ԵՐԿԵՐԵՍՈՒԹԵԱՆ ՄԵՂԱԴՐԱՆՔ

Պուն­տես­թա­կի կող­մէ հա­յոց ցե­ղաս­պա­նու­թեան շուրջ ան­ցեալ շա­բաթ ըն­դու­նուած ո­րոշ­ման ցա­սու­մը կը շա­րու­նա­կուի Թուր­քիոյ մէջ։ Այս մթնո­լոր­տին մէջ Հան­րա­պե­տու­թեան նա­խա­գահ Րէ­ճէպ Թայ­յիպ Էր­տո­ղան շա­բա­թա­վեր­ջին խիստ ո­ճով ար­տա­յայ­տուե­ցաւ Գեր­մա­նիոյ եւ ընդ­հան­րա­պէս Եւ­րո­միու­թեան հաս­ցէին։ Ան եր­կե­րե­սու­թեան մե­ղադ­րանք յա­ռաջ քշեց Պեր­լի­նի ղե­կա­վա­րու­թեան, մաս­նա­ւո­րա­պէս Գեր­մա­նիոյ Վար­չա­պետ Ան­կե­լա Մեր­քէ­լի հաս­ցէին։

Ըստ Էր­տո­ղա­նի, Գեր­մա­նիա աշ­խար­հի վրայ ցե­ղաս­պա­նու­թեան մա­սին խօ­սե­լիք ա­մե­նա­վեր­ջին եր­կիրն է, սա­կայն նման պնդում մը կը հաս­ցէագ­րէ Թուր­քիոյ, ինչ որ կեան­քի բնա­կա­նոն ըն­թաց­քին ան­յա­րիր է։ «Ցե­ղաս­պա­նու­թեան մե­ղադ­րան­քը եր­բեք չենք ըն­դու­նիր։ Ա­ռա­ջին աշ­խար­հա­մար­տի պայ­ման­նե­րուն ներ­քեւ բնա­կա­նա­բար շարք մը մի­ջոց­ներ ձեռք առ­նուած են Ա­նա­տո­լուի մէջ կարգ ու կա­նո­նը ա­պա­հո­վե­լու հա­մար», նշեց Էր­տո­ղան եւ ա­ւել­ցուց, որ Ան­կե­լա Մեր­քէլ ի­րեն խոս­տա­ցած է բա­նա­ձե­ւին դէմ ը­նել կա­րե­լին, սա­կայն ար­դիւն­քը այն­պէս մը ե­ղած է որ ան չէ մաս­նակ­ցած քուէար­կու­թեան։ Էր­տո­ղան հարց տուաւ, թէ ար­դեօք միայն այս­քա՞ն էր Մեր­քէ­լի կա­րե­լին։ Հե­տե­ւա­բար, ան մատ­նան­շեց ան­կեղ­ծու­թեան խնդի­րը ու շա­րու­նա­կեց. «Մենք հպարտ ենք մեր պատ­մու­թեան հետ եւ ա­նոր հար­ցաքն­նու­թիւ­նը պի­տի չթո­ղունք Գեր­մա­նիոյ խորհր­դա­րա­նին»։

Իր խօս­քե­րուն մէջ Էր­տո­ղան բուռն ձե­ւով քննա­դա­տեց նաեւ Գեր­մա­նիոյ խորհր­դա­րա­նի թրքա­կան ար­մատ­նե­րով ե­րես­փո­խան­նե­րը, ո­րոնք հա­ւա­նու­թիւն տուին հայ­կա­կան բա­նա­ձե­ւին։ Նա­խա­գա­հը վա­տա­րիւն ո­րա­կեց զա­նոնք։ Իր խօսքերով, անոնց արիւնը պէտք է ենթարկուի քննութեան։ Ե­թէ ան­ցեա­լի հա­շուեկ­շի­ռը պի­տի կա­տա­րուի, ա­պա այս ուղ­ղու­թեամբ ա­մե­նա­հան­գիստ եր­կիրն է Թուր­քիան։ Բազ­մա­թիւ եր­կիր­նե­րու ան­ցեա­լը մութ եւ ա­րիւ­նոտ է այս տե­սան­կիւ­նէն։ Ան թուար­կեց կիպ­րա­ցի յոյ­նե­րուն օ­րի­նա­կը եւ ա­ւել­ցուց, թէ Լեռ­նա­յին Ղա­րա­բա­ղի մէջ հա­յոց կող­մէ կա­տա­րուած ցե­ղաս­պա­նու­թեան վկա­նե­րը ի կեանս են։

