ԵՐԵՔ ՆԱԽԱՐԱՐՈՎ ԿԱՌԱՎԱՐՈՒԹԻՒՆ ՄՏԱԾ ԴԱՇՆԱԿՑՈՒԹԻՒՆԸ ԿԱՐԵՒՈՐ ՓՈՐՁԱՔԱՐԻ ԴԻՄԱՑ

12 Փետ­րուար 2015 թուա­կա­նին Հա­յաս­տա­նի նա­խա­գա­հի ե­լոյ­թով սկիզբ ա­ռած քա­ղա­քա­կան գոր­ծըն­թա­ցը, կը մտնէր նոր հանգ­րուան՝ իշ­խող Հան­րա­պե­տա­կան կու­սակ­ցու­թեան եւ Հայ յե­ղա­փո­խա­կան դաշ­նակ­ցու­թեան (ՀՅԴ) մի­ջեւ ստո­րագ­րուած հա­մա­ձայ­նագ­րով: Ա­ռա­ջին գոր­ծըն­թա­ցով Նա­խա­գահ Սերժ Սարգ­սեան լախ­տի ծանր հա­րուած մը տա­լով՝ «Բար­գա­ւաճ Հա­յաս­տան» կու­սակ­ցու­թեան ղե­կա­վար Գա­գիկ Ծա­ռու­կեա­նը եւ ա­նոր նիւ­թա­կան հնա­րա­ւո­րու­թիւն­նե­րուն յե­նած կող­մե­րը կը տա­րան­ջա­տէր, ան­դին այ­սօր կա­յա­ցուած հա­մա­ձայ­նու­թեամբ իշ­խա­նու­թիւ­նը տա­րան­ջա­տե­լու խա­ղէն դուրս գա­լով կը փոր­ձէր քա­ղա­քա­կան կեան­քին նոր ո­րակ հա­ղոր­դել: Այդ օ­րե­րուն էր նաեւ, որ խօսք կ­­՚եր­թար այն մա­սին, թէ Հա­յաս­տա­նի քա­ղա­քա­կան կեան­քը ի­րո­ղա­պէս ծանր հի­ւանդ է: Խա­ղին մէջ ե­ղող բո­լոր կշռա­քա­րե­րը կը տա­րա­ծուէին ու Լե­ւոն Տէր-Պետ­րո­սեա­նի հմայ­քին ու Րաֆ­ֆի Յով­հան­նի­սեա­նի ար­կա­ծախնդ­րու­թեան հա­ւա­տա­ցող հան­րու­թիւ­նը գլխի­կոր կը հե­ռա­նար բո­լոր հրա­պա­րակ­նե­րէն: Այս դի­պա­շա­րէն մինչ օ­րերս հան­րու­թեան հրամ­ցուած դա­շին­քը ե­ղած ժա­մա­նա­կա­հա­տուա­ծը կը լե­ցուէր Electric Yerevan-ի ցոյ­ցե­րով, ո­րոնց տա­րան­ջատ­ման եւ նուա­զու­մին մէջ նոյն­պէս իշ­խա­նու­թիւ­նը կը դառ­նար թիւ մէկ թե­լադ­րա­կան ուժ: Յի­շա­տա­կե­լի են նաեւ քա­ղա­քա­ցիա­կան տար­բեր տե­սա­կի շար­ժում­նե­րը, ո­րոնց բո­լորն ալ կը պսա­կուէին ծանր ան­կում­նե­րով:

 Ե­րէկ բաց մը կար Հա­յաս­տա­նի հան­րա­յին կեան­քին մէջ ու ցայ­սօր այդ բա­ցը ե­րե­ւե­լի է ան­զէն աչ­քե­րով: Այդ բա­ցը Հա­յաս­տա­նի հան­րու­թեան եւ կու­սակ­ցու­թիւն­նե­րուն մի­ջեւ ե­րե­ւե­լի անվս­տա­հու­թիւնն էր, ինչ որ ար­դիւնք է եր­կար տա­րի­նե­րու վրայ ե­ղած