ՄՈՍԿՈՒԱՅԻ ՄԷՋ ՔՆՆԱՐԿՈՒՄՆԵՐ

Հա­յաս­տա­նի Ար­տա­քին գոր­ծոց նա­խա­րար Ե­դուարդ Նալ­պան­տեան ե­րէկ հան­դի­պում մը ու­նե­ցաւ Ռու­սաս­տա­նի Ար­տա­քին գոր­ծոց նա­խա­րար Սէր­կէյ Լաւ­րո­վի հետ՝ դէ­պի Մոս­կուա պաշ­տօ­նա­կան այ­ցե­լու­թեան շրջագ­ծով։ Ռու­սա­կան մայ­րա­քա­ղա­քին մէջ նա­խա­րա­րը ծաղ­կեպ­սակ մը զե­տե­ղեց Ան­ծա­նօթ զի­նուո­րի շիր­մին եւ իր ռուս պաշ­տօ­նակ­ցին հետ մաս­նակ­ցե­ցաւ՝ Հա­յաս­տա­նի եւ Ռու­սաս­տա­նի մի­ջեւ դի­ւա­նա­գի­տա­կան յա­րա­բե­րու­թիւն­նե­րու հաս­տատ­ման 25-ա­մեայ յո­բե­լեա­նին ձօնուած ցու­ցա­հան­դէ­սի մը բաց­ման։

Նալ­պան­տեան եւ Լաւ­րով Մոս­կուա­յի բա­նակ­ցու­թիւն­նե­րուն ըն­թաց­քին ա­ռաջ­նա­հեր­թօ­րէն օ­րա­կար­գի վրայ ե­կաւ Լեռ­նա­յին Ղա­րա­բա­ղի հիմ­նախն­դի­րը։ Նալ­պան­տեան եւ Լաւ­րով սար­քե­ցին հա­մա­տեղ մամ­լոյ ա­սու­լիս մը, ո­րու ըն­թաց­քին բա­ցատ­րու­թիւն­ներ տուին ծա­ւալո­ւած քննար­կում­նե­րուն շուրջ։ Այս առ­թիւ յայ­տա­րա­րուե­ցաւ, որ Հա­յաս­տա­նի Նա­խա­գահ Սերժ Սարգ­սեանն ալ կը պատ­րաս­տուի յա­ռա­ջի­կա­յին այ­ցե­լել Մոս­կուա՝ տե­սակ­ցե­լու հա­մար Ռու­սաս­տա­նի Նա­խա­գահ Վլա­տի­միր Փու­թի­նի հետ։ Եր­կու նա­խա­րար­նե­րը ե­րէկ անդ­րա­դար­ձան այդ տե­սակ­ցու­թեան նա­խա­պատ­րաս­տա­կան աշ­խա­տանք­նե­րուն։

