ԶՍՊՈՂ ԳՈՐԾՕՆԸ…

Հա­յաս­տա­նի Նա­խա­գահ Սերժ Սարգ­սեան յայ­տա­րա­րեց, որ Ե­րե­ւան եւ Ստե­փա­նա­կերտ պա­տե­րազմ չեն փա­փա­քիր, մինչ­դեռ Պա­քու ա­նընդ­հատ կը խօ­սի այդ մա­սին։ «Ար­մէնփ­րէս»ի հա­ղոր­դում­նե­րով, Հա­յաս­տա­նի Ար­տա­քին գոր­ծոց նա­խա­րա­րու­թե­նէն ներս Սերժ Սարգ­սեան ե­րէկ մաս­նակ­ցե­ցաւ դես­պա­նա­հա­ւա­քի աշ­խա­տանք­նե­րու բաց­ման փու­լին։ Ան բարձ­րաս­տի­ճան դի­ւա­նա­գէտ­նե­րու հետ անդ­րա­դար­ձաւ Լեռ­նա­յին Ղա­րա­բա­ղի հիմ­նախն-րին շուրջ ար­տա­սահ­մա­նի մէջ եւ մի­ջազ­գա­յին զա­նա­զան հար­թակ­նե­րու վրայ հայ­կա­կան դի­ւա­նա­գի­տու­թեան առ­ջեւ դրուած խնդիր­նե­րուն, Ատր­պէյ­ճա­նի ա­պա­կա­ռու­ցո­ղա­կան քա­ղա­քա­կա­նու­թեան տա­րած­քաշր­ջա­նէ ներս լա­րուա­ծու­թեան ստեղծ­ման ուղ­ղեալ քայ­լե­րու դէմ հա­կազ­դե­ցու­թեան։ «Ե­րե­ւան եւ Ստե­փա­նա­կերտ պա­տե­րազմ չեն փա­փա­քիր, մինչ­դեռ Պա­քու վա­ղուց ա­մե­նա­բարձր մա­կար­դա­կի վրայ ա­նընդ­հատ կը խօ­սի այս մա­սին, շփման գծին վրայ կ՚ա­ւելց­նէ լա­րուա­ծու­թիւ­նը, կը հե­րո­սաց­նէ այն զինուոր­նե­րը, ո­րոնց գոր­ծած իբր թէ «սխրանք­նե­րը» կը հա­մա­րուին պա­տե­րազ­մի յան­ցա­գոր­ծու­թիւն։ Ե­թէ Ատր­պէյ­ճան շա­րու­նա­կէ նոյն ո­գիով եւ ի­րա­վի­ճա­կը հասց­նէ պա­տե­րազ­մա­կա­նի, ա­պա Ար­ցա­խի ժո­ղո­վուր­դի անվ­տան­գու­թիւ­նը ա­պա­հո­վե­լու հա­մար մենք վայր­կեան մը իսկ կանգ չենք առ­ներ կի­րա­ռե­լու մեր զի­նա­նո­ցի բո­լոր հնա­րա­ւո­րու­թիւն­նե­րը», ը­սաւ Սերժ Սարգ­սեան եւ ա­ւել­ցուց, որ ներ­կա­յիս տա­րած­քաշր­ջա­նէ ներս լայ­նա­ծա­ւալ պա­տե­րազ­մը զսպող գլխա­ւոր գոր­ծօնն է հայ զի­նուո­րը, որ կանգ­նած է ա­մուր եւ յստակ կը գի­տակ­ցի, թէ ին­չո՛ւ հա­մար կը պայ­քա­րի եւ ի՛նչ խնդիր կը լու­ծէ։

Մինչ այդ, Սերժ Սարգ­սեան յա­ռա­ջի­կայ օ­րե­րուն կը պատ­րաս­տուի այ­ցե­լել ԵԱՀԿ-ի Մինս­քեան խմբա­կի ե­ռա­նա­խա­գահ եր­կիր­նե­րէն եր­կու­քին մայ­րա­քա­ղաք­նե­րը։ Ֆրան­սա­յի Նա­խա­գահ Ֆրան­սուա Օ­լան­տի հրա­ւէ­րին ըն­դա­ռաջ՝ ան Մար­տի 8-ին շփում­ներ պի­տի ու­նե­նայ Փա­րի­զի մէջ։ Այս պե­տա­կան այ­ցե­լու­թե­նէն շուրջ շա­բաթ մը վերջ Սերժ Սարգ­սեան այս ան­գամ պի­տի ու­ղե­ւո­րուի Մոս­կուա։ Մար­տի 14-ին նա­խա­տե­սուած է իր պաշ­տօ­նա­կան այ­ցե­լու­թիւ­նը՝ Ռու­սաս­տա­նի Նա­խա­գահ Վլա­տի­միր Փու­թի­նի հրա­ւէ­րով։

