ԻՐԱՒԱԿԱՆ ՆՈՐ ՀԻՄՔ

Հա­յաս­տա­նի եւ Եւ­րո­պա­կան միու­թեան մի­ջեւ նոր ի­րա­ւա­կան շրջա­նա­կա­յին փաս­տա­թուղ­թի շուրջ բա­նակ­ցու­թիւն­նե­րու սկիզ­բին ար­ձա­գանգ­նե­րը կը շա­րու­նա­կուին։ Ինչ­պէս ծա­նօթ է, նա­խըն­թաց օր Պրիւք­սէ­լի մէջ այդ բա­նակ­ցու­թիւն­նե­րու մեկ­նար­կը պաշ­տօ­նա­պէս ազ­դա­րա­րուե­ցաւ հան­դի­սա­ւոր հա­ւա­քոյ­թով մը, ո­րուն ներ­կայ գտնուե­ցան Հա­յաս­տա­նի Ար­տա­քին գոր­ծոց նա­խա­րար Ե­դուարդ Նալ­պան­տեան եւ Եւ­րո­միու­թեան միաս­նա­կան ար­տա­քին քա­ղա­քա­կա­նու­թեան ու պաշտ­պա­նու­թեան հար­ցե­րով գե­րա­գոյն յանձ­նա­կա­տար, Եւ­րո­յանձ­նա­ժո­ղո­վի փոխ-նա­խա­գահ Ֆե­տե­րի­քա Մո­կե­րի­նի։ Պրիւք­սէ­լի մէջ Նալ­պան­տեա­նին ու­նե­ցած ե­լոյ­թը ցո­լա­ցուց այս պա­հու դրու­թեամբ Ե­րե­ւա­նի ղե­կա­վա­րու­թեան ու­նե­ցած պատ­կե­րա­ցում­նե­րը՝ Պրիւք­սէ­լի հետ հա­մա­գոր­ծակ­ցու­թիւ­նը խո­րաց­նե­լու, յա­րա­բե­րու­թիւն­նե­րը ամ­րապն­դե­լու ուղ­ղու­թեամբ։ Ստո­րեւ կը ներ­կա­յաց­նենք Ե­դուարդ Նալ­պան­տեա­նի ե­լոյ­թը։

Ու­րախ եմ գտնուե­լով Պրիւք­սէ­լի մէջ՝ միա­սին ազ­դա­րա­րե­լու Հա­յաս­տա­նի եւ Եւ­րո­պա­կան միու­թեան մի­ջեւ բա­նակ­ցու­թիւն­նե­րու մեկ­նար­կը։

Հայ­կա­կան կող­մը վա­ղուց իր պատ­րաս­տա­կա­մու­թիւ­նը ար­տա­յայ­տած է Եւ­րո­պա­կան միու­թեան հետ շրջա­նա­կա­յին հա­մա­ձայ­նագ­րի շուրջ բա­նակ­ցու­թիւն­նե­րու սկսե­լու վե­րա­բե­րեալ, ինչ որ ըստ ար­ժան­ւոյն պի­տի ցո­լաց­նէ մեր հա­մա­գոր­ծակ­ցու­թեան խո­րու­թիւնն ու էու­թիւ­նը։ Մենք ու­րախ ենք, որ մեր յա­րա­բե­րու­թիւն­նե­րու ի­րա­ւա­կան նոր հիմ­քին շուրջ բա­նակ­ցու­թիւն­ներ ստեղ­ծե­լու Եւ­րո­պա­կան միու­թեան խոր­հուր­դի ո­րո­շու­մը մե­զի հնա­րա­ւո­րու­թիւն կու տայ յա­ռաջ եր­թա­լու այս ճա­նա­պար­հով։

Հա­յաս­տան սերտ կա­պեր ու­նի Եւ­րո­պա­կան միու­թեան հետ եւ մտա­դիր է ա­ւե­լի զար­գաց­նել եւ ամ­րապն­դել հա­մա­պար­փակ հա­մա­գոր­ծակ­ցու­թիւ­նը փո­խա­դարձ հե­տաքրք­րու­թիւն ներ­կա­յաց­նող բո­լոր ո­լորտ­նե­րուն մէջ՝ նկա­տի ու­նե­նա­լով մեր պար­տա­ւո­րու­թիւն­նե­րը այլ հա­մարկ­ման ձե­ւա­չա­փե­րուն մէջ։ Այս նպա­տա­կաուղ­ղուա­ծու­թիւ­նը ու­նի խոր ար­մատ­ներ։ Հա­յաս­տա­նի նա­խա­գա­հի բնո­րո­շու­մով «Հայ ժո­ղո­վուր­դը եւ­րո­պա­կան քա­ղա­քակր­թու­թեան ան­բա­ժա­նե­լի մասն է իր ան­ցեա­լով, մշա­կոյ­թով, ներ­կայ նպա­տակ­նե­րով եւ իղ­ձե­րով»։­

