ՎԵՐԸՆԹԱՑ ԶԱՐԳԱՑՈՒՄ

 Հա­յաս­տա­նի Ար­տա­քին գոր­ծոց նա­խա­րար Ե­դուարդ Նալ­պան­տեան ե­րէկ պաշ­տօ­նա­կան այ­ցե­լու­թիւն մը տուաւ Մոս­կուա՝ Ռու­սաս­տա­նի Ար­տա­քին գոր­ծոց նա­խա­րար Սէր­կէյ Լավ­րո­վի հրա­ւէ­րին ըն­դա­ռաջ։ Պաշ­տօ­նա­կան աղ­բիւր­նե­րու հա­ղոր­դում­նե­րով, Նալ­պան­տեա­նի պաշ­տօ­նա­կան  այ­ցե­լու­թեան ծրա­գի­րը սկսաւ Ան­ծա­նօթ զի­նուո­րի յու­շար­ձա­նին՝ Ան­մար կրա­կին մօտ ծաղ­կեպ­սա­կի զե­տե­ղու­մով։ Ա­ւե­լի վերջ, Ռու­սաս­տա­նի Ար­տա­քին գոր­ծոց նա­խա­րա­րու­թեան ըն­դու­նե­լու­թիւն­նե­րու տան մէջ տե­ղի ու­նե­ցաւ Ե­դուարդ Նալ­պան­տեա­նի եւ Սէր­կէյ Լավ­րո­վի ա­ռանձ­նազ­րոյ­ցը, ո­րու ա­ւար­տին եր­կու նա­խա­րար­նե­րուն գլխա­ւո­րու­թեամբ ըն­թա­ցան պա­տուի­րա­կու­թիւն­նե­րու բա­նակ­ցու­թիւն­նե­րը՝ ընդ­լայ­նուած ձե­ւա­չա­փով։

Նալ­պան­տեան եւ Լավ­րով կար­ծիք­ներ փո­խա­նա­կե­ցին եր­կու եր­կիր­նե­րու ղե­կա­վար­նե­րու մա­կար­դա­կով ձեռք բերուած պայ­մա­նա­ւո­րուա­ծու­թիւն­նե­րու ի­րա­կա­նաց­ման ըն­թաց­քին ա­ռըն­չու­թեամբ։ Ա­նոնք քննար­կե­ցին նաեւ Ռու­սաս­տա­նի Նա­խա­գահ Վլա­տի­միր Փու­թի­նի Ապ­րի­լի 24-ին Ե­րե­ւան կա­տա­րե­լիք այ­ցե­լու­թեան նա­խա­պատ­րաս­տա­կան աշ­խա­տանք­նե­րը։

Նալ­պան­տեան եւ Լավ­րով անդ­րա­դար­ձան Ե­րե­ւա­նի եւ Մոս­կուա­յի հա­մա­գոր­ծակ­ցու­թեան բո­լոր ե­րե­սակ­նե­րուն եւ ար­տա­քին գոր­ծոց նա­խա­րա­րու­թիւն­նե­րուն մի­ջեւ ի­րա­կա­նա­ցուող պար­բե­րա­կան խորհր­դա­տուու­թիւն­նե­րու օ­րա­կար­գին։ Նա­խա­րար­նե­րը մաս­նա­ւո­րա­պէս կանգ ա­ռին ՄԱԿ-ի, Հա­ւա­քա­կան անվտան­գու­թեան պայ­մա­նագ­րի կազ­մա­կեր­պու­թեան, Եւ­րոա­սիոյ տնտե­սա­կան միու­թեան, ԱՊՀ-ի, ԵԱՀԿ-ի, Եւ­րո­խոր­հուր­դի, Սեւ ծո­վեան տնտե­սա­կան հա­մա­գոր­ծակ­ցու­թեան կազ­մա­կեր­պու­թեան եւ այլ մի­ջազ­գա­յին կազ­մա­կեր­պու­թիւն­նե­րու շրջա­նակ­նե­րէն ներս հա­մա­գոր­ծակ­ցու­թեան վե­րա­բե­րեալ հար­ցե­րու վրայ։ Ա­նոնք խօ­սե­ցան երկ­կող­մա­նի ի­րա­ւա­պայ­մա­նագ­րա­յին դաշ­տի ընդ­լայն­ման ա­ռա­ջադ­րու­թեամբ ձեռ­նար­կուած աշ­խա­տանք­նե­րուն։

