ԻՐԱՆԱՀԱՅ ԲԵՄԱԴՐԻՉ ԱՆԱՀԻՏ ԱՊԱՏ. «ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՄԷՋ ՅԱՋՈՂԵԼՈՒ ՀԱՄԱՐ ՊԷՏՔ Է ԴՈՒՐՍ ԳԱԼ ՍՓԻՒՌՔԱՀԱՅՈՒ ՀՈԳԵԲԱՆՈՒԹԵՆԷՆ»

«Ոսկէ ծիրան» փառատօնին մրցանակ շահած իրանահայ բեմադրիչը Երեւանի մէջ պատասխանեց ԺԱՄԱՆԱԿ-ի հարցումներուն։

*

-Յարգելի Անահիտ, դուք «Ոսկէ ծիրան» փառատօնին մասնակցեցաք. ի՞նչ են ձեր տպաւորութիւնները:

-Առաջին անգամն էր, որ մասնակցութիւնս բերի «Ոսկէ ծիրան» շարժա-նըկարի միջազգային փառատօնին եւ իմ կարծիքով՝ շատ լաւ էր: Այս տարի փառատօնի 15-ամեակն էր եւ կրնամ ըսել, թէ շատ որակեալ էր ու ամենէն հետաքրքրականն ալ այն էր, որ փառատօնին տիրող մթնոլորտը ընկերական, բարեկամական եւ ջերմ էր ու բոլոր անոնք, որոնք մասնակցեցան՝ ոգեւորուած էին: Ի դէպ ըսեմ, որ փառատօնը մեծ գնահատանքի արժանացաւ նաեւ Հայաստանէն դուրս։

Լաւ շարժանկարներ կային, եղան նաեւ հետաքրքրական ծանօթութիւններ։ Աշխարհի վրայ կը կազմակերպուին բազմաթիւ փառատօներ, որոնց կազմակերպիչները կ՚երազեն ունենալ նման հիւրեր: Հրաշալի նորութիւն ու յոյս փայփայող երեւոյթը՝ «Ոսկէ ծիրան»ի կողմէ մշակուած եւ հանրութեան ներկայացուած C2C ծրագիրն էր, որուն մասնակցութիւն բերին տարածքաշրջանի հինգ երկիրներու՝ Իրանի, Թուրքիոյ, Ատրպէյճանի, Վրաստանի, նաեւ Հայասսանի մէջ շարժանկարի արտադրութեամբ զբաղող ընկերութիւններ։ Բացի Ատրպէյճանէն, միւս չորս երկիրները ներկայացուցած էին իրենց ծրագիրները: Ըսեմ նաեւ, որ C2C ծրագիրը շարժանկարներ ստեղծելու համար եղած հարթակ-աշխատանոց մըն է։

Ինչպէս վերը նշեցի, տեղի ունեցան բաւականին հետաքրքրական հանդիպումներ, որոնց շնորհիւ ալ ստեղծուեցան նոր կապեր։ Այս մէկը նման երիտասարդ փառատօնի մը համար շատ ողջունելի երեւոյթ է եւ վստահաբար շատ դրական դերակատրութիւն կրնայ ունենալ թէ՛ փառատօնի ապագայ աշխատանքներուն  եւ թէ Հայաստանի շարժապատկերի ոլորտէն նեսր աշխատողներուն համար։

-Ինչպէս կը հասկնամ, բաւարարուած կը վերադառնաք՝ նոր լիցքերով, նոր հայեացքներով, նոր կապերով, նոր ծանօթութիւններով:

-Այո՛, շատ ոգեւորուած եմ «Ոսկէ ծիրան»ով։ Ան արդէն հասունցած, արմատ նետած եւ հեղինակաւոր դարձած փառատօն մըն է:

-Դուք փառատօնին ներկայացաք «Եւա» շարժանկարով, որ նաեւ մրցանակ մը շահեցաւ։ Ո՞վ է Եւան ձեզի համար, հա՞յ է ան:

-Այո՛, իմ «Եւա»ս հայ է, միանշանակ հայ է: Պէտք է շարժանկարը դիտէք, այդ գուցէ ամենալաւ ձեւն է հասկնալու համար եւ ինծի համար շատ կարեւոր ու հետաքրքրական է հանդիսատեսի տեսակէտը: Ըսեմ նաեւ, որ նոյնքան կարեւոր էր, որ ես կարենամ հայկական շարժանկար նկարել՝ ոչ թէ Հայաստանի մէջ կամ անոր մասին, այլեւ հայկական պատմումով, հայ մարդու, հայ ոգիին, հայ իրականութեան մասին, ինչպէս նաեւ կը կարեւորեմ, որ իմ նկարած շարժանկարը ոչ-հայ հանդիսատեսին համար եւս հետաքրքրական ըլլայ: Ի վերջոյ նպատակայինը այն էր, որ ժապաւէնի ընդհանուր մթնոլորտը յուզէ այսօրուան մարդը ու միաժամանակ անոր կողքին ունենայ պարզ եւ յստակ հայկական ինքնուրոյնութիւն։ Իմ կարծիքով՝ մոլորակի մարդկութեան միջեւ նմանութիւնները շատ աւելի են, քան՝ տարբերութիւնները, հետեւաբար այդ առումով ալ ես ընելիք ունէի։ Գիտէք, աշխարհի վրայ ամէն տեղ պատերազմներ կան, սահմանամերձ շրջաններու մէջ ապրող մարդու ապրելակերպը եւ վիճակը ինծի համար հետաքրքրական է: Պատմութեան զանազան փուլերուն ընթացքին կը պատահին պատերազմներ, որոնց հետեւանքները երկար ժամանակ կը կրեն զանոնք «ճաշակած» մարդիկը, անոնց ճակատագիրը կը խափանուի եւ այդ մարդիկ իրենց բնականոն վիճակէն դուրս կու գան: Երկրորդ համաշխարհային պատերազմի զաւակները, թոռներն ու ծոռերը տակաւին պատերազմի հետեւանքները կը կրեն: Օրինակ՝ մեր ժողովուրդի պարագային ալ՝ մեծ եղեռնը դարձած է մեր կեանքի մէկ մասնիկը: Աւելի մասնաւորելով ըսեմ, որ այսօր ալ աշխարհի բազմաթիւ երկիրներու կան մէջ պատերազմներ. օրինակ՝ Սուրիա, Լիբանան, Իրաք կամ ահաբեկչական յարձակումներու զոհեր եւ այդ դէպքերուն ազդեցութիւնը կրողներ, ինչպիսին է օրինակ՝ Նիւ Եորքի «զոյգ բուրգերու»ն (նկատի ունի Նիւ Եորքի Twin Tower-ի զոյգ պայթումները) պայթումի վերապրողները, Լոնտոնի մեթրոյի պայթումի հետեւանքով զոհուածները եւ անոնց ընտանիքները, նաեւ վերապրողները, նոյնիսկ պատահարի մասին լուրը լսողները, որոնք այդ վիճակը կ՚ապրին եւ արդէն անոնց ճակատագիրը կը շեղի բնականոն ընթացքէն: Չեմ խօսիր, թէ լաւ է կամ վատ, բայց ամէն պարագայի բնականոն չէ անոնց վիճակը: Ուրեմն իմ «Եւա» շարժանկարին գլխաւոր դերը նաեւ այդ մարդոց ապրած հոգեբանական տատանումները լոյսին բերելն է։

-Այս ֆիլմը Հայաստան պատրաստեցիք եւ ինչպէ՞ս էր համագործակցութիւնը: Գիտէք, մենք միշտ «ներս ու դուրս» մը ունինք՝ իրականութիւն է, որ կայ սփիւռք եւ կայ Հայաստան ու այս բոլորին մէջ կայ սփիւռքահայ արուեստագէտ եւ հայաստանցի արուեստագէտ։ Դուք երբեւէ այդ երկուութիւնը զգացա՞ծ էք։ Ճիշդ է որ դուք պատմական Հայաստանի ընդհանուր աւազանին «պատկանող» արուեստագէտ էք, բայց եւ այնպէս տարբեր է ձեր աշխարհայեացքը։ Այս բոլորը հաշուի առնելով, որեւէ տեսակի անհասկացողութիւններու կամ բախումներ ունեցա՞ք։