Իս­կա­պէս, որ­քան որ հին է եւ­րո­պա­կան քա­ղա­քակր­թու­թիւ­նը, այն­քան եւ հին են իր հետ Հա­յաս­տա­նի եւ հայ ժո­ղո­վուր­դի կա­պե­րը։ Ա­նոնք կու գան դա­րե­րու խոր­քէն՝ այն ժա­մա­նակ­նե­րէն, երբ մեր ժո­ղո­վուր­դի լու­սա­ւո­րեալ զա­ւակ­նե­րը ի­րենց ներդ­րու­մը կը բե­րէին ձե­ւա­ւոր­ման այն ար­ժէ­քա­յին հա­մա­կար­գին, որ այ­սօր կը կո­չուի եւ­րո­պա­կան ար­ժէք­ներ։

Յեն­լով այդ ընդ­հա­նուր ար­ժէք­նե­րուն վրայ՝ մենք յանձ­նա­ռու ենք մար­դու ի­րա­ւանց եւ օ­րէն­քի գե­րա­կա­յու­թեան շա­րու­նա­կա­կան խթան­ման, ժո­ղովր­դա­վա­րա­կան հաս­տա­տու­թիւն­նե­րու ամ­րապնդ­ման եւ դա­տա­կան հա­մա­կար­գի բա­րե­լաւ­ման, ար­դիւ­նա­ւէտ կա­ռա­վար­ման, կա­շա­ռա­կե­րու­թեան դէմ պայ­քա­րին, քա­ղա­քա­ցիա­կան հա­սա­րա­կու­թեան ամ­րապնդ­ման։ Այս ա­ռու­մով մենք շնոր­հա­կալ ենք Եւ­րո­պա­կան միու­թեան իր արժէ­քա­ւոր ա­ջակ­ցու­թեան հա­մար։

Հա­յաս­տա­նի մէջ սահ­մա­նադ­րա­կան բա­րե­փո­խում­նե­րը, ո­րոնք Եւ­րո­պա­յի խոր­հուր­դի Վե­նե­տի­կի յանձ­նա­ժո­ղո­վին կող­մէ ար­ժա­նա­ցած էին ա­մե­նա­բարձր գնա­հա­տա­կա­նի ու բնո­րո­շուած էին մի­ջազ­գա­յին չա­փա­նիշ­նե­րուն հա­մա­հունչ, եւս մէկ կա­րե­ւոր քայլ է՝ ուղ­ղուած այս նպա­տակ­նե­րէն շա­տե­րուն ի­րա­գործ­ման։ Այդ բա­րե­փո­խում­նե­րը հաս­տա­տուած են ե­րէկ տե­ղի ու­նե­ցած հան­րա­քուէի սկզբնա­կան ար­դիւնք­նե­րով։

Ա­ռեւ­տու­րի ու ներդ­րում­նե­րու ընդ­լայն­ման հա­մար մի­ջա­վայ­րի հե­տա­գայ կա­տա­րե­լա­գոր­ծու­մը եւ ո­լոր­տա­յին հա­մա­գոր­ծակ­ցու­թեան ընդ­լայ­նու­մը մեր ընդ­հա­նուր օ­րա­կար­գի ա­ռաջ­նա­հեր­թու­թիւն­նե­րու շար­քին են։

Մեր յա­րա­բե­րու­թիւն­նե­րու ի­րա­ւա­կան հիմ­քի քննար­կում­նե­րուն հետ մէկ­տեղ՝ հայ­կա­կան կող­մը Եւ­րո­պա­կան յանձ­նա­ժո­ղո­վի հա­մա­պա­տաս­խան մար­մին­նե­րուն հետ ներգ­րա­ւուած է ԵՄ-ի զա­նա­զան նա­խա­ձեռ­նու­թիւն­նե­րուն մէջ մեր մաս­նակ­ցու­թեան վե­րա­բե­րեալ բա­նակ­ցու­թիւն­նե­րուն։

