ԶԵԿՈՅՑ

Մե­րազն հա­մայն­քի սի­րե­ցեալ զա­ւակ­ներ,

Հա­ւա­քա­կան մեր կեան­քէն ներս վերս­տին կը դի­մագ­րա­ւենք դժուա­րու­թիւն­ներ։ Պատ­րիար­քա­կան ընտ­րու­թեան գոր­ծըն­թա­ցի ա­լե­կո­ծում­նե­րուն վրայ վեր­ջին օ­րե­րուն նոր ե­րե­սակ­ներ ա­ւել­ցան՝ Հո­գե­ւո­րա­կա­նաց հա­մա­գու­մա­րի կող­մէ տե­ղա­պա­հի ընտ­րու­թեան փու­լին։ Մեր հա­մայն­քը մատ­նուած է փա­կու­ղիի մը եւ առ­կայ տագ­նա­պին յաղ­թա­հա­րու­մը կա­խում ու­նի մեր բո­լո­րի միաս­նա­կան ջան­քե­րէն։ Շուրջ ինն տա­րի ա­ռաջ մեր ազ­գա­յին-ե­կե­ղե­ցա­կան կեան­քէն ներս մի­ջան­կեալ շրջան մը սկսաւ՝ Ն­.Ա.Տ. Մես­րոպ Բ. Պատ­րիար­քի ա­նո­ղոք հի­ւան­դու­թեան հե­տե­ւան­քով։ Սա ե­ղաւ ան­ցու­մա­յին այն­պի­սի շրջան մը, որ ե­կաւ պար­տադ­րել իր իսկ ու­րոյն հա­ւա­սա­րակշ­ռու­թիւն­նե­րը։ Ան­ցու­մա­յին շրջա­նը ա­լե­կո­ծում­նե­րէ զերծ յա­ռաջ տա­նե­լու հա­մար անհ­րա­ժեշտ էր գտնել հա­ւա­սա­րակշ­ռու­թիւն մը, ուր պի­տի հա­մընկ­նէին՝ մեր Պատ­րիար­քու­թեան ա­ւան­դու­թիւն­ներն ու նա­խըն­թաց­նե­րը, Հայ Ա­ռա­քե­լա­կան Սուրբ Ե­կե­ղեց­ւոյ  կարգ ու կա­նոն­նե­րը եւ միեւ­նոյն ժա­մա­նակ մեր պե­տու­թեան սպա­սում­նե­րը։ Ան­տա­րա­կոյս, կեն­սա­կան նշա­նա­կու­թիւն ու­նէր մե­րազն հա­մայն­քի ան­դամ­նե­րուն հա­սու­նու­թիւ­նը։

