ԱՆԳԱՐԱ ՊԱՂԱՐԻՒՆ

Թուրք զի­նեալ ու­ժե­րուն կող­մէ ան­ցեալ շա­բա­թա­վեր­ջին Մու­սու­լի մէջ կա­տա­րուած կու­տա­կում­նե­րը ա­ռաջ­նա­հեր­թօ­րէն կը զբա­ղեց­նեն մի­ջազ­գա­յին օ­րա­կար­գը՝ մա­նա­ւանդ «Ի­րաք-Շա­մի իս­լա­մա­կան պե­տու­թիւն» (Ի­ՇԻՊ) ա­հա­բեկ­չա­կան խմբա­ւոր­ման դէմ մղուած մի­ջազ­գա­յին պայ­քա­րի պայ­ման­նե­րուն ներ­քեւ։ Ներ­կա­յիս Ի­րա­քի մէջ կը գտնուի եր­կու հա­զար թուրք զի­նուոր։ Ի­րա­նէն եւ Ա­մե­րի­կա­յի Միա­ցեալ Նա­հանգ­նե­րէն վերջ, զի­նուո­րա­կան ներ­կա­յու­թեան ա­ռու­մով Ի­րա­քի մէջ ար­դէն եր­րորդ եր­կի­րը դար­ձած է Թուր­քիան։ Թէ՛ Մու­սու­լի քա­րիւ­ղի պա­շար­նե­րով հա­րուստ ըլ­լա­լը եւ թէ թրքա­կան զօր­քե­րուն Ի­ՇԻՊ-էն 10 քի­լօ­մեթր հե­ռա­ւո­րու­թեան վրայ տե­ղա-­կա­յուած ըլ­լա­լու հան­գա­ման­քը՝ այդ ներ­կա­յու­թեան նշա­նա­կու­թիւ­նը ա՛լ ա­ւե­լի կը բարձ­րաց­նեն։ Այս մթնո­լոր­տին մէջ Ան­գա­րա կը վա­րուի պա­ղա­րիւն եւ իր փո­խան­ցած պատ­գամ­ներն ալ կ՚ըլ­լան հա­մա­պա­տաս­խան։ Վար­չա­պետ Ահ­մէտ Տա­վու­տօղ­լու շա­բա­թա­վեր­ջին յայ­տա­րա­րեց, որ Ի­րա­քէ ներս, Մու­սու­լի մօ­տա­կայ­քին Թուր­քիա կ՚ի­րա­կա­նաց­նէ ըն­թա­ցիկ գոր­ծո­ղու­թիւն­ներ, ո­րոնց գե­րագ­նա­հա­տու­մը կա­րե­լի է գնա­հա­տել որ­պէս խա­փա­նա­րա­րու­թիւն։ «Մեր զի­նուոր­նե­րը կրթու­թիւն տա­լու եւ տա­րած­քաշր­ջա­նի պաշտ­պա­նու­թեան հա­մար ըն­թա­ցիկ գոր­ծու­նէու­թիւն մը կ՚ի­րա­կա­նաց­նեն», ը­սաւ վար­չա­պե­տը, որ միեւ­նոյն ժա­մա­նակ նա­մակ մըն ալ ու­ղար­կեց Պաղ­տա­տի ղե­կա­վա­րու­թեան։ Ար­դա­րեւ, Ի­րա­քի իշ­խա­նու­թիւն­նե­րը բուռն հա­կազ­դե­ցու­թիւն ցոյց տուին Թուր­քիոյ վեր­ջին կու­տա­կում­նե­րուն։ «Ա­նա­տո­լու» գոր­ծա­կա­լու­թեան հա­ղոր­դում­նե­րով, Ի­րա­քի Վար­չա­պետ Հայ­տար Էլ Ա­պա­տիին ու­ղար­կած նա­մա­կին մէջ Տա­վու­տօղ­լու շեշ­տեց, որ ան­ցեալ Մարտ ա­մի­սէն ի վեր Թուր­քիա կ՚ի­րա­կա­նաց­նէ կրթա­կան ծրա­գիր մը ու կը պատ­կա­նի այն եր­կիր­նե­րու շար­քին, ո­րոնք ա­մե­նաբ­ծախն­դիր­նե­րէն են Ի­րա­քի գե­րիշ­խա­նու­թեան եւ տա­րած­քա­յին ամ­բող­ջա­կա­նու­թեան նկատ­մամբ։ Վեր­ջին զար­գա­ցում­նե­րուն շուրջ իր պաշ­տօ­նակ­ցին տե­ղե­կու­թիւն­ներ փո­խան­ցե­լու ա­ռըն­թեր, Տա­վու­տօղ­լու տե­ղե­կա­ցուց, թէ մին­չեւ Ի­րա­քի կա­ռա­վա­րու­թեան զգայ­նու­թիւն­նե­րուն յա­գե­ցու­մը՝ Թուր­քիա նոր կու­տա­կում­ներ պի­տի չկա­տա­րէ Պա­շի­քա­յի մէջ։ Վար­չա­պե­տը հա­մո­զուած է, որ պէտք չէ տե­ղի տալ այն լծակ­նե­րուն, ո­րոնք կ՚ան­հանգս­տա­նան Թուր­քիա-Ի­րաք հա­մա­գոր­ծակ­ցու­թե­նէն ու կը փա­փա­քին ա­նոր ձա­խո­ղու­մը։