Մենք մե­ծա­պէս կը կա­րե­ւո­րենք մարդ­կա­յին շփում­նե­րը եւ մեր քա­ղա­քա­ցի­նե­րու ա­զատ շար­ժու­նա­կու­թիւ­նը կը դի­տար­կենք որ­պէս կա­րե­ւոր նա­խադ­րեալ՝ մեր հա­սա­րա­կու­թիւն­նե­րը ի­րա­րու ա­ւե­լի մօտ դարձ­նե­լու հա­մար։ Ար­դէն եր­կու տա­րիէ ի վեր կը գոր­ծեն ԵՄ-Հա­յաս­տան մուտ­քի ար­տօ­նագ­րա­յին դրու­թեան դիւ­րաց­ման եւ յե­տըն­դուն­ման հա­մա­ձայ­նագ­րե­րը։ Մենք հա­մո­զուած ենք, որ հա­սուն­ցած է պա­հը՝ յա­ռաջ եր­թա­լու եւ սկսե­լու մուտ­քի ար­տօ­նագ­րա­յին դրու­թեան ա­զա­տա­կա­նաց­ման շուրջ երկ­խօ­սու­թեան։

Ել­նե­լով նա­խորդ ա­միս տե­ղի ու­նե­ցած բա­րե­յա­ջող բա­նակ­ցու­թիւն­նե­րէն՝ մենք կ՚ակն­կա­լենք մօ­տա­կայ օ­րե­րուն հա­մա­ձայ­նագ­րեր ստո­րագ­րել ԵՄ-ի շարք մը նա­խա­ձեռ­նու­թիւն­նե­րուն մէջ Հա­յաս­տա­նի մաս­նակ­ցու­թեան վե­րա­բե­րեալ. օ­րի­նակ՝ «Հո­րի­զոն 2020»ը եւ Փոքր ու մի­ջին ձեռ­նար­կու­թիւն­նե­րու մրցու­նա­կու­թեան ծրա­գի­րը (COSME)։ Փո­խադ­րու­թեան ո­լոր­տէն ներս Հա­յաս­տա­նի կա­ռա­վա­րու­թիւ­նը յայտ­նած է իր պատ­րաս­տա­կա­մու­թիւ­նը Եւ­րո­պա­կան միու­թեան հետ ստո­րագ­րե­լու «Ընդ­հա­նուր օ­դագ­նա­ցու­թեան տա­րածք»ի հա­մա­ձայ­նա­գի­րը, որ ուղ­ղուած է «Բաց երկն­քի» քա­ղա­քա­կա­նու­թեան մի­ջո­ցաւ օ­դագ­նա­ցու­թեան շու­կա­յի ա­զա­տա­կա­նաց­ման։

Հա­յաս­տան քաջ կը գի­տակ­ցի զա­նա­զան ձե­ւա­չա­փե­րու մէջ ընդգր­կուն հա­մա­գոր­ծակ­ցու­թեան կա­րե­ւո­րու­թիւ­նը։ Մենք վա­ղուց ա­ւե­լի հե­ռա­տես մօ­տե­ցում որ­դեգ­րե­լու կողմ­նա­կից ե­ղած ենք՝ օգ­տու­ե­լու այն լայն հնա­րա­ւո­րու­թիւն­նե­րէն, ո­րոնք ըն­ձե­ռուած են հա­մարկ­ման շրջա­նակ­նե­րուն կող­մէ եւ օգ­տա­գոր­ծե­լու ա­նոնց ըն­ձե­ռած ա­ռա­ւե­լու­թիւն­նե­րը՝ հա­մա­հունչ հա­մա­գոր­ծակ­ցու­թեան ու գոր­ծըն­կե­րու­թեան ո­գիին։

Ես հա­ւա­տա­ցած եմ, որ մենք այ­սօր նոր խոս­տմ­­նա­լից էջ մը կը բա­նանք Հա­յաս­տան-Եւ­րո­պա­կան միու­թիւն փո­խա­դարձ շա­հա­ւէտ յա­րա­բե­րու­թիւն­նե­րուն մէջ։ Շա­տեր, ո­րոնք եր­կու կող­մէն պէտք է ներգ­րա­ւուին բա­նակ­ցա­յին գոր­ծըն­թա­ցին, նո­րեկ­ներ չեն եւ հա­րուստ փոր­ձա­ռու­թիւն կու­տա­կած են ան­ցեա­լին։ Ես հա­ւա­տա­ցած եմ, որ ա­նոնց գի­տե­լիք­նե­րը եւ նպա­տա­կաուղ­ղուա­ծու­թիւ­նը լա­ւա­գոյնս պի­տի ծա­ռա­յէ ընդ­հա­նուր գոր­ծին։

Յա­ջո­ղու­թիւն կը մաղ­թեմ մեր հա­մա­տեղ ջան­քե­րուն հա­մար եւ վստահ եմ, որ մենք պի­տի շա­րու­նա­կենք յա­ռաջ ըն­թա­նալ ճիշդ ուղ­ղու­թեամբ։ Կը շնոր­հա­ւո­րեմ մեզ բո­լորս այս կա­պակ­ցու­թեամբ եւ կը մաղ­թեմ ար­դիւ­նա­ւէտ բա­նակ­ցու­թիւն­ներ։