ՀԱՄԱՀԱՅԿԱԿԱՆ ԵՐԿՐՈՐԴ ԵՐԻՏԱՍԱՐԴԱԿԱՆ ՀԱՄԱԺՈՂՈՎԸ ՏԵՂԻ ՈՒՆԵՑԱՒ ԵՐԵՒԱՆԻ ՄԷՋ

Ե­րե­ւա­նի մէջ վեր­ջերս տե­ղի ու­նե­ցաւ Հա­մա­հայ­կա­կան երկ­րորդ ե­րի­տա­սարդ­նե­րու հա­մա­ժո­ղո­վը՝ «Ա­պա­գայ» խո­րագ­րով։ Հա­յաս­տա­նի Սփիւռ­քի նա­խա­րա­րու­թեան, Ռու­սաս­տա­նի Հա­յոց միու­թեան, Լիզ­պո­նի «Գա­լուստ Կիւլ­պէն­կեան» հիմ­նար­կին եւ Նիժ­նի Նո­վո­կոր­տի «Ի­մաստ» ե­րի­տա­սար­դա­կան ըն­կե­րակ­ցու­թեան հա­մա­տեղ նա­խա­ձեռ­նու­թեամբ տե­ղի ու­նե­ցաւ այս հա­մա­ժո­ղո­վը, ո­րուն մաս­նակ­ցե­ցան Հա­յաս­տա­նի, Ար­ցա­խի եւ Սփիւռ­քի հայ­կա­կան ե­րի­տա­սար­դա­կան կազ­մա­կեր­պու­թիւն­նե­րէն շուրջ եօ­թա­նա­սուն ղե­կա­վար­ներ եւ աշ­խար­հի տասն եր­կիր­նե­րէն ներ­կա­յա­ցու­ցիչ­ներ։

Հա­մա­ժո­ղո­վի բաց­ման ե­լոյ­թով մը հան­դէս ե­կաւ Հա­յաս­տա­նի Սփիւռ­քի նա­խա­րար Հրա­նոյշ Յա­կո­բեա­նի խորհր­դա­կան­նե­րէն Ստե­փան Պետ­րո­սեան։ Հան­րա­պե­տու­թեան նա­խա­գահ Սերժ Սարգ­սեա­նի ե­րի­տա­սարդ­նե­րուն ուղ­ղեալ պատ­գա­մը ան­ձամբ փո­խան­ցեց Հրա­նոյշ Յա­կո­բեան, որ ա­ւե­լի վերջ հան­դէս ե­կաւ ե­լոյ­թով մը։ Նա­խա­րա­րը այս առ­թիւ ընդգ­ծեց, թէ ե­րի­տա­սարդ­նե­րը պէտք է ի­րենց ներդ­րու­մը ու­նե­նան Հա­յաս­տա­նի ա­ռա­ւել զօ­րաց­ման ուղ­ղու­թեամբ։ Այս շրջագծին մէջ ան ա­ռանձ­նա­պէս կանգ ա­ռաւ հայ ե­րի­տա­սար­դու­թեան մաս­նա­գի­տա­կան նե­րու­ժի հա­մախմբ­ման, հա­յոց լե­զուի եւ ազ­գա­յին ինք­նու­թեան պահ­պան­ման, ու­ծաց­ման մար­տահ­րա­ւէր­նե­րուն դի­մադ­րե­լու տար­բե­րակ­նե­րուն եւ միջ­հա­մայն­քա­յին կա­պե­րու զար­գաց­ման վրայ՝ ի նպաստ Հա­յաս­տան-Սփիւռք գոր­ծակ­ցու­թեան ամ­րապնդ­ման։ Ա­պա­գա­յին մի­տուած ե­րի­տա­սարդ­նե­րու հիմ­նախն­դիր­նե­րուն մա­սին ներ­կա­յա­ցու­ցած ըն­դար­ձակ զե­կուց­ման մէջ ան խօսք ուղ­ղեց աշ­խար­հի զա­նա­զան եր­կիր­նե­րէն հա­մախըմբուած հայ ե­րի­տա­սարդ­նե­րուն ու շեշ­տեց, որ կը գի­տակ­ցի ան­հա­տա­կա­նու­թեան ձե­ւա­ւոր­ման հանգ­րուա­նին Սփիւռ­քի մէջ հայ ե­րի­տա­սար­դի հա­մար ազ­գա­յին ինք­նա­գի­տակ­ցու­թեան գոր­ծըն­թա­ցին ա­ռա­ւել դժուար ըլ­լա­լու հան­գա­ման­քին։ «Հայ ե­րի­տա­սար­դու­թիւ­նը պէտք է միա­ւո­րուի եւ կեր­տէ իր ա­պա­գա­յի տես­լա­կա­նը, իր ռազ­մա­վա­րու­թիւ­նը՝ հա­շուի առ­նե­լով եւ վեր­լու­ծե­լով աշ­խար­հա­քա­ղա­քա­կան կլո­պալ մար­տահ­րա­ւէր­նե­րը, տա­րած­քաշր­ջա­նա­յին մար­տահ­րա­ւէր­նե­րը, հայ ժո­ղո­վուր­դի եւ Հա­յաս­տա­նի առ­ջեւ ծա­ռա­ցած մար­տահ­րա­ւէր­նե­րը, ինչ­պէս նաեւ Հա­յաս­տա­նի եւ Սփիւռ­քի նոր սե­րուն­դին առ­ջեւ առ­կայ մար­տահ­րա­ւէր­նե­րը», ը­սաւ Հրա­նոյշ Յա­կո­բեան եւ յի­շե­ցուց, որ Հա­յաս­տա­նի ե­րի­տա­սար­դա­կան պե­տա­կան ռազ­մա­վա­րու­թեան մէջ տեղ յատ­կա­ցուած է Սփիւռ­քի մէջ հայ ե­րի­տա­սար­դու­թեան հայ­րե­նա­ճա­նա­չու­թեան, հա­յա­պահ­պա­նու­թեան, հա­մա­հայ­կա­կան մար­զա­կան, մշա­կու­թա­յին, կրթա­կան եւ այլ ծրագ­րե­րու ի­րա­կա­նաց­ման, Հա­յաս­տա­նի հետ կա­պե­րու ամ­րապնդ­ման նկատ­մամբ։