Բա­նակ­ցու­թիւն­նե­րու օ­րա­կար­գին վրայ էին ռազ­մա­կան եւ ռազ­մա­թեք­նիկ հա­մա­գոր­ծակ­ցու­թեան հար­ցե­րը։ Նա­խա­րար­նե­րը քննար­կե­ցին տնտե­սա­կան հա­մա­գոր­ծակ­ցու­թեան խո­րաց­ման ուղ­ղու­թեամբ ձեռ­նար­կուած քայ­լե­րը, անդ­րա­դար­ձան միջ­կա­ռա­վա­րա­կան յանձ­նա­ժո­ղո­վի կա­րե­ւոր դե­րա­կա­տա­րու­թեան եւ յա­ռա­ջի­կա­յին նա­խա­տե­սուած նիս­տի նա­խա­պատ­րաս­տա­կան աշ­խա­տանք­նե­րուն։ Նալ­պան­տեան եւ Լավ­րով կար­ծիք­ներ փո­խա­նա­կե­ցին մշա­կոյ­թի, կրթու­թեան, գի­տու­թեան, ե­րի­տա­սար­դա­կան հար­ցե­րու բնա­գա­ւառ­նե­րէն ներս հա­մա­գոր­ծակ­ցու­թեան շուրջ՝ ար­ձա­նագ­րե­լով, որ այդ ո­լորտ­նե­րէն ներս կ՚ի­րա­կա­նա­ցուին աշ­խոյժ շփում­ներ։

Ե­դուարդ Նալ­պան­տեան եւ Սէր­կէյ Լավ­րով գո­հու­նա­կու­թեամբ ար­ձա­նագ­րե­ցին, որ Հա­յաս­տա­նի եւ Ռու­սաս­տա­նի մի­ջեւ տնտե­սա­կան հա­մա­գոր­ծակ­ցու­թիւ­նը կը զար­գա­նայ յա­ջո­ղու­թեամբ։ Ա­նոնք այս ամ­բող­ջին մէջ յատ­կա­պէս ընդգ­ծե­ցին ու­ժա­նիւ­թի, ա­թո­մա­յին ու­ժա­նիւ­թի, փո­խադ­րու­թեան, հան­քար­դիւ­նա­բե­րու­թեան, բարձր փոր­ձա­գի­տու­թիւն­նե­րու, հե­ռա­հա­ղոր­դակ­ցու­թեան, դրա­մատ­նա­յին, գիւ­ղատն­տե­սու­թեան բնա­գա­ւառ­նե­րը։ Նա­խա­րար­նե­րը հա­մա­կար­ծիք էին, որ Եւ­րոա­սիոյ տնտե­սա­կան միու­թեան Հա­յաս­տա­նի ան­դա­մակ­ցու­թիւ­նը նոր հնա­րա­ւո­րու­թիւն­ներ կ՚ըն­ձե­ռէ՝ ա­ռեւտ­րատն­տե­սա­կան յա­րա­բե­րու­թիւն­նե­րու հե­տա­գայ ընդ­լայն­ման եւ խո­րաց­ման հա­մար։

Նա­խա­րար­նե­րը կար­ծիք­ներ փո­խա­նա­կե­ցին շարք մը տա­րած­քաշր­ջա­նա­յին եւ մի­ջազ­գա­յին հրա­կապ խնդիր­նե­րու շուրջ։ Յա­տուկ անդ­րա­դարձ կա­տա­րուե­ցաւ Լեռ­նա­յին Ղա­րա­բա­ղի հիմ­նախնդ­րի կար­գա­ւոր­ման։ Նալ­պան­տեան բարձր գնա­հա­տեց Ռու­սաս­տա­նի՝ ԵԱՀԿ-ի Մինս­քեան խմբա­կի հա­մա­նա­խա­գահ միւս եր­կիր­նե­րու հետ միա­սին գոր­ծադ­րած ջան­քե­րը, ո­րոնք ուղ­ղուած են այս հիմ­նա­հար­ցի խա­ղաղ հան­գու­ցա­լուծ­ման։ Զրոյ­ցի տե­ւո­ղու­թեան անդ­րա­դարձ կա­տա­րուե­ցաւ Մեր­ձա­ւոր Ա­րե­ւել­քի զար­գա­ցում­նե­րուն եւ այդ ամ­բող­ջին մէջ՝ քրիս­տո­նեա­նե­րու ի­րա­ւունք­նե­րու պաշտ­պա­նու­թեան հար­ցե­րուն։