բաց­թո­ղում­նե­րու, սխալ­նե­րու եւ ձա­խո­ղում­նե­րու: Անվս­տա­հու­թիւ­նը այ­սօր ալ Հա­յաս­տա­նի հան­րու­թիւ­նը բնո­րո­շող ա­մե­նէ­ն բա­ցա­յայտ տարրն է: Ա­ռա­ջին՝ անվս­տա­հու­թիւն հան­դէպ երկ­րի իշ­խա­նու­թիւն­նե­րուն եւ երկ­րորդ՝ անվս­տա­հու­թիւն հան­դէպ երկ­րին մէջ գոր­ծող քա­ղա­քա­կան կու­սակ­ցու­թիւն­նե­րուն: Այս բո­լո­րէն ան­դին եւ մօ­տիկ ան­ցեա­լին ե­ղած գոր­ծըն­թաց­նե­րուն մէջ Դաշ­նակ­ցու­թիւ­նը կը փոր­ձէր զգոյշ ըլ­լալ եւ շատ յա­ճախ low profile պատ­կե­րով մը հե­տե­ւիլ տե­ղի ու­նե­ցած գոր­ծըն­թաց­նե­րուն: Այս խօս­քին մե­ծա­գոյն ա­պա­ցոյ­ցը ե­ռեակ-քա­ռեակ քա­ղա­քա­կան խա­ղին մէջ Դաշ­նակ­ցու­թեան ու­նե­ցած դիր­քո­րո­շումն էր: Ու գաղտ­նիք ալ չէ, որ այ­սօր թուղ­թի վրայ ե­րե­ւ­­ցած հա­մա­ձայ­նու­թիւ­նը այդ օ­րե­րուն էր, որ մար­մին կը ստա­նար: Գա­ղա­փա­րա­կան ա­ռու­մով եւս Դաշ­նակ­ցու­թեան հա­մար ծանր լուծ էր նստիլ նոյն սե­ղա­նին Հան­րա­պե­տա­կան կու­սակ­ցու­թեան ներ­կա­յա­ցու­ցիչ­նե­րուն հետ: Չէ՞, որ Դաշ­նակ­ցու­թիւ­նը ջա­տա­գովն է ար­դար ընտ­րու­թիւն­նե­րու: Չէ՞, որ Դաշ­նակ­ցու­թեան հա­մար ան­մար­սե­լի են այն կեր­պար­նե­րը, ո­րոնք դրա­մի ու­ժով յա­ջո­ղած են հաս­նիլ քա­ղա­քա­կան թա­տե­րա­բեմ: Ե­ղած հա­մա­ձայ­նու­թեան հե­տե­ւան­քով Դաշ­նակ­ցու­թիւ­նը բնա­կա­նա­բար պի­տի կորսնց­նէ կա­րե­ւոր միա­ւոր­ներ, ոչ թէ Սփիւռ­քի իր հա­տուած­նե­րուն մօտ, այլ մա­նա­ւանդ Հա­յաս­տա­նի մէջ: Ու այս 125-ա­մեայ կու­սակ­ցու­թեան հա­մար ա­մե­նէն ա­ռաջ­նա­յին նե­ցու­կը պէտք է ըլ­լայ ոչ թէ սփիւռ­քեան գա­ղութ­նե­րէն, ուր ար­դէն ա­մե­նէն գե­րակշ­ռե­լի ուժն է, այլ Հա­յաս­տա­նէն ու Ար­ցա­խէն: Վե­րա­դառ­նա­լով կնքուած հա­մա­ձայ­նու­թեան՝ պէտք է յստա­կօ­րէն շեշ­տադ­րել, թէ այս գոր­ծակ­ցու­թեան փաս­տա­ցի կնի­քը կը դրուի Հա­յաս­տա­նի յա­ռա­ջի­կայ 2017 թուա­կա­նի խորհր­դա­րա­նա­կան