Հա­յե­րէն Խօ­սինք Եւ Հա­յե­րէն Կար­դանք

Ին­ծի հա­մար այ­սօր մեծ մտա­հո­գու­թիւն դար­ձած է այն ի­րա­վի­ճա­կը, որ այ­լեւս հա­յե­րէ­նը սրըն­թաց նա­հան­ջի մէջ է: Այ­լեւս շատ սո­վո­րա­կան է «բա­րեւ»ի տեղ լսել «պոն­ժուր» կամ «հայ», նոյ­նիսկ սո­վո­րա­կան դար­ձած «ցատ­քե­ցայ»՝ փո­խան «ցատ­քե­ցի», իսկ ա­ւե­լի ա­նըն­դու­նե­լին, երբ մեր հայ­կա­կան ռա­տիօ-հա­ղոր­դում­նե­րը ըլ­լան շատ սա­հուն ըն­թեր­ցում­ներ, բայց եր­բեք հայ­կա­կան հա­րա­զատ ա­ռո­գա­նու­թեամբ:

Մեր լե­զուն բա­ցա­ռա­պէս հա­րուստ է ե­րե­սու­նութ տա­ռե­րով եւ իւ­րա­քան­չիւր տառ ու­նի իր կշի­ռը եւ ա­մէն մէկ բառ կը պար­տադ­րէ շեշ­տա­ւո­րում մը: Դժբախ­տա­բար շա­տեր կ՚ան­տե­սեն կամ պար­զա­պէս չեն գի­տեր: Երբ բառ մը կը վեր­ջա­նայ «կ» տա­ռով, օ­րի­նակ` «պան­դոկ», կա­րե­լի չէ կար­դալ «պան­դոք»:

Ե­թէ ան­վե­րա­դարձ կորսն­ցու­ցինք Հա­լէ­պը՝ հա­յե­րէ­նի մեր եր­կու օ­ճախ­նե­րէն մէ­կը, Պէյ­րու­թը՝ մեր երկ­րորդ օ­ճա­խը, խա­թա­րուած, կը նմա­նի հան­գած ջա­հի մը:

Ակ­նարկ մը հա­մա­տա­րա­ծին վրայ ու այ­լեւս չենք գտներ եր­կիր մը, ուր հա­յե­րէ­նը կը պա­հէ իր հա­րա­զա­տու­թիւ­նը: Ար­մէն Ա­նու­շի, Շան­թի ու Աղ­բա­լեա­նի օ­րե­րը կը մնան միայն յի­շա­տակ: Իսկ թէ ի՛նչ կը կա­տա­րուի Հա­յաս­տա­նի մէջ, պի­տի ըն­դու­նինք, որ հոն հա­յե­րէն չեն խօ­սիր… ե­րե­ւա­կա­յել, որ մեր ան­մեղ ստեպ­ղի­նը հոն կ՚ըլ­լայ «գա­զար», որ ո­չին­չով կը տար­բե­րի ա­րա­բե­րէն «ճա­զար»էն՝ ե­գիպ­տա­կան հնչու­մով:

Տա­կա­ւին նոր հո­ղին յանձ­նե­ցինք Յա­կոբ Կիւ­լո­յեա­նը՝ աս­մուն­քի ար­քան, որ ար­ժե­ւո­րուած է ոչ իր սա­հուն ու անվ­րէպ ար­տա­սա­նու­թեան, այլ հա­յե­րէն ճշգրիտ ա­ռո­գա­նու­թեան եւ շեշ­տի տե­ղադ­րու­թեան հա­մար. ա­նոր բեր­նին մէջ հա­յե­րէ­նը կը դառ­նար այն­քան հմա­յիչ եւ մե­ծաս­քանչ:

Յո՞ եր­թաս հա­յե­րէ­ն…

ՊԵ­ՏԻԿ