը խո­չըն­դո­տե­լու ծրա­գիր մըն է։ Սու­րիոյ մէջ ապ­րուած դէպ­քե­րու ե­տին կանգ­նած դրդա­պատ­ճառ­նե­րէն մին է Թուր­քիոյ զօ­րաց­ման առ­թած ան­հանգս­տու­թիւ­նը։

Էր­տո­ղան մատ­նան­շեց, թէ այ­սօր ռու­սա­կան կող­մը կը պնդէ, որ ի­րենց թիւրք­մէն­նե­րուն վե­րա­բե­րեալ բան մը չէ ը­սուած։ Սա ճիշդ չէ։ Բա­ցի Փու­թի­նէն, Էր­տո­ղան այդ բո­լո­րին մա­սին բա­ցատ­րու­թիւն­ներ տուած է նաեւ Միա­ցեալ Նա­հանգ­նե­րու Նա­խա­գահ Պա­րաք Օ­պա­մա­յին, որ եւս տե­ղեակ է այս նիւ­թե­րէն։

Վեր­ջին մօ­տա­ւո­րա­պէս հինգ տա­րուան ըն­թաց­քին 400 հա­զար հո­գի մա­հա­ցած է Սու­րիոյ մէջ։ Էր­տո­ղան հարց տուաւ թէ, ար­դեօք ա­նոնց քա­նի՞ հա­տը Ի­ՇԻՊ-ի շար­քա­յին է։ Պե­շար Է­սա­տի ղե­կա­վա­րու­թիւ­նը ներ­կա­յիս կը վե­րահս­կէ Սու­րիոյ 14 տո­կո­սը։ Իր վար­չա­կար­գէն հե­ռու մնալ նա­խընտ­րող­ներ՝ շուրջ 20 հա­զար հո­գիի դէմ պայ­քա­րե­լու հա­մար աչք կը փա­կեն 400 հա­զար հո­գիի մա­հուան եւ այս­պէ­սով մարդ­կա­յին պատ­մու­թեան ա­մե­նա­ծանր յան­ցանք­նե­րէն մին կը գոր­ծեն։ «Ե­թէ Սու­րիոյ մէջ Ի­ՇԻՊ-ի դէմ իս­կա­պէս վճռա­կան պայ­քար մը պի­տի մղուի, ա­պա այդ մէ­կուն ա­ռա­ջին քայ­լը պէտք է ըլ­լայ եր­կի­րը փրկել Է­սա­տէն», ը­սաւ Էր­տո­ղան։ Սու­րիոյ մէջ Ի­ՇԻՊ ա­նու­նով կազ­մա­կեր­պու­թիւն մը ստեղ­ծուած ու յա­ռաջ քշուած է եւ Էր­տո­ղա­նի հա­մոզ­մամբ՝ բո­լոր շա­հե­րը ա­նոր ե­տին կը թաք­ցուին, ան­գութ, ան­բա­րո­յա­կան պա­տե­րազմ մը կը շա­րու­նա­կուի այս­պէ­սով։

Միւս կող­մէ, ե­րէկ Մոս­կուա­յի մէջ բա­ցուե­ցաւ Թուր­քիա-Սու­րիա սահ­մա­նին վրայ վար առ­նուած ռու­սա­կան ռազ­մաօ­դա­նա­ւին սեւ արկ­ղը։ Ի­րա­ւա­սու­նե­րը տե­ղե­կա­ցու­ցին, թէ այդ սեւ արկ­ղը այն աս­տի­ճան վնաս կրած է, որ կա­րե­լի չէ ո­րե­ւէ յա­ւե­լեալ տե­ղե­կու­թեան հաս­նիլ։