ՀԱՐՑՈՒՄՆԵՐՈՒ ՊԱՏԱՍԽԱՆՆԵՐ ԱՌԱԿԱՑ ԳԻՐՔԷՆ ԵՒ ԲԱՑԱՏՐՈՒԹԻՒՆՆԵՐ

Հարցում. Ճի՞շդ է այն մտածումը, թէ մարդ ինչ որ ցանէ՝ այն կը հնձէ:

Պատասխան. Անշուշտ: Սողոմոն իմաստուն կը գրէ. «Չարութիւն [մեղք] ցանողը ունայնութիւն կը հնձէ եւ անոր բարկութեան գաւազանը պիտի կորսուի» (Առ 22.6): Այս բացարձակ ճշմարտութիւն է: Մարդ ի՛նչ որ ցանէ կամ ինչպէ՛ս որ վարուի, այն պիտի հնձէ եւ կամ նման վերաբերմունքի պիտի արժանանայ: Եթէ մարդ բարութիւն, արդարութիւն եւ սէր ցանեց, ապա Աստուած ալ զինք այդ բոլորով պիտի զարդարէ, հարստացնէ, որպէսզի յաւիտեան վայելէ Իր ներկայութիւնը: Իսկ եթէ մարդ չարութիւն, մեղք ցանեց, ապա ունայնութիւն պիտի հնձէ, այսինքն՝ ո՛չ մէկ լաւ բան պիտի հնձէ, այլ՝ պիտի հնձէ միայն պատիժ, տառապանք ու չարչարանք:

Շատ յաճախ Աստուծոյ ներողամտութիւնն ու սէրը սխալ կերպով կը հասկնանք եւ որոշ մեղքեր կը համարենք, թէ Աստուած դիւրութեամբ կը ներէ, որովհետեւ պարտադրուած ենք այդպէս վարուելու: Բայց Աստուծոյ համար մեղքին փոքրը կամ մեծը, պարտադրուածը կամ հանգամանքներու բերումով կատարուածը չկայ, այլ՝ կայ մեղքը, որ սխալ է, հակառակ է Իր կամքին:

Տակաւին, մարդիկ ալ կան, որոնք որոշակի դիրքի, հարստութեան, զօրութեան հասած ըլլալով, կը մտածեն կամ կը կարծեն, թէ ամէն ինչ արտօնուած է իրենց եւ իրենք կրնան ամէն ինչ ընել: Իմաստունին ըսածը սակայն, յստալ է. բարկութեան գաւազանը պիտի կորսուի. այստեղ բարկութիւնը կարելի է հասկնալ նաեւ անարդարութեան, հպարտութեան գաւազանը որպէս:

Հայր Թատրոս Եաագուպ Մալթի այսպէս կը մեկնէ այս համարը.

* Իմաստունը համեմատութիւն մը կը կատարէ` մէկ կողմէ անօրէնութիւն, միւս կողմէ արդարութիւն ցանողին միջեւ, որով մարդ կը հնձէ այն՝ ինչ որ ցանեց: Եգիպտոսի փարաւոնը մեղք ու բռնութիւն ցանեց եւ կարծեց, թէ ինք իշխանութեան տէր է ու կայ ոչ ոք, որ կրնայ Իսրայէլի ժողովուրդը իր ձեռքէն ազատել, որով հնձեց դառնութիւն եւ զրկանք, ինչպէս նաեւ աւերուածութիւն/կոտարած թէ՛ ի՛նքն իր անձին եւ թէ ալ իր բանակին համար:

«Ամբարիշտը նենգութեան վարձք կը ստանայ, իսկ արդարութիւն սերմանողը՝ հաւատարմութեան վարձք» (տե՛ս Առ 11.18): «Դուք ձեզ մի՛ խաբէք. կարելի չէ Աստուծոյ քթին խնդալ: Մարդ ինչ որ ցանէ՝ այն կը հնձէ: Ով որ իր մարմնի անդաստանին մէջ ցանէ, մահ պիտի հնձէ իր մարմնէն, իսկ ով որ Սուրբ Հոգիի անդաստանին մէջ ցանէ, յաւիտենական կեանք պիտի քաղէ Սուրբ Հոգիէն: Գալով մեզի, չձանձրանանք բարիք գործելէ, որովհետեւ եթէ յարատեւենք՝ անպայման արդիւնքը պիտի քաղենք իր ատենին: Հետեւաբար, որքան ատեն որ ժամանակը մեր ձեռքն է՝ բարիք ընենք բոլորին, մանաւանդ հաւատքի ճամբով մեր հարազատներուն» (Գղ 6.7-10):

