ԱՐՀԵՍՏԱԳԻՏՈՒԹԻՒՆԸ ՄԱՐԴՈ՞ՒՆ ԿԸ ԾԱՌԱՅԷ, ԹԷ՞…

Ան­շուշտ բո­լոր տե­սա­կի նո­րա­րա­րու­թիւն­նե­րու խճան­կա­րին եւ քաո­սին մէջ շատ ու­րա­խա­լի է, որ Հա­յաս­տա­նի մէջ կ՚ա­ճին ու կը տա­րա­ծուին տե­ղե­կա­տուա­կան ար­հես­տա­գի­տու­թիւն­նե­րը, ո­րոնց լաւ եւ տե­ղին օգ­տա­գոր­ծու­մը բնա­կա­նա­բար մեր յա­րա­տեւ պայ­քա­րին նոր եւ ազ­դու թափ կու տայ: Տե­ղե­կա­տուա­կան ար­հես­տա­գի­տու­թիւն­նե­րը սրըն­թաց կ՚ա­ճին գլխու պտոյտ պատ­ճա­ռող կշռոյ­թով: Նոյն ա­լի­քին վրայ կրնա՞նք դրա­կան մնալ:  

*

«Ո­ՒԱԹ­ՍԱՓՓ»Ի
­ ԺՈ­ՂՈՎՐ­ԴԱ­ԿԱ­ՆՈՒ­ԹԻՒ­ՆԸ

Նո­րա­գոյն ու­սում­նա­սի­րու­թիւն մը կը տե­ղե­կաց­նէ, որ աշ­խար­հի 109 եր­կիր­նե­րու մէջ Անտ­րոյտ բջի­ջա­յին գոր­ծո­ղու­թեան հա­մա­կար­գի հիմ­քին վրայ աշ­խա­տող ա­մե­նէն ժո­ղովր­դա­կան լրա­բե­րը (messenger) Ուաթ­սԱփփ-ն է:

Ընդ­հա­նուր առ­մամբ վեր­լու­ծուած են 187 երկ­րի օգ­տա­տէ­րե­րու նա­խընտ­րու­թիւն­նե­րը: Ա­ռա­ջին ե­ռեա­կին մէջն են նաեւ Ֆէյս­պուք Մե­սեն­ճը­րը եւ Վայ­պը­րը:

Ո­ւաթ­սԱփ­փը իւ­­րա­յա­տուկ ժո­ղովր­դա­կա­նու­թիւն կը վա­յե­լէ այն­պի­սի եր­կիր­նե­րու մէջ, ինչ­պի­սիք են՝ Ռու­սաստան, Գեր­մա­նիա, Ի­տա­լիա, Հնդկաս­տան: Բա­ցի ատ­կէ, յա­ւե­լուա­ծը հե­տաքրք­րա­կան է Հա­րա­ւա­յին Ա­մե­րի­կա­յի բո­լոր եր­կիր­նե­րուն մէջ ապ­րող օգ­տա­տէ­րե­րուն հա­մար:

Ֆէյս­պուք Մե­սեն­ճըր կը նա­խընտ­րեն բնա­կիչ­նե­րը 49 եր­կիր­նե­րու, ո­րոնց շար­քին են՝ Միա­ցեալ Նա­հանգ­ներ, Գա­նա­տա, Ա-ւըստ­րա­լիա, Ֆրան­սա, Նոր­վե­կիա:

Վայ­պըր աշ­խու­ժօ­րէն կ՚օգ­տա­գոր­ծուի 15 պե­տու­թիւն­նե­րու, ո­րոնց շար­քին՝ Սպիտակ Ռու­սիոյ եւ Ուք­րայ­նոյ մէջ:

Ըստ ու­սում­նա­սի­րու­թեան, Թե­լեկ­րա­մը ժո­ղովր­դա­կա­նու­թիւն կը վա­յե­լէ Ի­րա­նի եւ Էօզ­պե­քիս­տա­նի մէջ ապ­րող Անտ­րոյտ օգ­տա­գոր­ծող­նե­րուն մօտ:

Այն­պի­սի եր­կիր­ներ, ինչ­պի­սիք են՝ Չի­նաս­տա­նը եւ Ճաբո­նը, կը նա­խընտ­րեն սե­փա­կան մշա­կում­նե­րը: Չի­նաս­տան՝ Ո­ւի­Չաթ եւ Ճա­բոն՝ Լա­յըն:

