ՄԱՅՐԸ՝ ԸՆԿԵՐՈՒԹԵԱՆ ՄԷՋ

Մայ­րը՝ ըն­տա­նի­քին մէջ տար­րա­կան դեր մը ու­նի, ինչ որ ան­վի­ճե­լի է։ Մայ­րը որ­պէս «կին-մարդ» ըն­տա­նի­քը կազ­մող տարր մը, ան­դամ մըն է, իսկ որ­պէս «մայր» պա­տաս­խա­նա­տու՝ ըն­տա­նի­քին թէ՛ ներ­կա­յէն, թէ՛ ա­պա­գա­յէն, քա­նի որ ըն­տա­նի­քը տե­ւա­կա­նաց­նող ան­դամ­նե­րը՝ զա­ւակ­նե­րը ա՛ն է որ կը պատ­րաս­տէ, հո­գե­պէս կը կազ­մա­ւո­րէ, մա­նա­ւանդ ա­նոնց մտա­ւոր եւ մարմ­նա­ւոր զար­գաց­ման մէջ կա­րե­ւոր դեր մը կը կա­տա­րէ։ Այս ի­մաս­տով մայ­րը, ըն­տա­նի­քին՝ այս սրբա­զան ու նուի­րա­կան միու­թեան թէ՛ հիմն է՝ թէ՛ սիւ­նը, մէկ խօս­քով՝ ա­մէն ին­չը։

Ըն­տա­նի­քի կազ­մու­թեան, կազ­մա­ւոր­ման, գո­յա­պահ­պան­ման եւ գո­յա­տեւ­ման նկատ­մամբ մօր մը ու­նե­ցած դե­րը ան­վի­ճե­լի է։

Բայց «մայր»ը ու­նի նաեւ մեծ պա­տաս­խա­նա­տուու­թիւն ըն­կե­րու­թեան եւ ամ­բողջ մարդ­կու­թեան հան­դէպ։ Այս ի­մաս­տով, մայ­րը միայն իր ըն­տա­նի­քին հան­դէպ պար­տա­կա­նու­թիւն­ներ եւ պա­տաս­խա­նա­տուու­թիւն չու­նի, այլ՝ ամ­բողջ ըն­կե­րու­թեան ներ­կա­յէն եւ ա­պա­գա­յէն պա­տաս­խա­նա­տու է, քա­նի որ իր հաս­ցու­ցած զա­ւակ­ներն են որ պի­տի կազ­մեն ա­պա­գայ ըն­կե­րու­թիւ­նը՝ իր տար­բեր ե­րե­սակ­նե­րով։

Ի՞նչ կու տայ մայր մը ըն­կե­րու­թեան։

Մայր մը, ըն­կե­րու­թեան ա­պա­գան կը կազ­մէ, կը կազ­մա­ւո­րէ եւ կը ձե­ւա­ւո­րէ։

Ան­շուշտ, մօր մը ա­ռաջ­նա­կարգ պար­տա­կա­նու­թիւ­նը՝ մա­նու­կին խնամ­քը եւ հո­գա­ծու­թիւնն է։ Այս մա­սին չկա՛յ ո­րե­ւէ կաս­կած կամ տա­րա­կոյս։ Մօր մը «գործ»ը, այս ի­մաս­տով գլխա­ւո­րա­բար եւ էա­կա­նա­պէս իր զաւ­կին հետ է, քա­նի որ ան «մա՛յր» է։

Եւ ե­թէ ըն­տա­նի­քը կազ­մող «կին-մարդ»ը «մա՛յր» է, ա­պա ու­րեմն ու­րիշ ա­մէն տնա­կան գործ եւ յա­րա­բե­րու­թիւն երկ­րոր­դա­կան են, քա­նի որ ան այ­լեւս նախ «մա՛յր» եւ յե­տոյ ըն­տա­նի­քի ան­դամ՝ «կին-մարդ»ն է։

Մա­նու­կը խնա­մել՝ սնու­ցա­նել, կրթել, կեան­քի պատ­րաս­տել եւ ըն­կե­րու­թեան օգ­տա­կար ան­դամ մը հասց­նել, ա­հա­ւա­սի՛կ, այս է մօր մը կո­չու­մը։ Եւ այս կո­չու­մը կը պա­հան­ջէ նուի­րում, զո­հո­ղու­թիւն եւ բծախն­դիր պար­տա­ճա­նա­չու­թիւն։ Եւ դար­ձեալ, այս բնա­տուր պար­տա­կա­նու­թիւ­նը այն­պի­սի պարտ կը դնէ մօր վրայ՝ ո­րուն չի հա­ւա­սա­րիր ո­րե­ւէ ծա­ռա­յու­թիւն։ Եւ այս կո­չու­մը, սրբա­զան կո­չում մըն է՝ ո­րուն ո՛չ մէկ դիրք, ո՛չ մէկ աս­տի­ճան, ո՛չ մէկ պաշ­տօն կա­րե­լի է հա­մե­մա­տել։ Այս իսկ պատ­ճա­ռով է որ «մայր»ը կո­չուած է «ստեղ­ծա­գործ էակ»։