Հ. Ինչպէ՞ս հասկնալ Առակագիրին հետեւեալ արտայայտութիւնը. «Աղէկ աչք ունեցողը կ՚օրհնուի, վասնզի իր հացէն աղքատին կու տայ» (Առ 22.9):

Պ. Պատասխանը շա՜տ պարզ ու դիւրին է: Այն մարդը որ ուղիղ աչքով կը նայի զինք շրջապատող ամէն ինչին, ապա չի՛ կրնար վնասել իր շրջապատը, թէ՛ մարդ ըլլայ ան, թէ՛ բնութիւն:

Աղէկ աչքը, այլ խօսքով՝ առողջ աչքը, որ հասկցած է, թէ բոլոր մարդիկ հաւասար են Աստուծոյ աչքին, չի՛ կրնար տեսնել իր նմանը նեղութեան կամ դժուարութեան մէջ, եթէ օգնութեան ձեռք չերկարէ կամ սփոփանքի խօսքեր չըսէ անոր, փորձելով մեղմել անոր դառնութիւնը, ցաւակից ըլլալ անոր, միաժամանկ ամէն ինչ ընել, որպէսզի իր այդ նեղութենէն, ցաւէն դուրս գայ:

Մենք յաճախ բարեգործութիւնը կը հասկնանք տալու արարքով, այսինքն՝ տանք… եւ վերջ: Բայց իսկական բարեգործութիւնը այդ չէ, որովհետեւ շատ յաճախ անոնք որոնք օգնութեան կարիքն ունին, մեր տրամադրած օգնութենէն աւելի՝ կարիքն ունին մեր ջերմութեան, մեր խնամքին, մեր գուրգուրանքին, որով մեր տուածը իմաստ կ՚ունենայ, այլապէս մեր ըրածը չոր ու տափակ պարտականութենէն չի՛ տարբերիր:

Հայր Մարիոս Վիքթորինոս կը գրէ.

* Բաւարար չէ միայն բարիք գործելը, քանի որ մեր բարեգործութիւնը չի՛ ճանցուիր Աստուծոյ կողմէ, եթէ մենք միայն բարիք կ՚ընենք, այլ՝ եթէ մնայուն կերպով նախանձախնդրութեամբ կը մղուինք բարեգործութիւն կատարելու:

Շատեր կը սկսին բարիք գործել, շատեր ձեւով մը կը դիմանան, սակայն որոշ ժամանակ ետք կը դադրին, կա՛մ յոգնութեան եւ կամ ալ ճամբէն մոլորելու պատճառով: Ան իրաւացիօրէն կը զգուշացնէ զանոնք, որ ո՛չ մէկ ձեւով շփոթին, որպէսզի իրենց անհանգստութեան պատճառով անոնք չհրաժարին իրենց սկսած գործէն, մանաւանդ երբ բարի գործ է այն…:

Ժամանակը կարճ է: Կեանքը արագ կ՚ընթանայ: Աշխարհի վախճանը դռներուն առջեւն է արդէն, համաձայն Իր ըսածին, «քանի դեռ հնարաւորութիւն ունինք», այսինքն՝ ինչքան ատեն որ այս կեանքին մէջ ենք, կամ այս կեանքը տակաւին գոյութիւն ունի այս աշխարհին մէջ… Այդ պատճառով մենք պէտք է աշխատինք եւ բարիք գործենք: Բարիք գործենք՝ բոլորի՛ն, առանց խտրութիւն դնելու: Մեզի վայել է կատարել միայն բարի գործեր, որոնք բոլորին համար բարի է: Արդարեւ, սէրը կը շինէ (Ա. Կր 8.2), եւ պէտք է իւրքանչիւր մարդ սիրել: Հետեւաբար, իւրաքանչիւր բարեգործութիւն որ կը կատարենք, պէտք է բոլորին համար կատարենք:

Առաքինի կեանքո՞վ կ՚ուզենք ապրիլ, ապա պէտք է բարեգործութիւնը բնական երեւոյթի վերածենք մեր կեանքին մէջ: Աւելին, պէտք չէ բարեգործութիւնը ի ցոյց մարդոց ընենք, այլ՝ պէտք է սիրենք բարիք գործել, որովհետեւ միայն այդպիսով մեր բարեգործութիւնը իր նպատակին կը հասնի:

Աւարտենք Շնուտա Գ. Հայրապետին հետեւեալ խօսքով. «Առաքինութիւնը պարզապէս բարեգործութիւն ընելը չէ..., այլ՝ առաւել եւս բարիքը սիրելը»։

ՎԱՐԱՆԴ ՔՈՐԹՄՈՍԵԱՆ

•շար. 107

Վաղարշապատ