ՀԱ­ՄԱ­ԿԱՐԳ­ՉԱ­ՅԻՆ ԽԱՆ­ԳԱ­ՐՈՒ­ՄԻ ՀԵ­ՏԵ­ՒԱՆՔ­ՆԵ­ՐԷՆ… ԵՒ Օ­ԳՈՒՏ­ՆԵ­ՐԷՆ

Նիւ Եոր­քի «Ճոն Քե­նե­տի» օ­դա­կա­յա­նին մէջ հա­մա­կարգ­չա­յին խան­գար­ման պատ­ճա­ռով օր մը բազ­մա­թիւ թռիչք­ներ յե­տաձ­գուե­ցան: Օ­դա­կա­յա­նի պա­տաս­խա­նա­տու­նե­րը յայտ­նե­ցին, որ սըր­վըր­նե­րէն մէ­կը խան­գա­րուե­լով՝ դադ­րե­ցու­ցած է Ո­ւայ-Ֆա­յի աշ­խա­տան­քը բրի­տա­նա­կան օ­դա­նա­ւա­յին ըն­կե­րու­թեան կեդ­րո­նին մէջ: Խան­գա­րու­մին պատ­ճա­ռով օ­դա­կա­յա­նի պաշ­տօ­նեա­նե­րը ստի­պուած ձեռ­քով ամ­բող­ջա­ցու­ցած են ճամ­բորդ­նե­րուն կտրօն­նե­րը:

Այդ գի­շեր օ­դա­կա­յա­նին մէջ կու­տա­կուած են շուրջ 1200 ճամ­բորդ­ներ, ո­րոնք կը սպա­սէին ստուգ­ման:

Հա­մա­կարգ­չա­յին խան­գա­րու­մը նաեւ կրնայ օ­գուտ­ներ ու­նե­նալ: Այս առըն­չու­թեամբ՝ տա­րա­ծուած քա­նի մը ման­րա­պա­տում­ներ.

Մար­դու մը կը հարց­նեն, թէ ըն­տա­նի­քին ան­դամ­նե­րը ինչ­պէ՞ս կը յա­ջո­ղի քով-քո­վի բե­րել, երբ բո­լորն ալ զբա­ղած են ի­րենց հա­մա­կար­գիչ­նե­րով, բջի­ջա­յին­նե­րով եւ այլն: Մար­դը կ՚ը­սէ.

-Տան Ո­ւայ-Ֆա­յը կ՚ան­ջա­տեմ, բո­լորն ալ ուր որ են, վա­զե­լով կու գան:

Ա­մուս­նա­ցած մարդ մը իր ըն­կե­րոջ կ՚ը­սէ.

-Ե­րէկ գի­շեր մեր տան Ո­ւայ-Ֆա­յը խան­գա­րուե­ցաւ, ըն­տա­նեօք նստանք, միա­սին զրու­ցե­ցինք. գէշ մար­դիկ չէին:

ՀԻՒ­ՍԻ­ՍԱ­ՅԻՆ ՔՈ­ՐԷԱ ԿԸ ԳՈՐ­ԾԱՐ­ԿԷ ՖԷՅՍ­ՊՈՒ­ՔԻ ՆՄԱ­ՆԱ­ԿԸ

Հիւ­սի­սա­յին Քո­րէա­յի սըր­վը­րին վրայ յայտ­նուած է Ֆէյս­պու­քի նմա­նող ըն­կե­րա­յին ցանց մը, որ ըստ ե­րե­ւոյ­թի, տե­ղադ­րած է այդ երկ­րի հա­մա­ցան­ցի պե­տա­կան ըն­կե­րու­թիւ­նը: Սթար­քոն ըն­կե­րա­յին ցան­ցին ու­րուա­գի­ծը նման է Ֆէյս­պու­քի ձե­ւա­ւոր­ման:

Հա­մա­ցան­ցա­յին վեր­լու­ծու­թեան «Տին ռի­սըրչ» կեդ­րո­նի տնօ­րէն Տակ Մէյ­տոր, որ ա­ռա­ջին նշմա­րո­ղը ե­ղած է այս ցան­ցը, իր Թուի­թը­րին մէջ կը նշէ, թէ Սթար­քո­նը Ֆէյս­պու­քին նման է ոչ միայն գու­նա­յին ընտ­րու­թեամբ, այ­լեւ՝ ո­րոն­ման տո­ղի ձե­ւա­ւո­րու­մով, ինչ­պէս նաեւ՝ նո­րու­թիւն­նե­րու ժա­պա­ւէ­նի ձե­ւա­ւոր­ման սկզբուն­քով:

Սթար­քո­նի ստեղծ­ման հա­մար օգ­տա­գոր­ծած են  ՓՀՓ Տոլ­ֆին հար­թա­կը, ո­րուն մի­ջո­ցով կայք կը ստեղ­ծուի Ֆէյս­պու­քի կա­ղա­պա­րով: Ըն­դու­նուած դրու­թեամբ պաշ­տօ­նա­կան անհ­րա­ժեշտ ար­ձա­նագ­րու­թիւն­նե­րը չեն ե­ղած, այն­պէս որ, թէ ին­չո՛ւ ա­տի­կա յայտ­նուե­ցաւ, եւ ի՞նչ է ա­տի­կա, կը մնայ ա­ռեղ­ծուած: Ա­տի­կա կրնայ նոյ­նիսկ փոր­ձար­կում մը ըլ­լալ, որ պա­տա­հա­բար հրա­պա­րա­կա­յին ե­ղած է: Ըն­կե­րա­յին ցան­ցը կ՚աշ­խա­տի ստուգ­ման դրու­թեամբ: Մաս-­նա­գէտ­նե­րը ա­ռայժմ վստահ չեն, թէ Հիւ­սի­սա­յին Քո­րէա­յի պաշ­տօ­նա­կան իշ­խա­նու­թիւն­նե­րը կապ ու­նի՞ն այդ նա­խա­գի­ծին հետ:

Ըն­կե­րու­թեան տնօ­րէ­նը տա­րօ­րի­նակ կը գտնէ, որ ըն­կե­րա­յին ցան­ցը կրնան  մտնել այլ եր­կիր­նե­րու օգ­տա­տէ­րեր: Կայ­քը ար­դէն իսկ գրա­ւած է հա­մա­ցանց յա­ճա­խա­կի օգ­տա­գոր­ծող հե­տաքրք­րա­սէր­ներ, բայց տես­նե­լիք շատ բան չկայ: Ցան­ցը զուրկ է բո­վան­դա­կու­թե­նէ, բա­ցի Հիւ­սի­սա­յին Քո­րէա­յէն դուրս գտնուող­նե­րու հա­ղոր­դագ­րու­թիւն­նե­րէն:

Հիւ­սի­սա­յին Քո­րէա աշ­խար­հի ա­մե­նէն խիստ հա­մա­ցան­ցա­յին գրաքն­նու­թիւ­նը ու­նե­ցող­նե­րէն է, եւ բնակ­չու­թեան մե­ծա­մաս­նու­թեան ար­տօ­նուած չէ հա­մա­ցան­ցէն օգտուիլ: Իսկ ա­նոնք, ո­րոնք մի­ջո­ցը ու­նին հա­մա­ցան­ցէն օգ­տուե­լու, խիստ հսկո­ղու­թեան են­թա­կայ են:

Ու­րեմն գա­ղա­փա­րը, որ Հիւ­սի­սա­յին Քո­րէա­յի հա­մա­ցան­ցին մէջ ըն­կե­րա­յին այս ցան­ցը կրնայ ներ­քին օգ­տա­գործ­ման հա­մար գո­յու­թիւն ու­նե­նալ, դժուար է պատ­կե­րաց­նել:

Հե­տաքրք­րա­կան նշում մը. իւ­րա­քան­չիւր ար­ձա­նագ­րու­թիւն կամ հա­ղոր­դագ­րու­թիւն ան­մի­ջա­պէս ցոյց կու տայ, որ տե­ղադ­րուած է 30 վայր­կեան ա­ռաջ: Հա­ւա­նա­բար այն պատ­ճա­ռով, որ Տոլ­ֆին հա­մա­կարգ­չա­յին ծրա­գի­րը չի ճանչ­նար Հիւ­սի­սա­յին Քո­րէա­յի կող­մէ վեր­ջերս ստեղ­ծուած ժա­մա­յին գօ­տին, որ աշ­խար­հի մեծ մա­սէն 30 վայր­կեան ետ է: Օգ­տա­գոր­ծող­նե­րուն կը թե­լադ­րուի վա­յե­լել, որ­քան որ կրնան, ո­րով­հե­տեւ Հիւ­սի­սա­յին Քո­րէա­յի գրաքննիչ­նե­րը ան­մի­ջա­պէս պի­տի խա­փա­նեն ըն­կե­րա­յին այս ցան­ցը, երբ անդ­րա­դառ­նան, որ ա­տի­կա հան­րա­յին ու­շադ­րու­թիւն կը գրա­ւէ…