ընտ­րու­թիւն­նե­րու հանգ­րուա­նէն ճիշդ ա­ռաջ: Ներ­կայ հանգ­րուա­նը քա­ղա­քա­կան ընդ­հա­նուր ջրբա­ժա­նի հանգ­րուանն է: Անց­նող Դեկ­տեմ­բե­րին տե­ղի ու­նե­ցած սահ­մա­նադ­րա­կան բա­րե­փո­խում­նե­րէն ետք այ­սօր այլ ի­րա­վի­ճակ մը պի­տի ստեղ­ծուի: Գետ­նի վրայ կան նոր խա­ղա­ցող­ներ, ո­րոնց գլխա­ւո­րը իր նոր ա­նուա­նու­մով հան­րու­թեան ներ­կա­յա­ցող «Ազ­գա­յին վե­րած­նուն­դ» կու­սակ­ցու­թիւնն է, ո­րուն ա­ռաջ­նոր­դը՝ Ար­թուր Պաղ­տա­սա­րեան կու­սակ­ցու­թեան հիմ­նա­դիր ժո­ղո­վին կը յայ­տա­րա­րէր, որ ի­րենց միա­ցող ու­ժե­րը մարդ-կու­սակ­ցու­թիւն­ներ չեն եւ ի­րենք ու­նին մեծ նե­րուժ: Չմոռ­նանք նաեւ Ա­րա Աբ­րա­հա­մեա­նի պա­րա­գան: Մոս­կուա բնա­կող եւ ռու­սա­կան իշ­խա­նու­թիւն­նե­րուն թիւ մէկ մար­դը հա­մա­րուող այս գոր­ծի­չը ա­միս­ներ ա­ռաջ խօ­սած էր նոր կու­սակ­ցու­թեան մը հիմ­նադր­ման մա­սին, սա­կայն ցայ­սօր ոչ մէկ շար­ժում կայ այդ ուղ­ղու­թեամբ: Ե­թէ խօ­սինք Դաշ­նակ­ցու­թեան եւ ընդ­դի­մա­դիր շրջա­նակ­նե­րու մի­ջեւ ու­նե­ցած յա­րա­բե­րու­թիւն­նե­րուն մա­սին, պէտք է ըմբռ­նել, որ Դաշ­նակ­ցու­թիւ­նը ի տար­բե­րու­թիւն ընդ­դի­մա­դիր միւս հա­տուած­նե­րուն, հա­կա­ռակ ա­նոր, որ շատ ա­ռիթ­նե­րու սի­րա­յօ­ժար կեր­պով ցոյ­ցի հրա­պա­րակ վա­զեց, բայց եւ այն­պէս կռիւ տա­րաւ ընդ­դի­մու­թեան կող­մէ հրա­պա­րա­կուե­լիք իւ­րաք­ան­չիւր բա­ռի հա­մար: Ու հա­կա­ռակ ա­նոր, որ այս կու­սակ­ցու­թիւ­նը միւս շար­ժում­նե­րուն պէս իր ժա­մա­նա­կը չվատ­նեց մեծ­բե­րան ու ան­հե­թեթ յայ­տա­րա­րու­թիւն­ներ ը­նե­լով, այ­սօր եւս կու­սակ­ցու­թիւ­նը չի վա­յե­լեր Հայաս­տա­նի ժո­ղո­վուր­դին սէ­րը եւ հա­մա­կ­րան­քը:

Հա­կա­ռակ այս դի­տար­կու­մին, կու­սակ­ցու­թեան հա­մար այ­սօր բա­ւա­կան կա­րե­ւոր շրջան մը կը բա­ցուի: Այդ մա­սին խօ­սած է ՀՅԴ­-ի Հա­յաս­տա­նի Գե­րա­գոյն մարմ­նի ներ­կա­յա­ցու­ցիչ եւ Ազ­գա­յին ժո­ղո­վի ան­դամ Ա­ղուան Վար­դա­նեա­ն: Վար­դա­նեան, որ խօ­սած է tert.am կայ­քին եւ անդ­րա­դար­ձած՝ յա­ռա­ջի­կայ խորհր­դա­րա­նա­կան ընտ­րու­թիւն­նե­րուն Դաշ­նակ­ցու­թեան մասն­ակ­ցու­թեան ձե­ւա­չա­փին՝ ը­սած է. «Պէտք է գնա­հա­տա­կան­նե­րու մէջ օպ­ժեք­թիւ ըլ­լալ, ինչ կը նշա­նա­կէ իշ­խա­նու­թեան հետ, թէ ա­ռան­ձին: Վեր­ջին եր­կու ընտ­րու­թիւն­նե­րուն 2007-ին Դաշ­նակ­ցու­թիւ­նը հա­ւա­քած է 178 հա­զար ձայն, ո­ր 14 առ հա­րիւր էր եւ վեր­ջին ընտ­րու­թիւն­նե­րուն՝ 12 հա­զար ձայն, գրե­թէ հինգ տո­կոս։ Այդ ար­դիւն­քի մա­սին ես տա­րի­ներ շա­րու­նակ ման­րա­մասն ը­սած եմ, թէ ինչ­պէս գո­յա­ցած է: Ձեզ կը վստա­հեց­նեմ, որ յա­ջորդ ընտ­րու­թիւն­նե­րուն Դաշ­նակ­ցու­թեան  տե­սա­կա­րար կշի­ռը Ազ­գա­յին ժո­ղո­վէ ներս շատ ա­ւե­լի բարձր կ՚ըլ­լայ»:

Իշ­խա­նու­թեան մա­սին խօ­սե­լով պէտք է հասկ­նալ, որ այս ձե­ւա­չա­փով Սերժ Սարգ­սեան կը մի­տի քա­ղա­քա­կան ա­ռօ­րեա­յի մէջ նոր դրա­կան շար­ժում մը ստեղ­ծել ու հա­մա­գոր­ծակ­ցու­թեան նոր հա­ւա­տամ­քով մը, հան­րու­թեան ցոյց տալ, թէ ինք որ­պէս նա­խա­գահ միայն «բաժ­նէ, որ­պէս­զի տի­րե­ս» խա­ղին ջա­տա­գո­վը չէ: Այ­սինքն իշ­խա­նու­թիւ­նը պատ­րաստ է եր­թալ ո­րոշ զի­ջում­նե­րու, ո­րոնց դի­մաց պի­տի կրնայ ամ­րապն­դել իր դիր­քե­րը եւ դրա­կան միա­ւոր­ներ կու­տա­կե­լով ընդ­հա­նուր դե­րի բաշ­խու­մը ի­րա­կա­նաց­նել: Գաղտ­նիք ալ չէ, որ այս գոր­ծա­ռոյ­թով իշ­խա­նու­թիւն­նե­րը ծանր բեռ մը կը դնեն Դաշ­նակ­ցու­թեան ու­սե­րուն: Քա­նի մը ա­միս ետք ոչ միայն հան­րու­թիւ­նը, այլ նաեւ կա­ռա­վա­րու­թիւ­նը հարց պի­տի տայ Դաշ­նակ­ցու­թեան եւ ը­սէ. «Տուինք ձեր ու­զած պաշ­տօն­նե­րը ու հի­մա ո՞ւր է ձեր ը­րած գոր­ծին ար­դիւն­քը»: Դաշ­նակ­ցու­թեան սփիւռ­քեան հար­թա­կին հա­մար եւս այս հա­մա­ձայ­նու­թիւ­նը կա­րե­ւոր փոր­ձա­քար մըն է, ո­րով­հե­տեւ Հա­յաս­տա­նէն դուրս ապ­րող մեծ թի­ւով