Այս մթնո­լոր­տին մէջ, Տա­վու­տօղ­լու շա­բա­թա­վեր­ջին հե­ռա­խօ­սազ­րոյց մըն ալ ու­նե­ցաւ Գեր­մա­նիոյ Վար­չա­պետ Ան­կե­լա Մեր­քէ­լի հետ՝ շօ­շա­փե­լով տա­րած­քաշր­ջա­նա­յին զա­նա­զան խնդիր­ներ։ Իսկ Գեր­մա­նիոյ Ար­տա­քին գոր­ծոց նա­խա­րար Ֆրանք Վալ­թէր Շթայն­մա­յէր այ­սօր ա­նակն­կալ այ­ցե­լու­թիւն մը կու տայ Ի­րաք։ Կը հա­ղոր­դը-ւի, որ Պաղ­տա­տի մէջ ան շփում­ներ կ՚ու­նե­նայ Ի­րա­քի Նա­խա­գահ Ֆուատ  Մա­սու­մի եւ վար­չա­պե­տին հետ։ Թուր­քիոյ վեր­ջին կու­տա­կում­նե­րուն դէմ բո­ղո­քի ձայն բարձ­րա­ցուե­ցաւ նաեւ Թեհ­րա­նէն, իսկ Ար­տա­քին գոր­ծոց նա­խա­րա­րու­թիւնը տե­ղե­կա­ցուց, որ զար­ման­ալի են։

Բնա­կա­նա­բար, այս բո­լո­րը կա­րե­ւոր ի­մաստ մը ու­նին տա­րած­քաշր­ջա­նի հա­ւա­սա­րակշ­ռու­թիւն­նե­րուն տե­սա­կէ­տէ։ Վեր­ջերս Անգ­լիոյ ռազ­մաօ­դա­յին ու­ժերն ալ սկսած են ռմբա­կո­ծում­ներ կա­տա­րել Ի­ՇԻՊ-ի դէմ, սա­կայն մի­ջազ­գա­յին հա­մա­խո­հու­թիւ­նը միշտ կը վե­րա­հաս­տա­տէ, թէ մտա­դիր չէ ցա­մա­քա­յին գոր­ծո­ղու­թիւն­ներ ի­րա­կա­նաց­նե­լու։ Այս մթնո­լոր­տին մէջ Թուր­քիոյ զի­նուոր­նե­րուն ներ­կա­յու­թիւ­նը կա­րե­ւո­րու­թիւն կը ներ­կա­յաց­նէ՝ հոգ չէ, որ ոչ թէ Սու­րիոյ, այլ Ի­րա­քի մէջ, ուր եւս Ի­ՇԻՊ կը սնուի նաւ­թի վա­ճառ­քով։ Սու­րիոյ կտրուած­քով ալ թէեւ կ՚ապ­րուին ու­շագ­րաւ խմո­րում­ներ, ո­րոնք կը վե­րա­բե­րին Պե­շար Է­սա­տի ա­պա­գա­յին։ Ար­դա­րեւ, թէ՛ Ո­ւա­շինկ­թը­նէն եւ թէ Փա­րի­զէն հնչե­ցին պատ­գամ­ներ, ո­րոնք կը բո­վան­դա­կէին Է­սա­տի ղե­կա­վա­րու­թեան հետ գոր­ծակ­ցու­թեան պատ­րաստ­ակա­մու­թեան ազ­դան­շան­ներ։