ՏԵ­ՂԵ­ԿԱ­ՏՈՒԱ­ԿԱՆ­
 ԱՐ­ՀԵՍ­ՏԱ­ԳԻ­ՏՈՒԹԻՒՆ­ՆԵ­ՐՈՒ ԱՃ
 ՀԱ­ՅԱՍ­ՏԱ­ՆԻ ՄԷՋ

Հա­յաս­տա­նի մէջ  տե­ղե­կա­տուա­կան ար­հես­տա­գի­տու­թիւն­նե­րու մար­զի շրջա­նա­ռու­թիւ­նը 2015 թուա­կա­նին կազ­մած է 550 մի­լիոն տո­լար, որ 17 առ հա­րիւր ա­ւե­լի է 2014 թուականէն:

Հա­յաս­տա­նի Ազ­գա­յին ժո­ղո­վին մէջ 2015 թուականի պիւտ­ճէի հա­շուե­տուու­թիւ­նը ներ­կա­յաց­նե­լու ա­տեն Հա­յաս­տա­նի Հան­րա­պե­տու­թեան տնտե­սու­թեան նա­խա­րար Ար­ծուիկ Մի­նա­սեան այս մա­սին խօ­սե­լով՝ ը­սաւ. «Տե­ղե­կա­տուա­կան ար­հես­տա­գի­տու­թիւն­նե­րու մար­զին մէջ կան ա­ւե­լի քան 400 ըն­կե­րու­թիւն­ներ, ո­րոնց մէջ կ՚աշ­խա­տին 15 հա­զար մաս­նա­գէտ­ներ: Տե­ղե­կա­տուա­կան ար­հես­տա­գի­տու­թիւն­նե­րու սկսնակ ըն­կե­րու­թիւն­նե­րուն հար­կա­յին ար­տօ­նու­թիւն­նե­րու մա­սին օ­րէն­քի շնոր­հիւ 2015-ին ստեղ­ծուած են 79 նոր կեդ­րոն­ներ, ուր 329 պաշ­տօ­նեա­ներ կ՚աշ­խա­տին:

Նա­խա­րար Ար­ծուիկ Մի­նա­սեան նաեւ տե­ղե­կա­ցուց, որ Մայք­րո­սոֆ­թի եւ «Այ. Պի. Էմ.»ի վար­ժանք­նե­րուն, Հա­յաս­տա­նի մէջ ա­ւե­լի քան 1200 մարդ մաս­նակ­ցած է: Ըստ նա­խա­րա­րին, Մայք­րո­սոֆ­թի վար­ժանք­նե­րուն մաս­նակ­ցած է 623 մարդ, իսկ «Այ. Պի. Էմ.»ը սկսնակ 30 խում­բե­րու խորհր­դա­տուու­թիւն­ներ ներ­կա­յա­ցու­ցած է, կա­յաց­նե­լով 40 դա­սըն­թացք՝ 600 ան­ձե­րու հա­մար: 1072 ան­ձեր մաս­նակ­ցած են հայ-հնդկա­կան տե­ղե­կա­տուա­կան ար­հես­տա­գի­տու­թիւն­նե­րու ու­սում­նա­կան կեդ­րո­նին մէջ  կազ­մա­կեր­պուած հա­մա­ժո­ղո­վին:

Հայ­կա­կան ազ­գա­յին ար­հես­տա­գի­տա­կան գի­տաշ­խա­տա­նոց­նե­րուն մէջ վար­ժանք­նե­րու հե­տե­ւած են 450 ու­սա­նող­ներ:

ՆԱ­ՐԷ ԳԱ­ԼԵՄ­ՔԷ­ՐԵԱՆ

«Ազդակ»
Օգ­տա­կոր­ծուած աղ­բիւր­ներ՝ «Սի. Էն. Էն. Մա­նի», Մի­մի­լըր Ո­ւէպ», «­Նիուզ. Էյ. Էմ» եւ «Պի. Պի. Սի.»