Մոս­կուա­յի ե­րէ­կուան հա­մա­տեղ մամ­լոյ ա­սու­լի­սին ըն­թաց­քին Սէր­կէյ Լաւ­րով յայտ­նեց, որ Ռու­սաս­տան Ֆրան­սա­յի եւ Միա­ցեալ Նա­հանգ­նե­րու հետ կը շա­րու­նա­կէ աշ­խու­ժօ­րէն յա­ռաջ տա­նիլ այն­պի­սի քայ­լեր, ո­րոնք թոյլ պի­տի տան լա­ւա­տես պայ­ման­ներ ստեղ­ծել Լեռ­նա­յին Ղա­րա­բա­ղի հա­կա­մար­տու­թեան կար­գա­ւոր­ման շուրջ շի­նիչ բա­նակ­ցու­թիւն­նե­րու ձեռ­նար­կե­լու հա­մար։ Ըստ ի­րեն, ԵԱՀԿ-ի Մինս­քեան խմբա­կի հա­մա­նա­խա­գահ եր­կիր­նե­րը չու­նին ու­րիշ այ­լընտ­րանք մը, քան՝ քա­ղա­քա­կան-դի­ւա­նա­գի­տա­կան մի­ջոց­նե­րը։ Լաւ­րո­վի խօս­քե­րով, այդ լա­ւա­տես պայ­ման­նե­րը պի­տի թու­լաց­նեն ղա­րա­բա­ղեան հա­կա­մար­տու­թեան կար­գա­ւոր­ման հար­ցին շուրջ ստեղ­ծուած զգա­ցա­կան մթնո­լոր­տը եւ թոյլ պի­տի տան բա­նակ­ցա­յին սե­ղա­նին վրայ յստա­կօ­րէն քննար­կել կար­գա­ւոր­ման այն ա­ռա­ջարկ­նե­րը, ո­րոնք յղա­ցուած են Ռու­սաս­տա­նի կող­մէ՝ վա­յե­լե­լով նաեւ Ֆրան­սա­յի եւ ԱՄՆ-ի ա­ջակ­ցու­թիւ­նը։ Լաւ­րով միեւ­նոյն ժա­մա­նակ շեշ­տեց, որ հիմ­նախնդ­րի կար­գա­ւոր­ման ճա­նա­պար­հին այ­լընտ­րանք չի տես­ներ ԵԱՀԿ-ի Մինս­քեան խմբա­կի ե­ռա­նա­խա­գա­հու­թեան ձե­ւա­չա­փին։ «Ա­սոր ուղ­ղու­թեամբ խօ­սած են նաեւ Հա­յաս­տա­նի եւ Ատր­պէյ­ճա­նի ղե­կա­վար­նե­րը այն փաս­տա­թուղ­թե­րուն մէջ, ո­րոնց տակ ա­նոնք ի­րենց ստո­րագ­րու­թիւ­նը դրած են։ Ե­ռա­նա­խա­գա­հու­թեան ձե­ւա­չա­փին կողմ­նա­կից ե­ղած են ԵԱՀԿ-ի բո­լոր ան­դամ­նե­րը», ը­սաւ Լաւ­րով եւ հա­ւաս­տիա­ցուց, թէ հա­մա­նա­խա­գահ­նե­րը ան­գոր­ծու­թեան մատ­նուած չեն։ Ըստ ի­րեն, միջ­նորդ­նե­րը մշտա­պէս հան­դէս ե­կած են բա­նակ­ցա­յին գոր­ծըն­թա­ցը աշ­խու­ժաց­նե­լու եւ ա­րա­գաց­նե­լու ի նպաստ։ Այս հան­գա­ման­քը ար­տա­յայ­տուած է այն ե­ռա­կող­մա­նի փաս­տա­թուղ­թե­րուն մէջ, ո­րոնք ա­նոնց կող­մէ կը տա­րա­ծուին պար­բե­րա­բար։ Նման փաս­տա­թուղթ մը ըն­դու­նուած է նաեւ վեր­ջին օ­րե­րուն՝ Միւ­նի­խի անվ­տան­գու­թեան հա­մա­ժո­ղո­վին ըն­թաց­քին։ Այդ փաս­տա­թուղ­թին մէջ շատ յստակ ընդգ­ծուած է՝ հա­կա­մար­տու­թեան կար­գա­ւոր­ման գոր­ծըն­թա­ցէն ներս ու­ժի կի­րառ­ման ռազ­մա­կան հռե­տո­րա­բա­նու­թեան ա­նըն­դու­նե­լի ըլ­լա­լը։ Շեշ­տուած է նաեւ Սեն Փե­թերս­պուր­կի եւ Վիեն­նա­յի պայ­մա­նա­ւո­րուա­ծու­թիւն­նե­րու ամ­բող­ջու­թեամբ կա­տար­ման անհ­րա­ժեշ­տու­թիւ­նը։

