ՆԵՐԴԱՇՆԱԿ ԱՇԽԱՏԱՆՔ

Հա­յաս­տա­նի Տնտե­սու­թեան նա­խա­րա­րի ա­ռա­ջին տե­ղա­կալ Գա­րե­գին Մել­քո­նեան բա­ցատ­րու­թիւն­ներ տուաւ Ե­րե­ւան-Պրիւք­սել ա­ռանց­քի վեր­ջին ի­րա­դար­ձու­թիւն­նե­րուն կա­պակ­ցու­թեամբ։ Ըստ ի­րեն, Հա­յաս­տան-Եւ­րո­միու­թիւն հա­մա­գոր­ծակ­ցու­թեան նոր հա­մա­ձայ­նագ­րին շուրջ բա­նակ­ցու­թիւն­նե­րը կ՚ըն­թա­նան բնա­կա­նոն հու­նի մը մէջ։ Ներ­կա­յիս գո­յու­թիւն չու­նի ո­րե­ւէ սուր խնդիր, որ բա­նակ­ցա­յին գոր­ծըն­թա­ցին տե­սա­կէ­տէ կրնայ խնդիր յա­րու­ցել։ «Կէս տա­րուան ըն­թաց­քին քա­նի մը ան­գամ ու­նե­ցած ենք բա­նակ­ցա­յին շրջա­փու­լեր փո­խա­դարձ այ­ցե­լու­թիւն­նե­րու եւ տե­սա­խորհր­դա­ժո­ղով­նե­րու մի­ջո­ցաւ։ Ա­մէն ա­միս քա­նի մը ան­գամ տե­սա­խորհր­դա­ժո­ղով­նե­րու մի­ջո­ցաւ կ՚ի­րա­կա­նաց­նենք ո­լոր­տա­յին բա­նակ­ցու­թիւն­ներ, յատ­կա­պէս ա­ռեւ­տու­րի եւ ներդ­րում­նե­րու մա­սով։ Մին­չեւ տա­րե­վերջ տա­կա­ւին բա­նակ­ցա­յին եր­կու փուլ կը նա­խա­տե­սուի», ը­սաւ փոխ-նա­խա­րա­րը։

«Ար­մէնփ­րէս»ի հա­ղոր­դում­նե­րով, ա­ռեւ­տու­րի եւ ներդ­րում­նե­րու բաժ­նին վե­րա­բե­րեալ պատ­րաս­տուած նա­խագ­ծե­րուն մէկ մա­սը ԵՄ-ին կող­մէ տա­կա­ւին չեն տրա­մադ­րուած հայ­կա­կան կող­մին։ Իսկ այն բո­լոր բա­նա­ձե­ւե­րը, ո­րոնք կը տրա­մադ­րուին ԵՄ-ի կող­մէ, կը դրուին նաեւ ներ­քին շրջա­նա­ռու­թեան մէջ, կ՚են­թար­կուին քննարկ­ման ու կը ձե­ւա­ւո­րուի հայ­կա­կան կող­մի բա­նակ­ցա­յին դիր­քո­րո­շու­մը այդ հի­ման վրայ։ Գա­րե­գին Մել­քո­նեան դժուա­րա­ցաւ կան­խա­տե­սում­ներ ը­նել, թէ ի՛նչ ժամ­կէտ­նե­րու մէջ կրնան ա­ւար­տիլ բա­նակ­ցու­թիւն­նե­րը։ Հա­յաս­տան ար­դէն ու­նի ԵՄ-ի հետ բա­նակ­ցու­թիւն­նե­րու փոր­ձա­ռու­թիւն։ Ար­դեօք այդ մէ­կը չի՞ դիւ­րաց­ներ ներ­կայ աշ­խա­տան­քը եւ հնա­րա­ւո­րու­թիւն չ՚ըն­ձե­ռեր սեղմ ժամ­կէտ­նե­րու մէջ գոր­ծը ա­ւար­տին հասց­նե­լու հա­մար։ Այս հարց­ման ի պա­տաս­խան Գա­րե­գին Մել­քո­նեան ը­սաւ. «Ո­րոշ դիւ­րու­թիւն մը գո­յու­թիւն ու­նի, ո­րով­հե­տեւ ար­դէն բա­նակ­ցա­յին գոր­ծըն­թաց մը ու­նե­ցած ենք ու ճա­նա­պարհ ան­ցած ենք Եւ­րո­միու­թեան հետ։ Բայց եւ այն­պէս, ներ­կայ բա­նակ­ցա­յին գոր­ծըն­թա­ցը ու­նի նաեւ իր իւ­րա­յատ­կու­թիւ­նը։ Ար­դա­րեւ, մենք հի­մա բազ­մա­թիւ հար­ցե­րու մէջ քննարկ­ման են­թար­կուած իւ­րա­քան­չիւր չա­փա­նի­շը կամ հա­մա­ձայ­նու­թիւ­նը կը դի­տար­կենք նաեւ Եւ­րոա­սիոյ տնտե­սա­կան միու­թեան շրջա­նակ­նե­րէն ներս Հա­յաս­տա­նի ստանձ­նած պար­տա­ւո­րու­թիւն­նե­րու հա­մա­տես­քին մէջ։ Սա թեք­նիկ ու մաս­նա­գի­տա­կան ա­ռու­մով աշ­խա­տանք­նե­րը կը դարձ­նէ ա­ռա­ւել խոր­քա­յին ու ծա­ւա­լուն, ինչ որ նաեւ ժա­մա­նակ կը պա­հան­ջէ»։