Այս կա­ցու­թեան բար­դու­թիւն­ներն ու ան­ցու­մա­յին շրջա­նին նոր հա­ւա­սա­րակշ­ռու­թիւն­ներ ձե­ւա­ւո­րե­լու ռիս­կե­րը միշտ նկա­տի առ­նուած են մեր կող­մէ։ 2010 թուա­կա­նին կո­չուե­ցանք պատ­րիար­քա­կան ընդ­հա­նուր փո­խա­նոր­դի պաշ­տօ­նին։ Այդ թուա­կա­նէն ի վեր, ա­ռանց ո­րե­ւէ գնա­հա­տանք ակն­կա­լե­լու, ա­ռա­ւե­լա­գոյն ջանք գոր­ծադ­րե­ցինք եւ այդ նուրբ հա­ւա­սա­րակշ­ռու­թիւն­նե­րը պահ­պա­նե­լու հա­մար յանձն ա­ռինք ա­մէն տե­սակ զո­հո­ղու­թիւն՝ ի շահ մեր Ե­կե­ղեց­ւոյ ու մե­րազն հա­մայն­քին։ Մի­ջան­կեալ այս շրջա­նը ա­ւար­տին հասց­նե­լու նպա­տա­կով կա­տա­րուած բո­լոր նա­խա­ձեռ­նու­թիւն­նե­րուն եւ ո­րո­նում­նե­րուն նկատ­մամբ թէեւ ըն­ծա­յե­ցինք կա­րե­ւո­րու­թիւն, սա­կայն եր­բեք չհե­ռա­ցանք վե­րա­պա­հու­թե­նէ։ Նոյ­նիսկ պի­տա­կա­ւո­րուե­լով հան­դերձ որ­պէս՝ «ընտ­րու­թե­նէ խու­սա­փող անձ», եր­կար տա­րի­ներ հան­դուր­ժե­ցինք եւ մեր Պատ­րիար­քու­թեան հա­մար աշ­խա­տե­ցանք ընդ­հա­նուր փո­խա­նոր­դի հան­գա­ման­քով։ Այդ պաշ­տօ­նի պա­տաս­խա­նա­տուու­թեամբ ան­տե­սե­ցինք այն բո­լոր մա­շեց­ման փոր­ձե­րը,  ո­րոնք կա­տա­րուե­ցան մե­զի դէմ։ Եր­կա­րա­ժամ­կէտ անձ­նա­կան հա­շուարկ­նե­րէ հե­ռու, տուեալ պայ­ման­նե­րուն մէջ միշտ գե­րա­դա­սե­ցինք մեր Պատ­րիար­քու­թիւ­նը։ Այս բո­լո­րը ձե­զի հետ կը բաժ­նենք՝ առ­կայ պա­հու դժուա­րու­թեան բե­րու­մով։ Բա­ցար­ձա­կա­պէս մեր նպա­տա­կը չէ ինք­նար­դա­րա­ցու­մը կամ հին վէր­քեր քե­րե­լը։

Կը գի­տակ­ցինք, թէ ներ­կայ մթնո­լոր­տին մէջ մեր վրայ կը խտա­նան զա­նա­զան ակն­կա­լու­թիւն­ներ։ Գե­րաշ­նորհ Տ. Գա­րե­գին Սրբա­զան Ար­քե­պիս­կո­պոս Պեք­ճեա­նին դէմ բա­ցար­ձա­կա­պէս չենք տրա­մադ­րուած թշնա­մա­բար ու կը տա­ծենք յար­գանք։ Մեր ան­կեղծ փա­փաքն է, թէ բո­լո­րը գիտ­նան, որ նոր խնդիր­ներ յա­րու­ցե­լու նպա­տակ չու­նինք։ Կը փա­փա­քինք, թէ ժամ ա­ռաջ իր ա­ւար­տին հաս­նի այս գոր­ծըն­թա­ցը, զոր մա­շե­ցու­ցած է մեզ։ Բամ­բա­սանք­նե­րու ա­ռար­կայ դար­ձած «Յո­վա­կիմ 1461» հիմ­նար­կէն հրա­ժա­րած ենք։ Երկ­րոր­դա­կան նիւ­թե­րը կը թո­ղունք մեր օ­րա­կար­գէն դուրս։ Առ­կայ փա­կու­ղիի յաղ­թա­հար­ման հա­մար դար­ձեալ պէտք է զօ­րակ­ցու­թեան ու միաս­նա­կա­նու­թեան մէջ ըլ­լանք, պա­ղա­րիւ­նու­թեամբ պէտք է համ­բե­րու­թիւն ցու­ցա­բե­րենք։ Տագ­նա­պա­լի այս շրջա­նը ա­ւար­տին հասց­նե­լու հա­մար տո­կու­նու­թիւն պէտք է ցու­ցա­բե­րենք՝ մին­չեւ որ ձե­ւա­ւո­րուին այն նոր պայ­ման­նե­րը, ուր հա­կա­սու­թեան մէջ պի­տի չըլ­լան մեր Պատ­րիար­քու­թեան ա­ւան­դու­թիւն­ներն ու նա­խըն­թաց­նե­րը, Հայ Ա­ռա­քե­լա­կան Սուրբ Ե­կե­ղեց­ւոյ  կարգ ու կա­նոն­նե­րը եւ միեւ­նոյն ժա­մա­նակ մեր պե­տու­թեան սպա­սում­նե­րը։ Այս պա­հուն մեր հիմ­նա­կան նպա­տակն է կան­խել մեր Պատ­րիար­քա­րա­նին ու մեր Պե­տու­թեան մի­ջեւ հա­ւա­նա­կան հա­կա­սու­թեան մը ծա­գի­լը։ Ներ­կա­յիս, երբ հա­ւա­քա­կան մեր կեան­քէն ներս ընդ­հա­նուր սպա­սու­մի մթնո­լորտ մը կը տի­րէ՝ մեր բո­լո­րին վի­ճա­կած պա­տաս­խա­նա­տուու­թիւն մը կը հա­մա­րուի խու­սա­փիլ այն­պի­սի քայ­լե­րէ, ո­րոնք կրնան խո­րաց­նել առ­կայ խնդիր­նե­րը։ Նա­խան­ձախնդ­րու­թիւն ցու­ցա­բե­րենք, որ­պէս­զի լուծ­ման ո­րո­նում­նե­րը մեր հա­մայն­քի ու մեր հաս­տա­տու­թիւն­նե­րու ծի­րէն դուրս չգան։ Միաս­նա­կան ջան­քեր գոր­ծադ­րենք ներ­կայ ա­լե­կո­ծում­նե­րը յաղ­թա­հա­րե­լու հա­մար։ Այս պա­հու դրու­թեամբ ան­կա­րե­լի ըլ­լալ կը թուի Գե­րաշ­նորհ Տ. Գա­րե­գին Սրբա­զան Ար­քե­պիս­կո­պոս Պեք­ճեա­նի կող­մէ մե­զի հաս­ցէագ­րուած սպա­սում­նե­րուն ար­դա­րա­նա­լը։ Ցա­ւով կը փա­փա­քինք ար­ձա­նագ­րել, որ նոյն ծի­րին մէջ պէտք է ար­ժե­ւո­րուին իր կող­մէ Քէօլ­նէն կա­տա­րուած նա­խա­ձեռ­նու­թիւն­նե­րը։