-Առաջին անգամը չէր, որ կ՚աշխատէի Երեւանի մէջ։ Ես 1992 թուականէն ի վեր Երեւան կ՚աշխատիմ եւ բաւական լայն շրջագծով կապեր ունիմ։ Նախապէս զիրար աւելի դժուար կը հասկնայինք, սակայն ժամանակի ընթացքին թէ՛ հայաստանցի գործընկերներս իրենց վերաբերմունքը վերատեսութեան ենթարկեցին, թէ ալ ես յաւելեալ ճանաչողութեան հասած եմ: Այս դրական փոփոխութիւնը կ՚արտացոլայ նաեւ գործիս մէջ, ուր փորձած եմ ըսել, թէ պատերազմները ճակատագիրներ կը խափանեն. ինչպէս՝ մեր ժողովուրդի երկու հատուածներու պարագային։ Բնիկ հայաստանցիի եւ սփիւռքահայու պարագային ալ մենք խափանուած ճակատագրեր ունինք եւ պէտք է փորձենք ամէն մէկս իր ձեւով, իւրովի այդ խափանուած ճակատագրի պատճառով ստեղծուած տարբերութիւնները նուազագոյնի հասցնել: Իմ փորձառութեանս մասին եթէ պատմեմ, սկիզբը դժուար էր... Բայց միանշանակ Հայաստանի մէջ աշխատիլը ինծի համար հաճելի է։ Հայաստանի մէջ հոգիս կը սաւառնի ու միտքս կը ճախրէ բոլոր դժուարութիւններով հանդերձ: Հայաստանի մէջ ես աւելի մեծ դժուարութիւններու առջեւ կանգնած եմ, քան՝ Իրանի, բայց միեւնոյն ժամանակ, անկեղծ ըլլալով պէտք է ըսեմ, որ հայաստանցիները մերթ ընդ մերթ այնպիսի ջերմութիւն ու փայփայանք ցուցաբերած են, որպէսզի մոռնամ այդ ամբողջ դժուարութիւնները: Ես չեմ կարծեր, որ պետականութիւն կերտելու գործընթացը միայն իշխանութեան հարց է, ես իմ չափով, որպէս անհատ՝ Անահիտ Ապատի դեր մը ունիմ այդ պետականութիւնը կերտելու մէջ: Այս երկրի զարգացման գործընթացին իմ լումաս պէտք է բերեմ: Ես իրաւունք չունիմ միայն քննադատող ըլլալու, եթէ չեմ կրնար որեւէ ձեւով քարը տեղէն շարժել: Անկեղծ ըսելու համար, ինծի համար քարը շարժելը աւելի դժուար է, բայց պարտաւոր եմ ընել այդ մէկը, ինչ որ շատ հաճելի փորձ է:

Ես չեմ ուզեր գտնուիլ սփիւռքահայու կարգավիճակին մէջ։ Ես ալ հայ եմ եւ նոյնքան իրաւունք ունիմ Հայաստանի քաղաքացի ըլլալու, որքան տեղացին: Գուցէ շատեր այդպէս չեն մտածեր այս մասին, բայց աւելի լաւ է մենք՝ սփիւռքահայերս այդպէս մտածենք: Ես Հայաստանի Հանրապետութեան տէրն ու տիրական քաղաքացին եմ: Պարտաւոր եմ իմ հայրենիքիս նկատմամբ՝ ինչպէս որ պարտաւոր է Հայաստանի քաղաքացին, իրաւունքներ ունիմ՝ ինչ որ Հայաստանի քաղաքացին ունի: Ինչպէս վերը ըսի, 1992 թուականէն ի վեր աշխատած եմ այստեղ եւ իմ կարողութեան սահմաններուն մէջ՝ գործեր ըրած եմ։ Իրաւունք չունիմ միայն իմ հայրենիքիս բարիքները վայելելու, հայրենիքիս հանդէպ պարտաւորութիւններս առանց կատարելու, հոգեմտաւոր բաւարարութիւններս յագեցնելու։ Այս բոլորը անշուշտ մաս կը կազմեն փոխյարաբերութիւններու ընդհանուր ծիրին եւ կարելի չէ զանոնք իրարմէ անջատել: Ես նոյն բանը կ՚ըսեմ, երբ Հայաստանի մէջ ինծի կը հարցնեն՝ դուն իրանցի՞ ես, թէ՞ հայաստանցի, կը պատասխանեմ՝ հայրս Գանձակէն է, իսկ մեծ հայրս՝ Մուշէն, միեւնոյն ժամանակ կ՚ըսեմ՝ ես որքան հայաստանցի եմ, նոյնքան ալ իրանցի եմ: Ես ամէն ձեւով կ՚աշխատիմ, որպէսզի գոնէ իմ բնագաւառս՝ Իրան-Հայաստան շարժարուեստի դաշտը մերձենայ, համագործակցութիւն ըլլայ։ Այս ձեւով մենք կարողանանք Իրանի հզօր շարժարուստի հնարաւորութիւններէն եւ փորձէն օգտուիլ, կարողանամ կամուրջ դառնալ:

-Ինչպէ՞ս յայտնուեցաք շարժարուեստի աշխարհին մէջ եւ Իրանի հարուստ փորձն ու աւանդոյթը ունեցող այս դպրոցը ի՞նչ տուաւ ձեզի:

-Նախ հայագիտութիւն ուսանած եմ, սակայն շարժարուեստը մանկութենէս իմ ամենամեծ հաճոյքը եղած է։ Իրանի մէջ ապրող հայ երիտաասարդներուս համար այնքան ալ դիւրին չէր շարժարուեստի դաշտէն ներս յայտնուիլը: Ոչ թէ սահմանափակում կար, այլեւ հոգեվիճակ էր, որ հայ ընտանիքը դժուար թէ ընդունէր, որ իր զաւակը յայտնուի այդ մասնագիտութեան մէջ: Սակայն իմ պարագայիս, երբ հայագիտութիւնը աւարտեցի, ծնողներս արգելք չհանդիսացան՝ դիմեցի համալսարան եւ անցայ մասնագիտական կրթութեան Թեհրանի համալսարանին մէջ: Այդ ժամանակ ամբողջ գաղութը կը մտածէր, թէ այս աղջիկը ինչու պարսկական միջավայրի մէջ է։ Այս ուղղութեամբ զիս քաջալերեցին միայն երկու անձեր. Գառնիկ Դաւիթեանը եւ Խաժակ Տէր-Գրիգորեանը: Կրթութիւնս աւարտելէ ետք արդէն սկսայ մասնագիտական աշխատանքի:

Քու հարցումին երկրորդ մասին անդրադառնալով՝ ըսեմ, թէ Իրանի շարժարուեստի աշխարհը ինծի ինքնուրոյնութիւն ունեցող շարժանկար նկարել սորվեցուց, ինչպէս նաեւ տուաւ այն ներուժը, որպէսզի կարողանամ իմ գործերուս մէջ մեր ազգային նկարագիրը ներկայացնել։

-Եղա՞ն անուններ, որոնք ուղղակի ազդեցութիւն ունեցան առհասարակ եւ յատկապէս շարժարուեստի ձեր աշխարհի կերտման առընթեր։

