ՇԱՐՈՒՆԱԿԱԿԱՆ ԼՈՒՐՋ ՋԱՆՔԵՐ

Ա­մե­րի­կա­յի Միա­ցեալ Նա­հանգ­նե­րու Ար­տա­քին գոր­ծոց նա­խա­րար Ճոն Քե­րի վե­րա­հաս­տա­տեց Լեռ­նա­յին Ղա­րա­բա­ղի հա­կա­մար­տու­թիւ­նը խա­ղաղ ճա­նա­պար­հով լու­ծե­լու անհ­րա­ժեշ­տու­թիւ­նը եւ այս ուղ­ղու­թեամբ իր երկ­րին յանձ­նա­ռու­թիւ­նը։ «Ար­մէնփ­րէս»ի հա­ղոր­դում­նե­րով, Ատր­պէյ­ճա­նի Հան­րա­պե­տու­թեան օ­րուան առ­թիւ հրա­պա­րա­կած շնոր­հա­ւո­րա­կան պատ­գա­մին մէջ Քե­րի ընդգծեց, թէ ԱՄՆ հա­ւա­տա­րիմ կը մնայ ղա­րա­բա­ղեան հա­կա­մար­տու­թեան խա­ղաղ կար­գա­ւոր­ման հաս­նե­լու շա­րու­նա­կա­կան ջան­քե­րուն, կը պայ­քա­րի անդ­րազ­գա­յին սպառ­նա­լիք­նե­րուն դէմ եւ յա­ռաջ կը տա­նի ի­րա­ւուն­քի գե­րա­կա­յու­թիւ­նը։ Ան միեւ­նոյն ժա­մա­նակ գնա­հա­տեց Եւ­րո­պա­յի ու­ժա­նիւ­թի աղ­բիւր­նե­րու տե­սա­կա­ւոր­ման գոր­ծին մէջ Ատր­պէյ­ճա­նի ու­նե­ցած դե­րը։

Մինչ միջ­նորդ­նե­րը կը շա­րու­նա­կեն ջան­քեր գոր­ծադ­րել հիմ­նախնդ­րի կար­գա­ւոր­ման նպաս­տե­լու հա­մար, դի­ւա­նա­գի­տա­կան եր­թե­ւեկն ալ կը մնայ ըն­թաց­քի մէջ։ Ռու­սաս­տա­նի Ար­տա­քին գոր­ծոց փոխ-նա­խա­րար Կրի­կո­րի Քա­րա­սին ե­րէկ տե­սակ­ցե­ցաւ ԵԱՀԿ-ի շրջա­նա­յին նա­խա­գա­հի անձ­նա­կան ներ­կա­յա­ցու­ցիչ դես­պան Ան­ճէյ Կասպր­չի­կի հետ։ Մոս­կուա­յի աղ­բիւր­նե­րը տե­ղե­կա­ցու­ցին, թէ հան­դիպ­ման ըն­թաց­քին քննար­կուած է Լեռ­նա­յին Ղա­րա­բա­ղի հիմ­նա­հար­ցը։ Քա­րա­սին եւ Կասպր­չիկ շօ­շա­փած են ար­դիա­կան հար­ցեր՝ կա­պուած հիմ­նախնդ­րի ներ­կայ ի­րա­վի­ճա­կին հետ։