Կը յու­սանք, որ այս դժուար շրջա­նին մե­րազն հա­մայն­քի զա­ւակ­նե­րը առ­կայ խնդիր­նե­րու լուծ­ման ճա­նա­պար­հին մեր բո­լո­րէն պի­տի չզլա­նան ի­րենց ա­ղօ­թակ­ցու­թիւնն ու զօ­րակ­ցու­թիւ­նը։ Ձեր բո­լո­րին կը փո­խան­ցենք մեր օրհ­նու­թիւն­նե­րը։ Բարձ­րեալն Աս­տուած թող իր ան­սահ­ման ո­ղոր­մու­թեամբ լու­սա­ւո­րէ մեր ճա­նա­պար­հը։

Ա­ՐԱՄ ԱՐ­ՔԵ­ՊԻՍ­ԿՈ­ՊՈՍ Ա­ԹԷ­ՇԵԱՆ
Պատ­րիար­քա­կան Ընդ­հա­նուր Փո­խա­նո­րդ

AÇIKLAMA

Kilisemizin sevgili evlatları,

Toplumsal yaşamımızda yine zorluklar göğüslüyoruz. Patrik seçimi sürecindeki çalkantılar, son günlerde Ruha­ni­ler Genel Meclisimiz tarafından patrik kaymakamı seçimi aşamasında yeni bir boyut kazandı. Cemaat olarak bir çıkmaza sürüklenmiş durumdayız ve bu buhranın aşılması hepimizin ortak çabalarına bağlıdır. Kadasetli Patri­ği­miz Mesrop ll. yaklaşık dokuz yıl önce elim hastalığa yakalandığında, kilise ve cemaat yaşamımızda bir ara dö­nem başladı. Bu, kendi özgün dengelerini bizlere dayatan bir geçiş süreci oldu. Patrikliğimizin gelenek ve içtihatlarının, Ermeni Kilisesi'nin usul ve nizamlarının, aynı zamanda da devletimizin beklentilerinin örtüştüğü bir denge içerisinde, geçiş döneminin çalkantılardan uzak yürütülebilmesi için gereken koşulların oluşması zaruriydi. Kuş­ku­suz, cemaatimiz üyelerinin sergileyeceği olgunluk hayati önem arz etmekteydi.