Մինչ այդ, Հա­յաս­տա­նի կա­ռա­վա­րու­թե­նէն ներս ալ վեր­ջերս քննար­կուե­ցան Եւ­րո­միու­թեան հետ շրջա­նա­կա­յին հա­մա­ձայ­նագ­րի բա­նակ­ցու­թիւն­նե­րու ըն­թաց­քին վե­րա­բե­րեալ հար­ցեր։ Վար­չա­պետ Յո­վիկ Աբ­րա­հա­մեա­նի գլխա­ւո­րու­թեամբ տե­ղի ու­նե­ցաւ խորհր­դակ­ցու­թիւն մը, ո­րու ժա­մա­նակ աչ­քէ ան­ցուե­ցան Ե­րե­ւան-Պրիւք­սել յա­րա­բե­րու­թիւն­նե­րու ըն­թացքն ու նոր շրջա­նա­կա­յին հա­մա­ձայ­նագ­րի մշակ­ման վե­րա­բե­րեալ հար­ցեր։ Ժո­ղո­վին ըն­թաց­քին զե­կու­ցում­ներ ներ­կա­յա­ցու­ցին Գա­րե­գին Մել­քո­նեան, Ար­տա­քին գոր­ծոց փոխ-նա­խա­րար Կա­րէն Նա­զա­րեան, Տնտե­սու­թեան նա­խա­րար Ար­ծուիկ Մի­նա­սեան եւ Փոխ-վար­չա­պետ Վա­չէ Գաբ­րիէ­լեան, որ միեւ­նոյն ժա­մա­նակ մի­ջազ­գա­յին տնտե­սա­կան հա­մարկ­ման եւ բա­րե­փո­խում­նե­րու գծով նա­խա­րարն է։ Զե­կու­ցում­նե­րէն վերջ քննար­կուե­ցան ԵՄ-ի հետ օ­րա­կար­գա­յին հար­ցե­րը եւ ո­լոր­տա­յին զա­նա­զան ուղ­ղու­թիւն­նե­րով ար­ձա­նագ­րուած յա­ռա­ջըն­թա­ցը։ Վար­չա­պետ Աբ­րա­հա­մեան հա­մա­պա­տաս­խան յանձ­նա­րա­րա­կան­ներ տուաւ եւ կա­րե­ւո­րեց բա­նակ­ցա­յին գոր­ծըն­թա­ցի ար­դիւ­նա­ւէ­տու­թեամբ յա­ռաջ տա­րուի­լը։ Ան շեշ­տեց, որ այս բո­լո­րը ա­մուր հիմ­քեր պի­տի ստեղ­ծեն, որ­պէս­զի Հա­յաս­տան-ԵՄ հա­մա­գոր­ծակ­ցու­թիւ­նը հե­տա­գա­յին զար­գա­նայ եւ ընդ­լայ­նուի զա­նա­զան ուղ­ղու­թիւն­նե­րով։

