50 ՎԱՅՐԿԵԱՆ ՄԻՆՉԵՒ ԳՆԱԼԸ

Ամառնային Պոլսոյ ժխորին մէջէն պիտ՚ փութայի քարափ։ Ծովու յոյսով համակուած՝ աղմուկը, ծուխը, զբօսաշրջիկներու գունդերը քիչ-քիչ պիտի սկսէի չնկատել։

Մինչեւ հասնէի նաւամատոյց։ (նաւամատոյց. ահա բառ մը, որուն բառապաշարիս մէջ խարսխումը պոլսահայոց կը պարտիմ. Պէյրութը ինչքան ալ ծովեզերեայ ըլլայ, նաւաշխարհը մաս չի կազմեր մեր այնտեղի կեանքին։)

Ոտքս պիտի նետէի քարէն շոգենաւ, հազիւ դիմանալով կապոյտին վրայէն թռչելու հաճոյքին։ Հազիւ վայրէջք կատարած՝ տարբեր աշխարհ էր արդէն. կը ծփայի։

Անպայման պիտի նստէի դուրսը, բացօթեայ, նաւու կողքին, ընդամէնը կէս մեթր հեռաւորութեան վրայ ջուրէն, որ քիչ ետք պիտի արթննար, բորբոքէր, ու պայքարի մէջ մտնէր մեր հետ։

Պիտի ընտրէի արեւոտ կողմը անպայման, որ ամառս ամառ ըլլար։ Զարնէր արեւը թող ճակտիս ու քրտնէի. զարնէր թող աչքերուս ու փակէի զանոնք, մինչեւ կարօտնայի կապոյտը կրկին ու ետ բանայի...

Յետոյ աղմուկ, դղրդացում, եւ շարժում։

«Շարժում, շարժում, շարժում եւ ամէն ինչը ինքն իրան կը գայ», գրեր էր քսաներորդ դարու երկրորդ-երրորդ տասնամեակներու ապագայապաշտ հայ գրող Կարա Դարվիշը։

Եւ ամէն ինչ ինքն իրեն պիտի գար։ Հովը, փրփուրները, պարտուած ալիքի հատիկները օդին մէջ ու ճակատիս, հոտը ծովուն, հեռացող ցամաքամասը Եւրոպական, ռիթմը նաւուն ու հոսանքին, թէյը թրքական, ճայերը յամառ անօթի, հովը, հոտը, մօտեցող ցամաքամասն Ասիական։

Կարճ կայանում Գատըգիւղը ափին։ Լիցքաթափում, բեռնաւորում, շարժում դարձեալ՝ դէպի կղզիներ։

Եւ քիչ-քիչ հորիզոնին պիտի յայտնուէր Գնալը կղզին, առաջինը քառեակին։ Նախ որպէս թանձր տեսիլք, յետոյ արդէն հող ու քար յստակ շրջագծով, վերջապէս գոյներ, շէնքեր ու մարդիկ։

Շարժիչը նաւուն պիտ՚ լռէր, որ լսէի կղզին (կամ՝ «կզղի»ն, ինչպէս կ՚ըսէր Տիկին Նեկտարը իր համով ձայնով։)

Կամրջակները պիտ՚ գրկէին քարափը, եւ ոտքերս անցնէին անոնց վրայով։

Իջած էի «հայերու կղզին», որմէ յուշեր ու տպաւորութիւններ կը կիսեմ ձեր հետ շուտով։

Շարժում, շարժում, շարժում եւ ամէն ինչը ինքն իրան կը գայ։

ՀՐԱԿ ՓԱՓԱԶԵԱՆ

Չորեքշաբթի, Մարտ 13, 2019