-Ես Իրանի շարժարուեստի դպրոցէն սորվեցայ ճիշդ գնահատել համաշխարհային շարժապատկերի ոլորտը, հետեւաբար մեծ սիրտ ունիմ ու անսահման սէր՝ անոնց հանդէպ: Ես Իրանի շարժարուեստի դպրոցին ճամբով ծանօթացայ Սերկէյ Փարաճանովին։ Առաջին անգամ Փարաճանովի մասին իմացայ Իրանի շարժանկարի սրահներէն: Սակայն իրանական «կինօ»ին մէջ կան մեծ վարպետներ, զորս շատ-շատ կը սիրեմ: Կայ բեմադրիչ Շահիտ Սալէսըի՝ բայց ափսոս, որ Հայաստանի մէջ շատ ճանչցուած չէ. կայ Պահրամ Պէյզային՝ որ իմ կարծիքով աշխարհի ամենէն մեծ մասնագէտն է արեւելքի թատրերգութեան, մեծ տեսաբան եւ առաւել եւս թատերագէտ ու բեմադրիչ է. կան Ապպաս Քիառոստամին, Ասղար Ֆարհատին, Վարուժ Քարիմ Մասիհին եւ Նասէր Թաղվային: Ասոնք բոլորը իրանցի բեմադրիչներ են, որոնց շատ կը յարգեմ, կը սիրեմ ու կը հետեւիմ:

-Դուք անոնց ժամանակակից էք. առիթն ունեցա՞ծ էք շփուելու անոնց հետ։ Եւ այսօր առհասարակ ինչպիսի՞ն են յարաբերութիւնները Իրանի շարժարուեստի աշխարհին մէջ։

-Շահիտ Սալէսը, ցաւօք, արդէն երբ փոքր էի Իրանէն մեկնեցաւ, սակայն միւսներուն հետ առիթ ունեցած եմ շփուելու, որպէս երկրորդ բեմադրիչ՝ Պրն. Պէյզայի օգնականը եղած եմ իր ժապաւէններէն մէկուն մէջ: Իսկ կան մնացեալ վարպետները, որոնց հետ ժամանակակից ենք եւ շփում ունինք անշուշտ: Իրանի մէջ, բարեբախտաբար ունինք շատ հզօր շարժանկարի տուն, որ մեծ կառոյց մըն է, որուն կ՚անդամակցին շարժարուեստի ոլորտի բոլոր գործիչները։ Անոնք բաժնուած են 31 սենտիքաներու՝ բեմադրական, երկրորդ բեմադրական, դերասանական, արտադրման եւ այլն, եւ այդ բոլորը կը գործեն Իրանի շարժապատկերի արտադրողներու տան մէջ։ Այս ոլորտէն ներս մենք բնականաբար շփման հնարաւորութիւն ունինք. հետեւաբար իմ ընտանիքէս ետք երկրորդ՝ շարժարուեստի մեծ ընտանիքն է:

-Հայկական համայնքի վերաբերմունքը ինչպիսի՞ն է ձեր արուեստին կամ գուցէ ձեզի նման հայ բեմադրիչներուն ու շարժարուեստի գործիչներուն նկատմամբ:

-Ինչպէս գիտէք, Իրանի մէջ մենք պատմական հզօր գաղութ ունինք։ Համայնքը կտրած է երկար ճանապարհ մը եւ պատմութեան ընթացքին միշտ ալ ապրած ենք վերիվայրումներ, սակայն պատմական աւանդով մենք հզօր եւ կայացած գաղութ ենք:

Իմ նկատմամբ գաղութս սրտցաւ, հոգատար եւ սիրալիր վերաբերմունք ունի, նոյնպէս «Ալիք» օրաթերթը, որ միշտ ալ կ՚արձագանգէ իմ գործունէութեան մասին: Անկեղծ ըսելու համար, այո՛, պարսկական կայքերը աւելի աշխոյժ են եւ արագ կ՚արձագանգեն, բայց ասոր մէջ ես միտում չեմ տեսներ: Հարցը այն է, որ Իրանի մէջ կան տասնեակ թերթեր եւ կայքէջեր, որոնց բնագաւառը մասնագիտականօրէն շարժարուեստն է, իսկ «Ալիք»ի տասնեակ նիւթերէն միայն մէկը շարժանկարի աշխարհն է. հետեւաբար կը պատահի, որ չարձագանգէ։ Անշուշտ այդ յապաղումներուն մէջ ես միտում չեմ նկատեր, ուղղակի մարդուժի խնդիր է, նիթերու առաջնահերթութեան հարց կայ եւ թերթը ունի սահմանափակ էջեր եւ այլն: Օրինակ մը տալու համար հարկ է նշեմ, որ «Ոսկէ ծիրան»ի ընթացքին իմ շահած մրցանակի լուրին առաջին հերթին արձագանգողը եղաւ «Ալիք»ը ։