Գա­րե­գին Մել­քո­նեան լիա­յոյս է, որ տրա­մա­բա­նա­կան ժա­մա­նա­կա­հա­տու­ծի մը ըն­թաց­քին կա­րե­լի պի­տի ըլ­լայ ու­նե­նալ ո­րա­կեալ ձե­ւով բա­նակ­ցուած եւ փո­խա­դարձ շա­հա­ւէտ հա­մա­ձայ­նու­թիւն­նե­րու թղթած­րար մը։ Ըստ ի­րեն, Եւ­րոա­սիոյ տնտե­սա­կան միու­թեան կող­մէ ո­րե­ւէ խան­գա­րող հան­գա­մանք կամ խո­չըն­դոտ գո­յու­թիւն չու­նի ներ­կա­յիս։ «Հա­մա­ձայ­նա­գի­րը հիմ­նա­կա­նին մէջ ու­նի ե­րեք ուղ­ղու­թիւն՝ քա­ղա­քա­կան-ի­րա­ւա­կան մա­սը, ո­լոր­տա­յին հա­մա­գոր­ծակ­ցու­թիւ­նը եւ ա­ռեւ­տուր-ներդ­րում­նե­րու հա­տուա­ծը։ Եւ սա, ըստ էու­թեան, նա­խա­պէս բա­նակ­ցուած խոր ու հա­մա­պար­փակ ա­զատ ա­ռեւ­տու­րի հա­մա­ձայ­նագ­րի հի­ման վրայ է։ Դուրս թո­ղուած են այն բա­նե­րը, ո­րոնք այ­լեւս չեն կրնար նե­րառ­նուիլ։ Մաս­նա­ւո­րա­պէս՝ խօս­քը կը վե­րա­բե­րի մաք­սա­տուր­քե­րու զե­րո­յաց­ման եւ ա­նոր հետ ա­ռըն­չա­կից կարգ մը հար­ցե­րու, ո­րոնք հիմ­նա­կա­նին մէջ կը վե­րա­բե­րին Հա­յաս­տա­նի ան­դա­մակ­ցու­թեան Եւ­րոա­սիոյ տնտե­սա­կան միու­թեան», ը­սաւ Գա­րե­գին Մել­քո­նեան։

Իր կար­գին, Կա­րէն Նա­զա­րեանն ալ յայտ­նեց, թէ Հա­յաս­տան-Եւ­րո­միու­թիւն բա­նակ­ցու­թիւն­նե­րը պի­տի ա­ւար­տին տրա­մա­բա­նա­կան ժամ­կէ­տի մը ըն­թաց­քին։ Ըստ ի­րեն, բա­նակ­ցու­թիւն­նե­րու սկիզ­բին ժամ­կէտ­ներ չեն ճշդուած՝ կող­մե­րը ճնշում­նե­րէ զերծ պա­հե­լու նպա­տա­կով։

Փոխ-նա­խա­րա­րը մեկ­նա­բա­նեց նաեւ ԵՄ-ի ներ­կա­յա­ցու­ցիչ­նե­րու բեր­նէն հնչած կարգ մը յայ­տա­րա­րու­թիւն­նե­րը, ըստ ո­րոնց կան կարգ մը խո­չըն­դոտ­ներ բա­նակ­ցա­յին գոր­ծըն­թա­ցին մէջ։ Նա­զա­րեան այս կա­պակ­ցու­թեամբ դի­տել տուաւ, որ մի­ջազ­գա­յին պայ­մա­նագ­րե­րու նա­խըն­թաց­նե­րով եւ բա­նակ­ցա­յին փոր­ձա­ռու­թեան ա­ւան­դոյ­թին հա­մա­ձայն՝ կող­մե­րը միշտ նման գոր­ծըն­թաց­նե­րու մէջ կը պահ­պա­նեն զգու­շա­ւո­րու­թիւն մը։ Սա անհ­րա­ժեշտ է բա­նակ­ցու­թիւն­նե­րուն հա­մար ա­ռա­ւել ա­զատ ու ար­դիւ­նա­ւէտ մի­ջա­վայր մը ստեղ­ծե­լու ա­ռու­մով։ Նա­զա­րեան ա­ւել­ցուց, որ քա­ղա­քա­կան կամ­քի դրսե­ւոր­ման պա­րա­գա­յին՝ կա­րե­լի պի­տի ըլ­լայ ու­նե­նալ փաս­տա­թուղթ մը, որ պի­տի ցո­լաց­նէ Հա­յաս­տան-Եւ­րո­միու­թիւն հա­մա­գոր­ծակ­ցու­թիւ­նը։ Ըստ ի­րեն, մշա­կուա­ծը բա­ւա­կան ընդգր­կուն փաս­տա­թուղթ մըն է, որ կ՚ընդգր­կէ քա­ղա­քա­կան երկ­խօ­սու­թեան, ար­դա­րա­դա­տու­թեան, բա­րե­փո­խում­նե­րու, ա­ռեւ­տու­րի եւ ներդ­րում­նե­րու մա­սին ե­րե­սակ­նե­ր։