Bu denklemin zorluklarını ve geçiş döneminde yeni dengeler oluşturmaya gayret etmenin risklerini dikkate alarak, 2010 yılında Patrik Genel Vekili seçildiğim tarihden bu yana istikrar için azami çaba sarf etmiş ve hassas dengeleri korumak uğruna, hiç bir takdir beklemeden, Kilisemiz ve cemaatimiz için her tür özveride bulundum. Ara dönemi ni­ha­yetlendirmek için yapılan tüm girişim ve arayışları önemsemekle birlikte, asla ve asla temkini elden bırakmadım. Bana yapıştırılan 'seçimden kaçınan insan' yaftasını dahi uzun yıllar hoş gördüm ve Patrik Genel Vekili sıfatıyla Patrikhanemiz için çalıştım. O görevin getirdiği sorumluluklarla, bana karşı yürütülen yıpratma gayretlerini görmezden geldim. Uzun vadeli kişisel değerlendirmelere, hesaplaşmalara girişmeden, verili koşullarda daima Patrikhanemiz'i gözettim. Bunları sizlerle içinde bulunduğumuz anın zorluğu nedeniyle paylaşmaktayım. Amacım kesinlikle kendimi aklamak ya da yara kaşımak değildir.

Bugün hasıl olan ortamda yine üzerimde çeşitli beklentilerin yoğunlaştığının farkında ve bilincindeyim. Sayın Ba­şepiskopos Karekin Bekçiyan'a karşı kesinlikle hasmane duygular beslememekte ve kendisine saygı duymaktayım. Samimiyetle bilinmesini isterim ki, kişisel beklentilerle yeni sorunlar yaratmak niyetinde değilim. Beni yıp­ratan bu sürecin bir an önce nihayetlenmesini arzulamaktayım. Etrafında dedikoduların dolaştığından dolayı "Ho­va­gim 1461" Vakfı'ndan istifa ettim. İkincil konuları gündem dışı bırakmaktayım. Mevcut açmazı yenebilmemiz için, tekrar dayanışma ve birliktelik halinde, soğukkanlılıkla bir sabır göstermemiz gerekmektedir.

Patrikliğimizin gelenek ve içtihatlarının, Ermeni Kilisesi'nin usul ve nizamlarının, aynı zamanda da devletimizin beklentilerinin çelişmediği yeni koşullar oluşana dek, bu buhranlı dönemin bitmesi için metanet sergilemek durumundayız. Şu andaki temel amacım Patrikhanemiz ve devletimiz arasında muhtemel bir çelişkinin doğmasını engellemektir. Bu aşamada, toplumsal yaşantımızda genel bir bekleyiş ortamı yaşanıyorken, sorunları derinleştirebilecek adımlardan kaçınmak hepimizin ortak sorumluluğudur. Sorunlarımızın çözüm arayışlarını cemaatimizin ve kurumlarımızın dışına taşırmamaya özen göstererek, bu çalkantıları aşmak için birlikte çaba sergileyelim. Sayın Başepiskopos Bekçiyan'ın şahsımdan olan beklentilerini karşılayabilmem şu an için olanaksız görünmektedir. Köln'den yaptığı girişimlerin de bu kapsamda değerlendirilmesi gerektiğini üzülerek ifade etmek isterim.

Bu zor dönemde, cemaatimizin aziz evlatlarının bu sorunların çözümünde, hepimiz için dua ve desteklerini esirgemeyeceğini umuyor, hepinize takdislerimi iletiyorum. Yüce Allah engin merhametiyle yolumuza ışık tutsun.

BAŞEPİSKOPOS ARAM ATEŞYAN
Patrik Genel Vekili