ՄԱՀԷՆ ՎԵՐՋ ԱՆՄԱՀԱՆԱ՛Լ

«Ձեզ­մէ ո՞վ կրնայ ամ­բաս­տա­նել զիս ո­րե­ւէ մեղ­քով։ Իսկ ե­թէ ճշմար­տու­թիւ­նը կը խօ­սիմ, ին­չո՞ւ չէք հա­ւա­տար ին­ծի» (ՅՈՀՎ. Ը 46)։ Ա՛յս­պէս կ՚ը­սէ Յի­սուս եւ իր կեան­քին գի­նով ցոյց կու տայ ճշմար­տու­թիւ­նը՝ թէ մա­հէն վերջ կ՚եր­թայ մարդ ան­մա­հու­թեան, որ է՝ յա­ւի­տե­նա­կան կեա՛նք։

Շա­տե­րու հա­մար ան­հասկ­նա­լի է եւ նոյ­նիսկ հա­կա­սա­կան եւ ա­նի­մաստ՝ մա­հէն ետք ապ­րե­լու ի­րա­կա­նու­թիւ­նը, քա­նի որ մար­դիկ, ընդ­հան­րա­պէս կը դժուա­րա­նան ըմբռ­նել այն ճշմար­տու­թիւ­նը՝ ո­րոնք տե­սա­նե­լի եւ շօ­շա­փե­լի չեն։ Բայց ո­րե­ւէ ճշմար­տու­թիւն չի՛ չա­փուիր իր տե­սա­նե­լի կամ ան­տե­սա­նե­լի, շօ­շա­փե­լի կամ ան­շօ­շա­փե­լի նկա­րագ­րով. այ­լա­պէս ճշմար­տու­թիւ­նը մի՛շտ «ճշմար­տու­թի՛ւն» է՝ ա­մէն վի­ճա­կի մէջ եւ ա­մէն ժա­մա­նակ։

Յի­սուս խօ­սե­ցաւ միշտ ճշմար­տու­թեան մա­սին, խօ­սե­ցաւ միշտ ճշմար­տու­թիւ­նը իր ամ­բողջ երկ­րա­յին կեան­քի ըն­թաց­քին։ Ան եւս իր գոր­ծու­նէու­թեամբ՝ հրաշք­նե­րու մի­ջո­ցով ցոյց տուաւ ճշմար­տու­թիւ­նը եւ վեր­ջա­պէս իր հրա­շա­լի՜ Յա­րու­թեամբ ը­սաւ հա­մայն մարդ­կու­թեան. «Ա­հա­ւա­սի՛կ, այս է ճշմար­տու­թիւ­նը»։

­Մարդ էա­կը, ընդ­հան­րա­պէս, կը լսէ, բայց կրնայ չի հա­ւա­տալ, կրնայ խօս­քով չհա­մո­զուիլ. բնա­կան է այս, բայց երբ աչ­քով տես­նէ եւ մա­նա­ւանդ ապ­րի՝ հաս­տատ կը հա­մո­զուի եւ կը հա­ւա­տա՛յ, թէ ճշմար­տու­թիւն է այդ ի­րո­ղու­թիւ­նը։ Ուս­տի Յի­սուս խօ­սե­ցաւ եւ գործ­նա­կա­նի վե­րա­ծեց ճշմար­տու­թիւ­նը՝ ո­րուն հա­ւա­տա­ցին շա­տեր։

Ար­դա­րեւ Յի­սուս Քրի­ստո­սի ամ­բողջ կեան­քը վկա­յու­թիւն մըն էր ճշմար­տու­թեան։ Ա­նոր կեան­քը փրկա­գին մըն էր մարդ­կու­թեան՝ յա­ւի­տե­նա­կա­նու­թեան մէջ, որ կա­րե­լի է տես­նել եւ հասկ­նալ միայն «հո­գիի աչ­քեր»ով՝ ըմբռ­նել ու ապ­րի՛լ։ Յա­րու­թեան, այ­սինքն ան­մա­հու­թեան, յա­ւի­տե­նա­կան կեան­քի ճշմար­տու­թիւ­նը, կա­րե­լի չէ՛ մար­դուս հա­մար հասկ­նալ աշ­խար­հա­յին հա­յե­ցո­ղու­թեամբ, այլ՝ միա՛յն հո­գե­ւոր տե­սո­ղու­թեամբ։