Մի­ջազ­գա­յին դե­րա­կա­տար­նե­րուն վե­րա­բեր­մուն­քը ներ­կայ հանգ­րուա­նին դրա­կան ար­ձա­գանգ կ՚ու­նե­նայ Ե­րե­ւա­նի ղե­կա­վա­րու­թեան կող­մէ։ Հա­յաս­տա­նի Ար­տա­քին գոր­ծոց փոխ-նա­խա­րար Կա­րէն Նա­զա­րեան յայտ­նեց, թէ Ե­րե­ւան կ՚ող­ջու­նէ Եւ­րո­միու­թեան դիր­քո­րո­շու­մը Լեռ­նա­յին Ղա­րա­բա­ղի հա­կա­մար­տու­թեան կար­գա­ւոր­ման հար­ցին մէջ։ Ըստ ի­րեն, Ռի­կա­յի մէջ տե­ղի ու­նե­ցած Ա­րե­ւե­լեան գոր­ծըն­կե­րու­թեան գա­գա­թա­ժո­ղո­վին շրջագ­ծով ըն­դու­նուած հա­մա­տեղ հռչա­կագ­րին մէջ Լեռ­նա­յին Ղա­րա­բա­ղի հա­կա­մար­տու­թեան կար­գա­ւոր­ման մա­սին ձե­ւա­կեր­պու­մը ամ­րա­ց-ւած մօ­տե­ցում մըն է առ այն, որ ԵՄ կը սա­տա­րէ ԵԱՀԿ-ի Մինս­քեան խմբա­կի հա­մա­նա­խա­գահ­նե­րու ջան­քե­րուն ու կը տես­նէ այդ հար­ցին կար­գա­ւո­րու­մը՝ հիմ­նուած ա­նոնց յայ­տա­րա­րու­թիւն­նե­րուն վրայ։ «ԵՄ Լեռ­նա­յին Ղա­րա­բա­ղի հա­կա­մար­տու­թեան կար­գա­ւոր­ման վե­րա­բե­րեալ նման ձե­ւա­կեր­պում­նե­րով հան­դէս ե­կած է նաեւ ան­ցեա­լի մէջ եւ յոյս ու­նինք, որ այս ձե­ւա­կեր­պու­մը տեղ պի­տի գտնէ նաեւ ա­պա­գայ բո­լոր հիմ­նա­րար փաս­տա­թուղ­թե­րուն եւ գա­գա­թա­ժո­ղով­նե­րու հռչա­կագ­րե­րուն մէջ», ը­սաւ փոխ-նա­խա­րա­րը։

Միեւ­նոյն ժա­մա­նակ Նա­զա­րեան ա­ւել­ցուց, թէ ԵՄ ղա­րա­բա­ղեան հա­կա­մար­տու­թեան հար­ցին ներգ­րա­ւուած է նաեւ Հա­րա­ւա­յին Կով­կա­սի մէջ իր յա­տուկ ներ­կա­յա­ցուց­չին մի­ջո­ցաւ։ Ե­րե­ւան ա­ռա­ջին իսկ օ­րէն ող­ջու­նած է այդ նշա­նա­կու­մը ու բարձր գնա­հա­տած՝ ԵՄ-ի կող­մէ զա­նա­զան ա­ռիթ­նե­րով Մինս­քեան խմբա­կի հա­մա­նա­խա­գահ­նե­րու ջան­քե­րուն ի նպաստ ար­տա­յայտուած ա­ջակ­ցու­թիւ­նը, որ ուղ­ղուած է հիմ­նա­հար­ցի խա­ղաղ կար­գա­ւոր­ման։