«Ար­մէնփ­րէս»ի հա­ղոր­դում­նե­րով, Փու­թի­նի բան­բե­րը՝ Տի­միթ­րի Փես­քով ռու­սա­կան մա­մու­լին բա­ցատ­րու­թիւն­ներ տուած է այս այ­ցե­լու­թեան նա­խա­պատ­րաս­տա­կան աշ­խա­տանք­նե­րուն շուրջ։ Թէ՛ Փա­րի­զի եւ թէ Մոս­կուա­յի մէջ Սերժ Սարգ­սեան բնա­կա­նա­բար պի­տի շօ­շա­փէ Լեռ­նա­յին Ղա­րա­բա­ղի հա­կա­մար­տու­թեան շուրջ ստեղ­ծուած ի­րադ­րու­թիւ­նը։ Բո­լո­րո­վին վեր­­ջերս Հա­յաս­տա­նի եւ Ռու­սաս­տա­նի Ար­տա­քին գոր­ծոց նա­խա­րար­նե­րը՝ Ե­դուարդ Նալ­պան­տեան եւ Սէր­կէյ Լաւ­րով եւս անդ­րա­դար­ձած էին սոյն այ­ցի նա­խա­պատ­րաս­տու­թիւն­նե­րուն։ Ե­րէկ, Ռու­սաս­տա­նի Ար­տա­քին գոր­ծոց նա­խա­րա­րու­թեան բան­բեր Մա­րիա Զա­խա­րո­վա յայ­տա­րա­րեց, թէ իր եր­կի­րը հա­ւա­տա­րիմ է Լեռ­նա­յին Ղա­րա­բա­ղի հա­կա­մար­տու­թեան խա­ղաղ կար­գա­ւոր­ման սկզբուն­քա­յին դիր­քո­րոշ­ման։ Ըստ ի­րեն, ռու­սա­կան կող­մը հան­դէս կու գայ Լեռ­նա­յին Ղա­րա­բա­ղի հա­կա­մար­տու­թեան բա­ցա­ռա­պէս խա­ղաղ կար­գա­ւոր­ման ի նպաստ, ինչ որ ա­նոր սկզբուն­քա­յին դիր­քո­րո­շումն է։ «Դուք գի­տէք մեր սկզբուն­քա­յին դիր­քոր­շու­մը, որ նպա­տա­կաուղ­ղուած է Լեռ­նա­յին Ղա­րա­բա­ղի հա­կա­մար­տու­թեան բա­ցա­ռա­պէս խա­ղաղ մի­ջոց­նե­րով կար­գա­ւոր­ման։ Սա սկզբուն­քա­յին դիր­քո­րո­շում մըն է, նաեւ փաս­տա­թուղ­թա­յին ու մենք հա­ւա­տա­րիմ կը մնանք այդ մէ­կուն», յայտ­նեց Մա­րիա Զա­խա­րո­վա եւ ա­ւել­ցուց, որ Մոս­կուա պաշ­տօ­նա­պէս կը շա­րու­նա­կէ աշ­խա­տան­քա­յին կա­պե­րը հա­կա­մարտ կող­մե­րուն հետ։

Մա­րիա Զա­խա­րո­վա վեր­ջին շրջա­նին յայտ­նած էր նաեւ, թէ Լեռ­նա­յին Ղա­րա­բա­ղի հա­կա­մար­տու­թիւ­նը ուղ­ղա­կի սպառ­նա­լիք մըն է Հա­յաս­տա­նի եւ Ատր­պէյ­ճա­նի ազ­գա­յին անվ­տան­գու­թեան, կա­յու­նու­թեան եւ զար­գաց­ման դէմ։