Նալ­պան­տեան եւ Լաւ­րով ե­րէկ Մոս­կուա­յի մէջ նախ ու­նե­ցան ա­ռանձ­նազ­րոյց մը, իսկ ա­ւե­լի վերջ գլխա­ւո­րե­ցին պա­տուի­րա­կու­թիւն­նե­րու բա­նակ­ցու­թիւն­նե­րը։ Հա­մա­տեղ մամ­լոյ ա­սու­լի­սէն վերջ Լաւ­րով պաշ­տօ­նա­կան ճաշ­կե­րոյթ մը կազ­մա­կեր­պե­լով պա­տուեց իր հայ պաշ­տօ­նա­կի­ցը։ Մինչ այդ, ռուս նա­խա­րա­րը Մոս­կուա­յի մէջ Ե­դուարդ Նալ­պան­տեա­նին յանձ­նեց՝ Ռու­սաս­տա­նի Նա­խա­գահ Վլա­տի­միր Փու­թի­նի կող­մէ շնոր­հուած Բա­րե­կա­մու­թեան շքան­շա­նը։

Ե­րե­ւա­նի պաշ­տօ­նա­կան աղ­բիւր­ներն ալ հաս­տա­տե­ցին, որ ե­րէ­կուան հան­դիպ­ման ըն­թաց­քին Լեռ­նա­յին Ղա­րա­բա­ղի հիմ­նախնդ­րի կար­գա­ւոր­ման գոր­ծըն­թա­ցը կեդ­րո­նա­կան տեղ զբա­ղե­ցու­ցած է։ Նալ­պան­տեան եւ Լաւ­րով հա­մա­կար­ծիք գտնուած են, թէ հիմ­նախնդ­րի խա­ղաղ հան­գու­ցա­լու­ծու­մը այ­լընտ­րանք չու­նի։ Բաց աս­տի, եր­կու նա­խա­րար­նե­րը քննար­կե­ցին մի­ջազ­գա­յին եւ տա­րած­քաշր­ջա­նա­յին հրա­տապ հար­ցե­րը։ Մաս­նա­ւո­րա­պէս անդ­րա­դարձ կա­տա­րուե­ցաւ Մեր­ձա­ւոր Ա­րե­ւել­քի առ­կայ ի­րա­վի­ճա­կին եւ Սու­րիոյ ճգնա­ժա­մի հան­գու­ցա­լուծ­ման ուղ­ղեալ ջան­քե­րուն։ Նալ­պան­տեան Մոս­կուա­յի ա­սու­լի­սին ըն­թաց­քին ընդգ­ծեց հե­տե­ւեա­լը. «Վիեն­նա­յի, Սեն Փե­թերս­պուր­կի, Աստ­րա­խա­նի եւ Սո­չիի մէջ ձեռք բե­րուած պայ­մա­նա­ւո­րուա­ծու­թիւն­նե­րէն հրա­ժա­րած է Ատր­պէյ­ճան։ Ատր­պէյ­ճան այդ հա­մա­ձայ­նագ­րե­րը կը ստո­րագ­րէ ա­պա ետ­քայլ կը կա­տա­րէ։ Մենք չենք կրնար ըն­տե­լա­նալ այս ե­րե­ւոյ­թին, մի­ջազ­գա­յին հան­րու­թիւ­նը եւս, սա­կայն այ­լընտ­րանք չկայ։ Մենք հա­մա­նա­խա­գահ­նե­րուն հետ պի­տի շա­րու­նա­կենք ջան­քեր գոր­ծադ­րել՝ ուղ­ղուած հա­կա­մար­տու­թեան բա­ցա­ռա­պէս խա­ղաղ կար­գա­ւոր­ման ու նախ եւ ա­ռաջ բա­նակ­ցա­յին գոր­ծըն­թա­ցը յա­ռաջ տա­նե­լիք պայ­ման­նե­րու ստեղծ­ման»։

Միւս կող­մէ, Ռու­սաս­տա­նի Ար­տա­քին գոր­ծոց նա­խա­րա­րու­թեան բան­բեր Մա­րիա Զա­խա­րո­վա յայ­տա­րա­րեց, որ Նալ­պան­տեան-Լաւ­րով բա­նակ­ցու­թիւն­նե­րուն ըն­թաց­քին ծրագ­րուած է հե­տաքրք­րա­կան բան մը։ Բան­բե­րը այս կա­պակ­ցու­թեամբ ա­ւե­լի ման­րա­մաս­նու­թիւն­ներ չփո­խան­ցեց։