­Բայց այս «ստեղ­ծա­գործ էակ» կո­չու­մը՝ ո՛չ թէ միայն զա­ւակ ծնա­նե­լուն հա­մար է, հա­պա՝ մա­նու­կին մէ­ջէն «մարդ»ը՝ բա­րի, շնոր­հա­լի, օգ­տա­կար, ազ­նուա­կան մար­դը դուրս բե­րե­լուն, մարդ­կու­թեան նուի­րե­լուն հա­մար է։ Ու­րիշ խօս­քով՝ մայ­րը «մայր» չի կո­չուիր պար­զա­պէս իր մարմ­նա­կան-ֆի­զի­քա­կան ծննդա­բե­րու­մին հա­մար, այլ՝ բա­րո­յա­կան-հո­գե­կան-մտա­ւոր մարդ մը՝ մարդ­կու­թեան օգ­տա­կար, ծա­ռա­յող ան­դամ մը բե­րե­լուն հա­մար։ Եւ «մայր» կո­չու­մը իր ամ­բող­ջա­կան ի­մաս­տին կը հաս­նի երբ մայ­րը ու­նե­նայ իր մայ­րա­կան գի­տակ­ցու­թիւ­նը եւ պա­տաս­խա­նա­տուու­թիւ­նը։

Ի­րա­ւամբ, մօր կո­չու­մը ա­մե­նէն բարձր կո­չու­մը նկա­տուած է՝ մարդ­կա­յին բո­լոր կո­չում­նե­րուն հետ բաղ­դատ­մամբ։ Եւ որ­պէս­զի մայ­րը կա­րող ըլ­լայ իր այս սրբա­զան ու նուի­րա­կան պար­տա­կա­նու­թիւ­նը ըստ ար­ժան­ւոյն կա­տա­րե­լու, պէտք է որ նա՛խ ինք­զինք ճանչ­նայ, եւ յե­տոյ աշ­խա­տի ճանչ­նալ մա­նու­կը։

Այս ի­մաս­տով, մայ­րը, նախ եւ ա­ռաջ ճանչ­նայ իր իսկ մար­մի­նը։ Մէ­կու մը իր «մար­մի­նը ճանչ­նալ»ը՝ ինք­զինք ճանչ­նա­լու նա­խա­քայլն է։

Ար­դա­րեւ «ժա­ռան­գա­կա­նու­թեան օ­րէնք» մը կայ, որ ցոյց կու տայ, թէ մա­նու­կը մօր­մէն կ՚առ­նէ իր ֆի­զի­քա­կան կազ­մը, իր մկան­նե­րը, ոս­կոր­նե­րը, ջի­ղե­րը, ա­րիւ­նը։ Հե­տե­ւա­բար ա­ռա­ջին բա­նը որ մայ­րը կու տայ մա­նու­կին՝ իր մար­մի­նէն է։ Ե­թէ մօր մար­մի­նը տկա­րա­կազմ է, ջի­ղե­րը թոյլ, ա­րիւ­նը ան­մա­քուր, ոս­կոր­նե­րը ա­նուժ, բնա­կա­նա­բար զաւ­կին պի­տի փո­խան­ցէ իր տկա­րու­թիւն­նե­րը։ Մօր կեն­սա­կան ու­ժե­րը պէտք է բե­ղուն ըլ­լան, որ­պէս­զի կա­թին մէ­ջէն տայ իր զաւ­կին մար­մի­նին ա­ռոյգ եւ կո­րո­վի կեանք։ Հե­տե­ւա­բար, անհ­րա­ժեշտ է որ ա­մուս­նու­թե­նէ ա­ռաջ մայ­րա­նա­լու «աս­պա­րէզ» մտնող օ­րիորդ­ներ ճանչ­նան ի­րենք զի­րենք՝ թէ՛ տե­սա­նե­լի, թէ՛ ան­տե­սա­նե­լի՝ ներ­քին գոր­ծա­րան­նե­րուն վի­ճա­կը։