Հան­դի­պու­մէն յե­տոյ եր­կու ար­տա­քին գոր­ծոց նա­խա­րար­նե­րը սար­քե­ցին նաեւ հա­մա­տեղ մամ­լոյ ա­սու­լիս մը, ո­րու ըն­թաց­քին Սէր­կէյ Լավ­րով անհ­նա­րին նկա­տեց Լեռ­նա­յին Ղա­րա­բա­ղի հա­կա­մար­տու­թեան վերս­տին թէժ փու­լի թե­ւա­կո­խե­լը։ Ամ­փո­փե­լով Նալ­պան­տեա­նի հետ ու­նե­ցած բա­նակ­ցու­թիւն­նե­րուն ար­դիւն­քը՝ Լավ­րով յայ­տա­րա­րեց, թէ ոչ ոք կը փա­փա­քի ղա­րա­բա­ղեան հա­կա­մար­տու­թեան վերս­տին թէժ փու­լի թե­ւա­կո­խե­լը։ «Նոյ­նիսկ չենք մտա­ծեր այս մա­սին։ Հա­մո­զուած եմ, որ հա­կա­ռակ ճար­տա­սա­նու­թեան, շա­հագր­գիռ կող­մե­րէն ոչ մէ­կը կը փա­փա­քի այս բա­նը։ Բո­լոր գոր­ծո­ղու­թիւն­նե­րը նպա­տա­կամ­ղուած են, որ­պէս­զի ա­րա­գօ­րէն գտնուի փո­խա­դարձ ըն­դու­նե­լի լու­ծում մը», ը­սաւ Լավ­րով։

Միեւ­նոյն ժա­մա­նակ ռուս նա­խա­րա­րը նշեց, որ Նալ­պան­տեա­նի հետ կար­ծիք­ներ փո­խա­նա­կած են Անդր­կով­կա­սի ի­րադ­րու­թեան շուրջ, նե­րա­ռեալ Լեռ­նա­յին Ղա­րա­բա­ղի հա­կա­մար­տու­թեան կար­գա­ւո­րու­մը։ Մոս­կուա այ­սու­հե­տեւ եւս աշ­խու­ժօ­րէն պի­տի նպաս­տէ բո­լոր կող­մե­րու հա­մար ըն­դու­նե­լի հիմ­քի մը վրայ այդ հիմ­նախնդ­րի կար­գա­ւոր­ման հա­մար պայ­ման­նե­րու ստեղծ­ման։ Ըստ ի­րեն, Ռու­սաս­տան պի­տի շա­րու­նա­կէ Հա­յաս­տա­նի եւ Ատր­պէյ­ճա­նի հա­մար փո­խա­դարձ ըն­դու­նե­լի հի­ման վրայ ղա­րա­բա­ղեան հա­կա­մար­տու­թեան կար­գա­ւոր­ման հա­մար պայ­ման­նե­րու ստեղծ­ման ուղ­ղեալ ջան­քե­րը։

Սէր­կէյ Լավ­րով պաշ­տօ­նա­կան սե­ղա­նով մըն ալ մե­ծա­րեց իր պաշտօնակիցը՝ Ե­դուարդ Նալ­պան­տեա­նը։

Մոս­կուա­յի մէջ Նալ­պան­տեան հիւ­րըն­կա­լուե­ցաւ նաեւ Ռու­սաս­տա­նի Պե­տա­կան տու­մա­յի եր­դի­քին տակ։ Տու­մա­յի նա­խա­գահ Սէր­կէյ Նա­րիշ­քի­նի եւ Հա­յաս­տա­նի հետ միջ­խորհր­դա­րա­նա­կան յանձ­նա­ժո­ղո­վի, մի­ջազ­գա­յին կազ­մա­կեր­պու­թիւն­նե­րու խորհր­դա­րա­նա­կան վե­հա­ժո­ղով­նե­րու մօտ Ռու­սաս­տա­նի պա­տուի­րա­կու­թիւն­նե­րուն մէջ ընդգր­կուած ե­րես­փո­խան­նե­րուն հետ մէկ­տե­ղուե­ցաւ Ե­դուարդ Նալ­պան­տեան։