Հրա­նոյշ Յա­կո­բեան ընդգ­ծեց, թէ հայ­կա­կան Սփիւռ­քը բազ­մաբ­նոյթ է, բազ­մա­տարր, բազ­մա­կա­րիք ու բազ­մա­կար­ծիք, բայց եւ այն­պէս ձե­ւա­ւո­րուած են շարք մը հա­մազ­գա­յին ա­ռաջ­նա­հեր­թու­թիւն­ներ, ո­րոնք հա­ւա­սա­րա­պէս ըն­դու­նե­լի են բո­լո­րին կող­մէ եւ հա­մա­պա­տաս­խան խնդիր­նե­րու լուծ­ման ուղ­ղու­թեամբ ջանք պէտք չէ խնա­յուի իւ­րա­քան­չիւր հա­յու կող­մէ։ Ըստ ի­րեն, հա­յե­ցի կրթու­թեան եւ դաս­տիա­րա­կու­թեան խնդի­րը հրա­տապ է յատ­կա­պէս Սփիւռ­քի մէջ, ո­րով­հե­տեւ զա­նա­զան ա­ռար­կա­յա­կան ու են­թա­կա­յա­կան պատ­ճառ­նե­րով նոր սե­րուն­դը կը դադ­րի մայ­րե­նիով խօ­սե­լէ, կ՚ա­ւել­նան խառն ա­մուս­նու­թիւն­նե­րը, կը փա­կուի հայ­կա­կան կրթօ­ճախ­նե­րը եւ կը նուա­զի թի­ւը այն ա­շա­կերտ­նե­րուն, ո­րոնք հայ­կա­կան դպրոց կը յա­ճա­խեն։ «Հա­յա­պահ­պա­նու­թիւ­նը Սփիւռ­քի մէջ Հա­յաս­տան-Սփիւռք գոր­ծակ­ցու­թեան ռազ­մա­վա­րա­կան ուղ­ղու­թիւնն է, հա­մազ­գա­յին ա­ռաջ­նա­հեր­թու­թիւն մը, որ դար­ձած է ա­ռանց­քա­յին խնդիր», ը­սաւ Հրա­նոյշ Յա­կո­բեան՝ կոչ ուղ­ղե­լով սոր­վիլ հա­յե­րէն, պահ­պա­նել մայ­րե­նի լե­զուն եւ հայ­կա­կան մա­կա­նուն­նե­րուն բնո­րոշ «եան» մաս­նի­կը։

Անդ­րա­դառ­նա­լով ար­դի տե­ղե­կա­տուու­թեան փոր­ձա­գի­տու­թիւն­նե­րու լայն հնա­րա­ւո­րու­թիւն­նե­րու կի­րառ­ման՝ Հրա­նոյշ Յա­կո­բեան դի­տել տուաւ, թէ ա­նոնց ար­դիւ­նա­ւէտ օգ­տա­գոր­ծու­մը մե­ծա­պէս կը նպաս­տէ Հա­յաս­տա­նի եւ Սփիւռ­քի փո­խա­դարձ ճա­նաչ­ման, հա­մայնք­նե­րու մի­ջեւ ա­ւե­լի սերտ հա­մա­գոր­ծակ­ցու­թեան, հա­մայնք­նե­րէ ներս տե­ղի ու­նե­ցող ան­ցու­դար­ձին եւ կա­րե­ւոր ի­րա­դար­ձու­թիւն­նե­րուն ար­ձա­գանգ գտնե­լուն եւ Հա­յաս­տան-Սփիւռք կա­պե­րու ամ­րապն­դուե­լուն։

«Հայ ազ­գը պէտք է շա­տա­նայ, բազ­մա­նայ եւ իւ­րա­քան­չիւր ե­րի­տա­սար­դի պարտ­քը պէտք է ըլ­լալ, որ իր ըն­տա­նի­քին մէջ ու­նե­նայ առ­նուազն ե­րեք զա­ւակ։ Մեր ռազ­մա­վա­րա­կան խնդիր­նե­րու շար­քին պէտք է ըլ­լայ հայ ազ­գի բազ­մա­ցու­մը՝ աշ­խար­հի ո՛ր ան­կիւ­նը որ ալ ըլ­լայ։ Կա­րե­լի է ե­րեք տա­րին ան­գամ մը հնա­րա­ւո­րու­թիւն գտնել եւ ա­ռան­ձին կամ ըն­տա­նի­քով, ըն­կեր­նե­րով զբօս­նուլ Հա­յաս­տա­նի հո­ղին վրայ», ը­սաւ Հրա­նոյշ Յա­կո­բեան։

Հա­մա­ժո­ղո­վի բաց­ման ըն­թաց­քին ե­լոյթ մը ու­նե­ցաւ նաեւ Հա­յաս­տա­նի Մարմ­նա­մար­զի եւ ե­րի­տա­սար­դու­թեան հար­ցե­րու նա­խա­րար Գաբ­րիէլ Ղա­զա­րեան։