-Բեմադրիչները միշտ 3D հայեացքով կը նային աշխարհին, կը տեսնեն ամբողջականը պատկերին, տեսարանին։ Այսօր ի՞նչ իրավիճակի մէջ է թեհրանահայ համայնքը, ի՞նչ կրնաք փոխանցել մեզի:

-Կ՚ուզեմ ձեզի հետ կիսել միտք մը, որ ունեցած եմ Հայաստանի անկախացումէն ետք։ Իրանահայ գաղութը, իմ կարծիքով, ունի այն նոյն դժուարութիւնը, ինչ որ համարեայ կ՚ապրին բոլոր սփիւռքեան գաղութները:

Ճշմարտութիւն է, թէ սփիւռքը յաւիտենական չէ, ես այդ մէկը կ՚ընդունիմ, սակայն դէմ եմ այն քաղաքականութեան, որ կը միտի գիտակցաբար կամ անգիտակցաբար՝ սփիւռքը քայքայելու եւ անոր հզօրացումը խանգարելու: Այո՛, սփիւռքը յաւիտենական չէ, սակայն նաեւ

ճշմարտութիւն է, որ Հայաստանին համար աւելի շահաւէտ է, եթէ սփիւռքը երկու հարիւր տարի ետք մեռնի, քան՝ հիմա, այսօր: Մենք սփիւռքի շնորհիւ աշխարհի յիսուն երկիրներու մէջ ունինք դեսպանութիւններ, ինչ որ ամէն երկիր կ՚երազէ ունենալ: Ինչո՞ւ մենք տկարացնենք այդ գաղութները, մասնաւորապէս Իրանի, Լիբանանի նման: Իրանի պարագային, իրանահայ ժողովուրդի ճակատագրին համար այս փաստը շատ կարեւոր է, որովհետեւ Իրանը Հայաստանի բարեկամ երկիր մըն է եւ հայերուս համար այնտեղ զօրաւոր դիրք ունենալը ճակատագրական ու կենսական է, ոչ թէ միայն այսօր, այլ՝ առյաւէտ: Իրանը մեր յաւիտենական դաշնակիցն է, հետեւաբար այդ դաշնակիցի մօտ մենք պէտք է հզօր գաղութ, հզօր դէմքեր, հզօր տնտեսական հնարաւորութիւն ունենանք, ոչ թէ այդ գաղութը քամենք, կալուածները ծախենք, քանի մը միլիոն վերցնենք, բերենք Հայաստան: Աւելի լաւ չէ՞, որ մենք մէկ դեսպանութիւն ունենանք, սակայն ունենանք 150 հազար դեսպան...: Ես կը հաւատամ, որ Իրանի մէջ ապրող իւրաքանչիւր հայ Հայաստանի դեսպանն է այդ երկրին մէջ։ Այս է իմ վերաբերմունքը՞ մօտեցման ձեւի խնդիր է:

-Իսկ համայնքը ի՞նչ կը մտածէ, ձեզի նման մտածողներ կա՞ն:

-Ցաւօք ինծի նման մտածողները շատ չեն։ Գոյութիւն ունի տեսակէտ, որ պէտք է հայերը Իրանը լքեն ու Հայաստան տեղափոխուին։ Իմ տեսակէտով՝ վերը ներկայացուցած պատճառներս բաւարար են, որ իրանահայ համայնքը շարունակէ իր առաքելութիւնը։ Եւ անշուշտ ես կը սպասեմ մեր համայնքի ղեկավարութենէն լաւապէս հասկնալ այս կէտը եւ ըստ այնմ շարժիլ։