Թէ՛ Մոս­կուա եւ թէ Փա­րիզ այս շրջա­նին կը պատ­րաս­տուին նաեւ հիւ­րըն­կա­լել Պա­քուի ղե­կա­վա­րու­թե­նէն յա­ռա­ջա­տար դէմ­քեր։ «Իզ­վես­տիա» ռու­սա­կան թեր­թը գրեց, որ թէ՛ Ե­րե­ւան եւ թէ Պա­քու բազ­միցս բարձ­րա­ձայ­նած են, որ հա­կա­մար­տու­թեան կար­գա­ւոր­ման բա­նակ­ցու­թիւն­նե­րուն մէջ գլխա­ւոր դե­րը վե­րա­պա­հուած է Մոս­կուա­յին։ Սէր­կէյ Լաւ­րով բո­լո­րո­վին վեր­ջերս իր հայ եւ ա­զէ­րի պաշ­տօ­նա­կից­նե­րուն հետ անդ­րա­դար­ձաւ ղա­րա­բա­ղեան հիմ­նախնդ­րին։ Ու­շագ­րաւ էր նաեւ, որ Փա­րիզ եւ Մոս­կուա այ­ցե­լու­թիւն­նե­րուն ըն­դա­ռաջ Սերժ Սարգ­սեան շփում­ներ ու­նե­ցաւ Պրուք­սե­լի մէջ՝ բա­նակ­ցու­թիւն­ներ վա­րե­լով Եւ­րո­միու­թեան վեր­նա­խա­ւին հետ։ Հա­յաս­տա­նեան դի­տորդ­ներ ալ հա­ւա­նա­կան կը նկա­տեն, որ Մոս­կուա եւ Ե­րե­ւան սպա­ռա­զի­նու­թեան շուրջ նոր հա­մա­ձայ­նա­գիր մը ստո­րագ­րեն մօ­տա­ւոր ա­պա­գա­յի բա­նակ­ցու­թիւն­նե­րու ար­դիւն­քին։ Ռու­սաս­տան միշտ զէնք կը մա­տա­կա­րա­րէ Ատր­պէյ­ճա­նին, ինչ որ ան­հանգս­տու­թիւն կը պատ­ճա­ռէ իր ռազ­մա­վա­րա­կան դաշ­նա­կից Հա­յաս­տա­նին։ Բայց եւ այն­պէս, ռու­սա­կան կող­մը ու­շադ­րու­թեամբ կը հե­տե­ւի նաեւ այն քայ­լե­րուն, զորս Ատր­պէյ­ճան կ՚առ­նէ Իս­րա­յէ­լի եւ Փա­քիս­տա­նի հետ՝ նոր սպա­ռա­զի­նու­թիւն­ներ ա­պա­հո­վե­լու ճա­նա­պար­հին։ Ուս­տի, մեկ­նա­բան­նե­րը հա­մո­զուած են, որ Ռու­սաս­տան կը փա­փա­քի, թէ այս­տեղ ա­մէն պա­րա­գա­յի մէջ պահ­-պա­նուի հա­ւա­սա­րակշ­ռու­թիւ­նը։ Այս­պի­սի ակն­կա­լու­թիւն­նե­րու եւ ի­րա­վի­ճա­կի մը մէջ տե­ղի պի­տի ու­նե­նան Սերժ Սարգ­սեա­նի այ­ցե­լու­թիւն­նե­րը՝ դէ­պի Փա­րիզ եւ Մոս­կուա։

Վեր­ջին շրջա­նին Նախագահ Սերժ Սարգ­սեան յա­ճա­խա­կիօ­րէն շեշ­տը դրաւ այն հան­գա­ման­քին վրայ, որ Ար­ցա­խի ժո­ղո­վուր­դը ինքն իսկ պէտք է ո­րո­շէ, թէ ի՛նչ կար­գա­վի­ճա­կով կ՚ու­զէ ապ­րիլ։ «Այ­սօր ակըն-յայտ է մի­ջազ­գա­յին հան­րու­թեան մօ­տե­ցու­մը, թէ Լեռ­նա­յին Ղա­րա­բա­ղի վերջ­նա­կան կար­գա­վի­ճա­կը պէտք է ո­րո­շ-ւի Լեռ­նա­յին Ղա­րա­բա­ղի բնա­կիչ­նե­րուն իսկ կող­մէ։ Մեր նպա­տա­կը Լեռ­նա­յին Ղա­րա­բա­ղի վերջ­նա­կան կար­գա­վի­ճա­կը ո­րո­շելն է՝ ա­նոր բնա­կիչ­նե­րուն մի­ջո­ցաւ։ Ոչ ոք ի­րա­ւունք ու­նի ար­ցախ­ցի­նե­րը պար­տադ­րել՝ ապ­րե­լու ի­րենց պայ­ման­նե­րով։ Այն­տեղ ապ­րող­նե­րը ի­րենք պէտք է ո­րո­շեն, թէ ի՛նչ կար­գա­վի­ճա­կով կ՚ու­զեն ապ­րիլ։ Ոե­ւէ մէ­կը ի­րա­ւունք չու­նի ա­նոնց պար­տադ­րել ապ­րիլ ի­րենց պայ­ման­նե­րով. ո՛չ Ատր­պէյ­ճա­նը, ո՛չ Հա­յաս­տա­նը եւ ոչ ալ ու­րիշ­ներ։ Ես վստահ եմ, որ պի­տի գայ ժա­մա­նա­կը, երբ Լեռ­նա­յին Ղա­րա­բա­ղի խնդի­րը պի­տի լու­ծուի այս իսկ ճա­նա­պար­հով», ը­սած էր ան։

Սերժ Սարգսեան վերջերս յայտնած էր նաեւ, որ Արցախ -Ատրպէյճան շփման գծին վրայ խաղաղապահ ուժեր տե­ղադրելու շուրջ բանակցու­թիւն­ներ երբեք չեն ընթացած։ Ըստ իրեն, միանշանակ է, որ հարցի վերջնական լուծումէն յետոյ ի վերջոյ պիտի տեղակայուին խաղաղապահներ։ Ան յայտնած էր նաեւ, որ Հայաստան սպառազինութիւն ձեռք բերելու համար պէտք է վարէ մանրակրկիտ ձեւով հաշուարկուած քաղաքակա­նու­թիւն մը։