ԱՐՑԱԽԻ ՄԷՋ ԵՌԱՏՕՆ

Ար­ցա­խի մէջ այ­սօր կը տի­րէ մեծ ո­գե­ւո­րու­թիւն։ Մա­յի­սեան ե­ռա­տօ­նի խան­դա­վա­րու­թեամբ հա­մա­կուած է ամ­բողջ եր­կի­րը։ Տօ­նա­կա­տա­րու­թիւն­նե­րուն կը մաս­նակ­ցի նաեւ Հա­յաս­տա­նի Հան­րա­պե­տու­թեան նա­խա­գահ Սերժ Սարգ­սեան։ Նոյ­նա­ժա­մա­նակ կը նշուին՝ Յաղ­թա­նա­կի եւ խա­ղա­ղու­թեան տօ­նը, Շու­շիի ա­զա­տագր­ման օ­րը եւ Ար­ցա­խի Պաշտ­պա­նու­թեան բա­նա­կի հիմ­նադ­րու­թեան տա­րե­դար­ձը։ Այ­սօր Շու­շիի ա­զա­տագր­ման 25-ա­մեակն է եւ այս յո­բե­լեա­նը ար­տա­սո­վոր նշա­նա­կու­թիւն կը վե­րագ­րէ տօ­նա­կա­տա­րու­թիւն­նե­րուն։

Նա­խա­գահ Սերժ Սարգ­սեան ե­րէկ Ստե­փա­նա­կեր­տի մէջ շարք մը շփում­ներ ու­նե­ցաւ, Ար­ցա­խի նա­խա­գահ Բա­կօ Սա­հա­կեա­նի ու­ղեկ­ցու­թեամբ։ Ան ներ­կայ ե­ղաւ «ԹՈՒ­ՄՕ-բա­նակ» ծրագ­րի պաշ­տօ­նա­կան մեկ­նար­կին, նաեւ տե­սակ­ցե­ցաւ զօ­րաց­րուած, սա­կայն տա­կա­ւին ծա­ռա­յու­թեան մէջ գտնուող զի­նուոր­նե­րու հետ։ Օ­րուան ա­ւար­տին ալ իր մաս­նակ­ցու­թեամբ հան­դի­սա­ւոր ե­րե­կոյթ մը տե­ղի ու­նե­ցաւ ե­ռա­տօ­նին առ­թիւ։ 9 Մա­յի­սի մաս­նա­ւոր պատ­գա­մին մէջ ալ ան նշեց. «Շու­շիի ա­զա­տագ­րու­մով ո՛չ միայն Ստե­փա­նա­կեր­տը, այլ Ար­ցա­խի ամ­բողջ ժո­ղո­վուր­դը փրկուե­ցաւ ֆի­զի­քա­կան բնաջն­ջու­մէ։ Հայ ռազ­միկ­նե­րու այս մե­ծա­գոր­ծու­թիւ­նը եւ ա­նոր ամ­բող­ջա­կան պատ­մա­կան նշա­նա­կու­թիւ­նը այն­քան ընդգր­կուն են, որ տա­կա­ւին պի­տի շա­րու­նա­կուին գնա­հա­տուիլ եւ վեր­լու­ծուիլ ու­սում­նա­սի­րող­նե­րու կող­մէ։ Բան մը պարզ էր 1992 թուա­կա­նի Մա­յի­սի 9-ին եւ պարզ է նաեւ այ­սօր. մենք մեր կեանքն ու ա­զա­տու­թիւ­նը, մեր ի­րա­ւունք­ներն ու ար­ժա­նա­պա­տուու­թիւ­նը զո­հա­բե­րե­լու չենք պատ­րաս­տուիր ու պի­տի չզո­հա­բե­րենք»։

­Միւս կող­մէ, Հա­յաս­տա­նի Պաշտ­պա­նու­թեան նա­խա­րար Վի­գէն Սարգ­սեան յայ­տա­րա­րեց, որ Լեռ­նա­յին Ղա­րա­բա­ղի հա­կա­մար­տու­թիւ­նը չու­նի եւ չի կրնար ու­նե­նալ ռազ­մա­կան լու­ծում։ «Ին­թեր­ֆաքս» գոր­ծա­կա­լու­թեան տուած հար­ցազ­րոյ­ցին մէջ ան յոյս յայտ­նեց, թէ սա կ՚ըմբռ­նեն նաեւ Ատր­պէյ­ճա­նի մէջ: «Մենք կը յու­սանք, թէ Պա­քուի մէջ ո­րո­շում կա­յաց­նե­լու պա­տաս­խա­նա­տուու­թեան տէր ան­ձեր կը գի­տակ­ցին, որ շատ դիւ­րին է քաո­սի եւ լայ­նա­ծա­ւալ պա­տե­րազ­մի առ­ջեւ դռներ բա­նա­լը, սա­կայն չա­փա­զանց բարդ կ՚ըլ­լայ այդ մէ­կը կա­սեց­նել։ Սա միան­շա­նակ կ՚ու­ժե­ղաց­նէ տա­րած­քաշրջա­նէն ներս ա­հա­բեկ­չա­կան խմբա­ւո­րում­նե­րուն դե­րը, կը մեծ­նայ նաեւ ոչ-տա­րած­քաշր­ջա­նա­յին խա­ղա­ցող­նե­րուն դե­րը եւ ա­նոնք կը սկսին օգ­տուիլ այս բո­լո­րէն»։ Ան միեւ­նոյն ժա­մա­նակ յոյս յայտ­նեց, թէ հա­կա­մարտ կող­մե­րու ար­տա­քին գոր­ծոց նա­խա­րար­նե­րը պի­տի կա­րե­նան գտնել շփման նոր եզ­րեր՝ թէեւ հնա­րա­ւո­րու­թիւն­նե­րու շրջա­նա­կը բա­ւա­կան սահ­մա­նա­փակ է։

Անդ­րա­դառ­նա­լով Ռու­սաս­տա­նի կող­մէ Ատր­պէյ­ճա­նին տրա­մադ­րուած զէն­քե­րու հար­ցին՝ ան ը­սաւ. «Ռու­սաս­տա­նի հետ մենք միան­շա­նակ դաշ­նա­կից­ներ ենք։ Այս մա­սին բո­լո­րը գի­տեն։ Եւ ե­թէ սպա­ռա­զի­նու­թեան հա­ւա­սա­րակշ­ռու­թեան խախտ­ման հե­տե­ւան­քով ռու­սա­կան զէն­քը հա­կա­մար­տու­թեան մէջ հան­դի­սա­նայ ռիս­քի գոր­ծօն մը՝ ա­պա ես կը կար­ծեմ, թէ ա­ռա­ջին հեր­թին սա ձեռն­տու չ՚ըլ­լար նոյ­նինքն Ռու­սաս­տա­նին»։­

Իր կար­գին, Հա­յաս­տա­նի Ար­տա­քին գոր­ծոց փոխ-նա­խա­րար Շա­ւարշ Քո­չա­րեանն ալ յայտ­նեց, որ միայն Ար­ցա­խի բնակ­չու­թիւ­նը պէտք է մաս­նակ­ցի վերջ­նա­կան կար­գա­վի­ճա­կի շուրջ հան­րա­քուէի­ն։