դաշ­նակ­ցա­կան­ներ միայն հայ­րե­նա­սի­րա­կան հա­յեաց­քով չէ, որ կը նա­յին Հա­յաս­տա­նին: Այլ ա­նոնք բա­ւա­կան ման­րա­մասն կեր­պով կը հե­տե­ւին ըն­թա­ցող զար­գա­ցում­նե­րուն, ու ի­րենց հա­մար Հա­յաս­տա­նի գոր­ծող իշ­խա­նու­թիւն­նե­րը ի­տէա­լա­կան չեն: Այս­տեղ պէտք չէ մոռ­նալ Նա­խա­գահ Սերժ Սարգ­սեա­նի Թուր­քիոյ հան­դէպ մօ­տիկ ան­ցեա­լին ու­նե­ցած մօ­տե­ցում­նե­րը եւ Հա­յաս­տան-Թուր­քիա ար­ձա­նագ­րու­թիւն­նե­րու ֆո­նին ե­ղած Հա­յաս­տա­նի Հան­րա­պե­տու­թեան իշ­խա­նու­թիւն­ներ-Դաշ­նակ­ցու­թիւն սուր լա­րու­մը: Այս ա­ռու­մով է նաեւ, որ պէտք է նկա­տել, թէ իր նա­խոր­դին՝ Ռո­պերթ Քո­չա­րեա­նին նման Սերժ Սարգ­սեան չի վա­յե­լեր Սփիւռ­քի դաշ­նակ­ցա­կան շրջա­նակ­նե­րուն հա­մակ­րան­քը: Սէ­րը կամ հա­մակ­րան­քը մէկ կողմ, Դաշ­նակ­ցու­թեան կար­գա­պա­հու­թիւ­նը այլ կողմ: Կու­սակ­ցու­թեան հա­մար մեծ խնդիր չէ սփիւռ­քեան իր շար­քե­րուն բա­ցատ­րել Հա­յաս­տա­նի մէջ գրան­ցուող զար­գա­ցում­նե­րը, այլ խօսք, թէ ե­թէ ինչ-ինչ պատ­ճառ­նե­րով կու­սակ­ցու­թիւ­նը չկա­րո­ղա­նայ դէ­պի Հա­յաս­տան նոր դրա­մագ­լուխ­ներ հո­սեց­նե­լու «ա­ռա­քե­լու­թիւ­ն­»ը ի­րա­կա­նա­ցա­նել, հա­կա­ռակ ա­նոր, որ կրնայ ըլ­լալ նաեւ, թէ այդ­պի­սի «ա­ռա­քե­լու­թիւ­ն» մը չէ դրուած հա­մա­ձայ­նու­թեան սե­ղա­նին:

 Մեծ հար­ցադ­րում­նե­րու տե­ղի կրնայ տալ կա­ռա­վա­րա­կան ա­թոռ­նե­րու հար­ցը, ու պարզ է նաեւ, որ մա­նա­ւանդ կրթու­թեան նա­խա­րա­րու­թեան Դաշ­նակ­ցու­թեան վստա­հուի­լը բա­ւա­կան ան­մար­սե­լի պտուղ մըն է իշ­խա­նու­թեան հա­մար: Այս մօ­տե­ցու­մին իբ­րեւ պա­տաս­խան կա­րե­լի է նաեւ հաս­տա­տել, որ Հա­յաս­տա­նի այ­սօ­րուան կա­ռա­վա­րու­թիւ­նը պի­տի ապ­րի մին­չեւ յա­ռա­ջի­կայ ընտ­րու­թիւն­ներ ու նոր խորհր­դա­րա­նին կազ­մուե­լէն յե­տոյ է միայն, որ իշ­խա­նու­թիւն­նե­րը ա­ռիթ պի­տի ու­նե­նան լրջօ­րէն մտա­ծել եր­կա­րա­ժամ­կէտ գոր­ծու­նէու­թեանց եւ նա­խա­րա­րա­կան ա­թոռ­նե­րու իս­կա­կան բա­ժան­ման մա­սին:

Քա­ղա­քա­կան վեր­լու­ծա­բան Յա­կոբ Պա­տա­լեա­նի կար­ծի­քով՝ 24 Փետ­րուա­րին ստո­րագ­րուած հա­մա­ձայ­նու­թիւ­նը ոչ այլ ինչ է, քան տե­ղի ու­նե­ցած թե­թեւ make up մը: Ան այս կար­ծի­քը յայտ­նած է «Ա­զա­տու­թիւ­ն» ռա­տիօ­կա­յա­նէն խօ­սած ժա­մա­նակ։ «Ե­ղա­ծը բա­րի ցան­կու­թիւն­նե­րով փաս­տա­թուղթ մըն է եւ լա­ւա­գոյն պա­րա­գա­յին մենք ա­կա­նա­տես կ՚ըլ­լանք քոզ­մե­թիք ինչ որ քայ­լե­րու, ո­րոնք կը բխին նա­խընտ­րա­կան տրա­մա­բա­նու­թե­նէն», ը­սած է ան:

Չէ բա­ցա­ռուած, որ այս հա­մա­ձայ­նու­թեան հիմ­քը յա­ռա­ջի­կայ ընտ­րու­թիւն­նե­րուն պատ­րաս­տուիլն է: Այս ըն­թաց­քով է նաեւ, որ Նա­խա­գահ Սերժ Սարգ­սեան նժա­րի վրայ պի­տի դնէ Դաշ­նա­կա­ցու­թեան իս­կա­կան ու­ժը եւ կա­րո­ղու­թիւ­նը: Ան­կախ ան­կէ, որ կու­սակ­ցու­թիւ­նը կրնայ կա­րե­ւոր միա­ւոր­ներ կորսնց­նել, ե­րե­ւե­լի է սա­կայն, որ Հա­յաս­տա­նի այ­սօ­րուան իշ­խա­նու­թիւն­նե­րուն հա­մար գետ­նի վրայ ե­ղող ու­ժե­րուն մէջ Դաշ­նակ­ցու­թիւ­նը առ­նուազն վստա­հե­լի ուժ մըն է: Վստա­հե­լի է, երբ ընդ­դի­մա­դիր է եւ վստա­հե­լի է, երբ հա­կա­ռա­կորդ է: Ու այս կէ­տը կա­րե­ւո­րա­գոյն հան­գա­մանքն է անվս­տա­հու­թեան մէջ լո­ղա­ցող քա­ղա­քա­կան կեան­քին գծով՝ քա­ղա­քա­կան նոր շնչա­ռու­թիւն բե­րե­լու հա­մար:

Կը մնայ կա­րե­ւո­րա­գոյն հար­ցու­մը, ար­դեօք Դաշ­նակ­ցու­թիւ­նը պի­տի յա­ջո­ղի՞ նոր հիմ­քեր դնել Հա­յաս­տա­նի վեր­նա­խա­ւին հա­մար ըն­դու­նե­լի դար­ձած կա­շա­ռա­կե­րու­թեան դէմ իր սկզբուն­քա­յին պայ­քա­րին մէջ: Հի­մա, երբ կու­սակ­ցու­թիւ­նը ար­դէն մաս կը կազ­մէ իշ­խա­նու­թեան, ան յայտ­նուած է կա­րե­ւոր փոր­ձա­քա­րի դի­մաց, ու ո­րե­ւէ տա­տա­նում կամ տեղ­քայլ ա­ւե­լիով պի­տի խլէ կու­սակ­ցու­թեան ու­նե­ցած եւ ար­դէն բա­ւա­կան նօսր միա­ւոր­նե­րը:

ՍԱԳՕ ԱՐԵԱՆ

Ե­րե­ւան