Նալ­պան­տեա­նի հետ զրու­ցե­լու ըն­թաց­քին Նա­րիշ­քին ջեր­մու­թեամբ վեր­յի­շեց տա­կա­ւին շա­բաթ մը ա­ռաջ Ե­րե­ւան կա­տա­րած իր այ­ցե­լու­թիւ­նը եւ ա­ւել­ցուց, թէ Հա­յաս­տա­նի եւ Ռու­սաս­տա­նի խորհր­դա­րան­նե­րը ար­դիւ­նա­ւէ­տօ­րէն կը հա­մա­գոր­ծակ­ցին ու կը բե­րեն ի­րենց նպաս­տը միջ­պե­տա­կան յա­րա­բե­րու­թիւն­նե­րու ընդ­լայն­ման ուղ­ղու­թեամբ։ Նալ­պա­նտեան եւ Նա­րիշ­քին խօ­սե­ցան օ­րէնս­դիր մար­մին­նե­րու հա­մա­գոր­ծակ­ցու­թեան ըն­թաց­քին շուրջ, նաեւ կար­ծիք­ներ փո­խա­նա­կե­ցին տա­րած­քաշր­ջա­նա­յին շարք մը հրա­տապ խնդիր­նե­րու վե­րա­բե­րեալ։

Այս բո­լո­րին ա­ռըն­թեր, Ե­դուարդ Նալ­պան­տեան Մոս­կուա­յի մէջ այ­ցե­լեց «ԹԱՍՍ» լրա­տու գոր­ծա­կա­լու­թեան կեդ­րո­նը, ուր հան­դի­պում մը ու­նե­ցաւ Ռու­սաս­տա­նի յա­ռա­ջա­տար լրա­տուա­մի­ջոց­նե­րու գլխա­ւոր խմբա­գիր­նե­րուն հետ։ Ան պա­տաս­խա­նեց Ե­րե­ւա­նի ար­տա­քին քա­ղա­քա­կա­նու­թեան եւ մի­ջազ­գա­յին օ­րա­կար­գի հրա­տապ խնդիր­նե­րուն վե­րա­բե­րեալ բազ­մա­թիւ հար­ցում­նե­րու։

«Կոր­չա­քով» հիմ­նար­կէն ներս Եդուարդ Նալ­պան­տեան մէկ­տե­ղուե­ցաւ նաեւ Ռու­սաս­տա­նի հե­ղի­նա­կա­ւոր քա­ղա­քա­գէտ­նե­րուն եւ վեր­լու­ծա­բան­նե­րուն հետ։ Այս առ­թիւ ան պա­տաս­խա­նեց հայ-ռու­սա­կան հա­մա­գոր­ծակ­ցու­թեան, հա­րե­ւան­նե­րու հետ Հա­յաս­տա­նի յա­րա­բե­րու­թիւն­նե­րուն, ինչ­պէս նաեւ Եւ­րո­պա­յի, Ա­մե­րի­կա­յի, Ա­սիոյ եւ այլ ուղ­ղու­թիւն­նե­րով Ե­րե­ւա­նի ար­տա­քին քա­ղա­քա­կա­նու­թեան վե­րա­բե­րեալ շարք մը հար­ցում­նե­րու։

Մոս­կուա­յի մօտ Հա­յաս­տա­նի դես­պա­նա­տան մէջ Ե­դուարդ Նալ­պան­տեան հան­դի­պում մը ու­նե­ցաւ նաեւ հա­մա­տե­ղու­թեան կար­գով Հա­յաս­տա­նի մօտ հա­ւա­տար­մագ­րուած շուրջ չորս տաս­նեակ եր­կիր­նե­րու դես­պան­նե­րուն հետ։ Այս փու­լին եւս ան պա­տաս­խա­նեց Ե­րե­ւա­նի ար­տա­քին քա­ղա­քա­կա­նու­թեան վե­րա­բե­րեալ հար­ցում­նե­րու։

Նալ­պան­տեան հան­դի­պում մըն ալ ու­նե­ցաւ Մոս­կուա­յի Մի­ջազ­գա­յին յա­րա­բե­րու­թիւն­նե­րու պե­տա­կան կա­ճա­ռի վե­րա­տե­սուչ ա­կա­դե­մի­կոս Ա­նա­թո­լի Թոր­քու­նո­վի հետ՝ քննար­կե­լով այս տա­րի Հոկ­տեմ­բե­րին Հա­յաս­տա­նի մէջ կա­յա­նա­լիք այս կա­ճա­ռի շրջա­նա­ւարտ­նե­րու մի­ջազ­գա­յին ֆո­րու­մի նա­խա­պատ­րաս­տա­կան աշ­խա­տանք­նե­րը։