Էր­տո­ղան Գեր­մա­նիոյ եւ Եւ­րո­պա­յին տուաւ նաեւ հե­տե­ւեալ պատ­գա­մը. «Կա՛մ ար­դար լու­ծում­ներ կը գտնենք մեր հա­սա­րա­կաց օ­րա­կար­գի խնդիր­նե­րուն հա­մար եւ կամ Թուր­քիա կը դադ­րի պատ­նէշ հան­դի­սա­նա­լէ Եւ­րո­պա­յի խնդիր­նե­րուն առ­ջեւ ու ձե­զի գլուխ գլխի կը թո­ղում ձեր խնդիր­նե­րուն հետ»։ Բաց աս­տի, նա­խա­գա­հը շեշ­տեց, որ հա­յե­րը կ՚օգ­տա­գոր­ծուին որ­պէս շան­թա­ժի մի­ջոց։ Ան կրկնեց նաեւ իր մօ­տե­ցու­մը, որ յա­ճախ օ­րա­կար­գի վրայ կը բե­րէ երբ հայ­կա­կան հար­ցին վե­րա­բե­րեալ ի­րա­դար­ձու­թիւն­նե­րը սրուին։ Այս­պէս, Էր­տո­ղան յի­շե­ցուց, որ Թուր­քիոյ մէջ կ՚ապ­րի 100 հա­զար հայ. կէ­սը քա­ղա­քա­ցի, միւս կէ­սը ոչ։ Թուր­քիա այդ հա­յե­րը կը հիւ­րըն­կա­լէ այն­պէս, ինչ­պէս իր դռնե­րը բա­ցած է սու­րիա­ցի­նե­րուն հա­մար։ «Ինչ­պէս այս պա­հուն կ՚ը­նեն եւ­րո­պա­ցի­նե­րը, մենք ալ զա­նոնք ետ կ՚ու­ղար­կենք Հա­յաս­տան», ը­սաւ Էր­տո­ղան։

Բաց աստի, Էրտողանի խօսքերով, անոնք, որոնք կը ջանան մարդու իրաւանց դաս տալ Թուրքիոյ, բոլորի պատմութիւնը Ափրիկէի պարագային պատուած է արիւնով, արցունքով, սպանդներով ու ցեղասպանութեամբ, իսկ Թուրքիա մաքուր է գաղութայնացման տեսակէտէ։

Գեր­մա­նիոյ դէմ հա­կազ­դե­ցու­թեան բուռն ա­լի­քի մթնո­լոր­տին մէջ, Պեր­լի­նի մօտ Թուր­քիոյ դես­պան Հիւ­սէ­յին Ավ­նի Քարս­լըօղ­լուն ալ Ան­գա­րա­յի մէջ խորհր­դակ­ցու­թիւն­ներ կ՚ու­նե­նայ յա­ռա­ջի­կայ շրջա­նին որ­դեգ­րուե­լիք քա­ղա­քա­կա­նու­թեան շուրջ։ Տե­ղա­կան մա­մու­լի հա­ղոր­դում­նե­րով, ան ա­ռա­ջին քննար­կում­նե­րը ծա­ւա­լած է Հան­րա­պե­տու­թեան նա­խա­գահ Էր­տո­ղա­նի, Վար­չա­պետ Պի­նա­լի Եըլ­տը­րը­մի եւ Ար­տա­քին գոր­ծոց նա­խա­րար Մեւ­լիւտ Չա­վու­շօղ­լուի հետ։ Կը նա­խա­տե­սուի, որ այս օ­րե­րուն Քարս­լըօղ­լու Ար­տա­քին գոր­ծոց նա­խա­րա­րու­թե­նէն ներս մէկ­տե­ղուի նաեւ Գեր­մա­նիոյ եւ Հա­յաս­տա­նի, ինչ­պէս նաեւ պատ­կան այլ բա­ժան­մունք­նե­րու ի­րա­ւա­սու­նե­րուն հետ։ Դի­ւա­նա­գէտ­նե­րը կար­ծի­քի փո­խա­նա­կում­նե­րով պի­տի ջա­նան յստա­կաց­նել յա­ռա­ջի­կայ շրջա­նի քա­ղա­քա­կա­նու­թեան ա­ռանցք­նե­րը։