Իր կար­գին, Հա­յաս­տա­նի Պաշտ­պա­նու­թեան նա­խա­րար Սէյ­րան Օ­հա­նեանն ալ յայտ­նեց, թէ Լեռ­նա­յին Ղա­րա­բա­ղի տա­րած­քա­յին ամ­բող­ջա­կա­նու­թեան պահ­պան­ման հա­մար ա­մէն ինչ պի­տի կա­տա­րուի Հա­յաս­տա­նի կող­մէ։ Հա­յաս­տա­նի Պաշտ­պա­նու­թեան փոխ-նա­խա­րար Դա­ւիթ Տօնո­յեան վեր­ջերս հար­ցազ­րոյ­ցի մը ըն­թաց­քին յայտ­նած էր, թէ Ատր­պէյ­ճա­նի այ­սօ­րուան սպա­ռա­զի­նու­թեան պայ­ման­նե­րուն ներ­քեւ 1994 թուա­կա­նին Ար­ցա­խի շուրջ ստեղ­ծուած անվ­տան­գու­թեան գօ­տին ար­դէն ան­բա­ւա­րար է։ Սոյն յայ­տա­րա­րու­թիւ­նը մեկ­նա­բա­նե­լով՝ Սէյ­րան Օ­հա­նեան ընդգծեց, թէ անհ­րա­ժեշ­տու­թեան պա­րա­գա­յին Հա­յաս­տան կրնայ ռազ­մա­կան գոր­ծո­ղու­թիւն­նե­րու դաշ­տը տե­ղա­փո­խել Լեռ­նա­յին Ղա­րա­բա­ղի տա­րած­քը։ Այ­նուա­մե­նայ­նիւ, նա­խա­րա­րը ընդգ­ծեց, թէ Հա­յաս­տան կողմ­նա­կից է հա­կա­մար­տու­թեան խա­ղաղ կար­գա­ւոր­ման, բա­նակ­ցա­յին ճա­նա­պար­հով լուծ­ման։ Ռի­կա­յի գա­գա­թա­ժո­ղո­վին ըն­թաց­քին ըն­դու­նուած հռչա­կագ­րին բո­վան­դա­կու­թիւ­նը մեկ­նա­բա­նե­լով՝ Օ­հա­նեան ը­սաւ. «Սա այն ճա­նա­պարհն է, որ պի­տի տա­նի երկ­խօ­սու­թեան եւ հա­կա­մար­տու­թեան կող­մե­րու մի­ջեւ վստա­հու­թեան մթնո­լոր­տի ձե­ւա­ւոր­ման, ինչ որ շատ կա­րե­ւոր նշա­նա­կու­թիւն ու­նի հա­կա­մար­տու­թեան խա­ղաղ կար­գա­ւոր­ման հաս­նե­լու ա­ռու­մով»։ Բաց աս­տի, Սէյ­րան Օ­հա­նեան կա­րե­ւո­րեց տա­րած­քաշր­ջա­նի եր­կիր­նե­րուն հետ հա­մա­գոր­ծակ­ցու­թիւ­նը։ Սա լուրջ կա­րե­ւո­րու­թիւն կը ներ­կա­յաց­նէ Հա­յաս­տա­նի անվ­տան­գու­թեան ա­պա­հով­ման տե­սան­կիւ­նէն։

Լեռ­նա­յին Ղա­րա­բա­ղի Ար­տա­քին գոր­ծոց նա­խա­րա­րու­թիւնն ալ վեր­ջին օ­րե­րուն հան­դէս ե­կաւ յայ­տա­րա­րու­թիւ­նով մը։ Ստե­փա­նա­կերտ այս­պէ­սով պա­տաս­խա­նեց Ատր­պէյ­ճա­նի Ար­տա­քին գոր­ծոց նա­խա­րա­րու­թեան կող­մէ տա­րա­ծուած հա­ղոր­դագ­րու­թեան, ուր Եւ­րո­միու­թեան կոչ կ՚ուղ­ղուէր՝ ան­վե­րա­պա­հօ­րէն հե­տե­ւիլ ՄԱԿ-ի Անվ­տան­գու­թեան խոր­հուր­դի բա­նա­ձե­ւե­րուն։ Ար­ցա­խի ղե­կա­վա­րու­թիւ­նը այս կա­պակ­ցու­թեամբ տե­ղե­կա­ցուց հե­տե­ւեա­լը. «Ատր­պէյ­ճան պէտք է ընտ­րու­թիւն կա­տա­րէ։ Շա­րու­նա­կել իր հան­գիս­տը՝ պատ­րանք­նե­րու հի­ման վրայ, կամ ալ՝ իս­կա­կան քայ­լե­րու ձեռ­նար­կել խա­ղաղ կար­գա­ւոր­ման ա­ռըն­չու­թեաբ՝ ըն­դու­նե­լով առ­կայ ի­րո­ղու­թիւն­նե­րը»։