-Ի՞նչ է Իրանի իշխանութիւններուն կեցուածքը հայութեան հանդէպ: Մենք հպարտութեամբ կ՚արձանագրենք, որ դուք կրօնական ծէսերը կատարելու ամբողջական ազատութիւնը ունիք։ Ձեր կարծիքով՝ ի՞նչ է գաղտնիքը:

-Իրանի իշխանութիւններուն համար՝ անկախ ներքին զանազան շերտերէ, զանազան քաղաքական հոսանքներէ, տարբեր ուժերէ, երկրի հզօր մշակոյթը, ազգային շահը յստակ է: Իրանի համար փոքրամասնութիւնները արժէք են, իրանահայերը հարիւրամեակներու ընթացքին վաստակած են նման վարկ, ոչ թէ որովհետեւ լաւ մարդիկ եղած են, այլ որովհետեւ ծառայած են երկրի զարգացման գործընթացին։ Իրանահայութեան դերակատարութիւնը Իրանի պատմութեան մէջ՝ գոնէ վերջին 500 տարուան ընթացքին՝ անփոխարինելի է, շրջադարձային ու ռազմավարական նշանակութիւն ունեցած է։ Պարսիկ ժողովուրդը երախտապարտ է հայութեան, հետեւաբար ատոր շնորհիւ է, որ մենք կը վայելենք այս բոլորը: Սակայն, ցաւօք սրտի, յեղափոխութենէն ետք արտագաղթի պատճառով գաղութի նօսրացումը ակնյայտ է։ Իսկ Հայաստանի Հանրապետութեան անկախացումէն ետք իրանահայութեան դերակատարութիւնը սահմանափակուեցաւ կամ կարելի է ըսել վերացաւ:

-Իսկ ձեր կարծիքով՝ իրանահայը ճնշուա՞ծ է այդ երկրի սահմաններէն ներս:

-Ո՛չ, ճնշուած չէ։ Յաճախ դէպքեր կը պատահին կամ ականատես կ՚ըլլանք ժխտական երեւոյթներու, սակայն այդ մէկը ըսել չէ, որ այսօր Իրանի մէջ հայերը ճնշուած են։ Պէտք է նաեւ արձանագրել, որ իրանահայը իր ենթագիտակցութեան մէջ ինքզնինք իրանցի կը զգայ եւ ան կ՚ապրի համընդհանուր յարգանքի մթնոլորտի մը մէջ։

-Ի՞նչ հեռանկար կը տեսնէք Հայաստան-Իրան համագործակցութեան՝ յատկապէս շարժարուեստի աշխարհին վերաբերեալ։

-Հայաստանէ ներս Իրանի շարժարուեստի աշխարհէն որոշ դէմքեր եւ որոշ շարժանկարներ կը ճանչնան, այն ալ շատ նեղ շրջանակներու մէջ, բայց չեն ճանչնար Իրանի շարժանկարի հսկայ եւ հզօր աշխարհը: Անցեալ տարի Երեւան եկած էր իրանեան շարժարուեստի աշխարհի կարեւորագոյն հիմնարկներէն համարուող «Ֆարապի»ի ներկայացուցիչը ու այդ առթիւ Հայաստան-Իրան համատեղ համագործակցութեան պայմանագիր ստորագրուեցաւ: Ես յոյս ունիմ, որ Հայաստանի եւ Իրանի շարժարուեստի ոլորտները կրնան խորացնել իրենց համագործակցութիւնը, որուն շնորհիւ ալ կրնանք դրական արդիւնքներու հասնիլ։ Անշուշտ ես իմ կարողութեան սահմաններով կ՚աշխատիմ, որպէսզի այդ համագործակցութիւնը աւելիով խթանուի ու միասին հասնինք նոր յաջողութիւններու։

ՍԱԳՕ ԱՐԵԱՆ

Երեւան