Այս կեր­պով, ե­թէ մարմ­նա­կան-ֆի­զի­քա­կան ո­րե­ւէ ժա­ռան­գա­կան կամ ստա­ցա­կան տկա­րու­թիւն, թե­րու­թիւն կամ խան­գա­րում մը գտնուի մայ­րու­թեան պատ­րաս­տուող «կին-մարդ»ուն վրայ, պէտք է ըստ այն վարուի, եւ ո­րո­շում մը տայ։

Ուս­տի ո՛չ միայն իր ըն­տա­նի­քին, այլ ըն­կե­րու­թեան ա­պա­գան պէտք է նկա­տի առնուի, ամ­բողջ մարդ­կու­թեան ա­պա­գան՝ որ­մէ պա­տաս­խա­նա­տու է ա­մէն ան­հատ, որ տարրն է ներ­կայ սե­րուն­դին։

Ա­սի­կա հա­սա­րա­կաց գի­տակ­ցու­թեան, ըն­կե­րա­յին պա­տաս­խա­նա­տուու­թեան հարց մը պէտք է նկա­տուի եւ ա­նոր հա­մե­մատ շար­ժուի։

Սխալ ո­րո­շում մը տուող ա­պա­գայ մայ­րը կը մե­ղան­չէ նախ իր մա­նու­կին, յե­տոյ ամ­բողջ ըն­կե­րու­թեան եւ նոյ­նիսկ մարդ­կու­թեան դէմ։

Եւ պատ­մու­թիւ­նը կը վկա­յէ թէ ո՜ր­քան­ներ ե­ղած են, ո­րոնք ի­րենց ֆի­զի­քա­կան-մարմ­նա­կան տկա­րու­թիւն­նե­րը, թե­րու­թիւն­նե­րը ստա­ցած են ի­րենց ծնող­քէն՝ ժա­ռան­գա­կա­նօ­րէն, եւ մին­չեւ ի­րենց կեան­քին վեր­ջը թշուառ ապ­րած։

Ու­րեմն, այս տե­սա­կէ­տէ պա­տաս­խա­նա­տո՛ւ ենք ծնող­ներ՝ մայ­րեր ի­րենց մա­նուկ­նե­րուն մարմ­նա­կան տկա­րու­թիւն­նե­րէն, թե­րու­թիւն­նե­րէն, ե­թէ ա­ռանց կա­տա­րե­լա­պէս դար­մա­նուե­լու մայ­րու­թեան կը պատ­րաս-տըւին ի­րենց ա­մուս­նա­կան կեան­քին մէջ։

Յե­տոյ, մայ­րը կու տայ մա­նու­կին իր միտ­քէն՝ մտա­յին կա­րո­ղու­թիւն, մտա­յին հա­կում­ներ։ Ան­շուշտ, մայ­րը խոր­հուրդ եւ գի­տու­թիւն չի կրնար փո­խան­ցել մա­նու­կին, բայց կրնայ տալ ա­նոր զար­գա­ցած մտքի մը խոր­հո­ղու­թեան կա­րո­ղու­թիւ­նը։ Ի­րաւ է, թէ եր­բեմն ա­մե­նէն քիչ զար­գա­ցած մայ­րե­րու զա­ւակ­նե­րը հան­ճա­րեղ ե­ղած են, սա­կայն այդ պատ­ճառ չէ որ նկա­տի չառ­նուի «ժա­ռան­գա­կա­նու­թեան օ­րէնք»ը մա­նու­կին ի­մա­ցա­կան կեան­քին մէջ ալ։

Հե­տե­ւա­բար մայ­րը պէտք է ըլ­լայ խոր­հիլ գիտ­ցող, հմտու­թիւն ու­նե­ցող եւ մա­սամբ զար­գա­ցած մտքի տէր, որ­պէս­զի փո­խան­ցէ իր զաւ­կին մտա­ւոր ճգտում­ներ, եւ դիւ­րաց­նէ ա­նոր ի­մա­ցա­կան կեան­քը։

Վեր­ջա­պէս կ՚ար­ժէ այս նիւ­թը դի­տել եւ վի­ճիլ նաեւ մարդ­կա­յին ի­րա­ւունք­նե­րու եւ ա­զա­տու­թեան տե­սան­կիւ­նէն եւ ըստ այնմ ո­րո­շել, թէ կա­րե­լի՞ է սահ­ման դնել մայ­րա­կան սրբա­զան կո­չու­մին…։

 ՄԱՇ­ՏՈՑ ՔԱ­ՀԱ­ՆԱՅ ԳԱԼ­ՓԱՔ­ՃԵԱՆ

Հոկ­տեմ­բեր 3, 2016, Իս­թան­պուլ