Յի­սուս իր երկ­րա­յին ամ­բողջ կեան­քին մէջ քայ­լե­րը ուղ­ղեց դէ­պի ճշմար­տու­թիւն, ճշմար­տու­թեան մէջ, եւ ցոյց տուաւ ճշմար­տու­թիւ­նը, որ­պէս­զի մար­դիկ ի­րենց քայ­լե­րը ուղ­ղեն դէ­պի ճշմար­տու­թի՛ւն։ Ար­դա­րեւ, ճշմար­տու­թիւ­նը Յի­սուս ի՛նքն է։ Ան երբ կ՚ը­սէր Պի­ղա­տո­սին. «Ես ծնած եւ աշ­խարհ ե­կած եմ մէկ բա­նի հա­մար, որ­պէս­զի վկա­յեմ ճշմար­տու­թեան։ Ով որ կողմ­նա­կից է ճշմար­տու­թեան՝ ա­նի­կա կը լսէ իմ խօսքս» (ՅՈՎՀ. ԺԸ 37)։

­Յի­սուս այս խօս­քով իսկ կը վկա­յէ ճշմար­տու­թեան, ո՛չ միայն վե­րա­ցա­կան էու­թիւն մը, այլ՝ որ­պէս տե­սա­նե­լի եւ շօ­շա­փե­լի ե­րե­ւոյթ մը՝ իր Ան­ձին մէջ յայտնուա՛ծ։

Երբ Յի­սուս խօ­սե­ցաւ ճշմար­տու­թեան մա­սին՝ զայն նոյ­նաց­նե­լով իր իսկ Ան­ձին հետ, Պի­ղա­տոս հար­ցուց, ինչ­պէս այ­սօր կը հարց­նեն շա­տեր, եւ հար­ցու­ցած են պատ­մու­թեան մէջ. «Ի՞նչ է ճշմար­տու­թիւ­նը» (ՅՈՎՀ. ԺԸ 38)։­

Ա­ւե­տա­րա­նը չի վկա­յեր եւ չ՚ար­ձա­նագ­րեր Յի­սու­սի ո­րե­ւէ մէկ պա­տաս­խա­նին այս մա­սին, եւ Պի­ղա­տո­սի հար­ցու­մը՝ թէ ի՛նչ է ճշմար­տու­թիւ­նը, ան­պա­տաս­խան կը մնայ։ Եւ այս կը նշա­նա­կէ, որ Պի­ղա­տոս պատ­րաստ չէր իր հար­ցու­մին պա­տաս­խա­նը ստա­նա­լու, քա­նի որ նա­խա­պա­շա­րուած միտ­քեր, կան­խա­կա­լու­թեամբ կա­լա­նաւորուած հո­գի­ներ եր­բեք պատ­րաստ չեն զգար ի­րենք զի­րենք «ճշմար­տու­թիւն»ը հասկ­նա­լու, ճշմա­րի­տին հետ դի­մա­ւո­րուե­լո՛ւ։ Ճշմար­տու­թիւ­նը, ո­րով­հե­տեւ, ա­րե­ւու ճա­ռա­գայթ­նե­րուն նման կի­զիչ է՝ ի­րեն դէմ կանգ­նող­նե­րուն հան­դէպ, ուս­տի ճշմար­տու­թիւ­նը լո՛յս է եւ կ՚այ­րէ, մին­չեւ իսկ կը կու­րաց­նէ զա­նոնք՝ որ դէմ կը կանգ­նին, դէմ կ՚ել­լեն ա­նոր լոյ­սին։ Ար­դէն կու­րա­ցած միտքն է որ դէմ կը կանգ­նի ճշմար­տու­թեան՝ ո­րով բո­լո­րո­վին կը մխրճուի մու­թին, խա­ւա­րին մէջ։

Յի­սուս ճշմար­տու­թիւն իսկ է. իր խօս­քե­րով, իր հրաշք­նե­րով, իր ամ­բողջ կեան­քով եւ իր մա­հուամբ ու յա­րու­թեամբ ճշմար­տու­թեան տե­սա­նե­լի եւ շօ­շա­փե­լի մարմ­նա­ցո՛ւմն է։ Եւ ա­հա­ւա­սիկ, այս է պատ­ճա­ռը՝ որ Յի­սուս ան­պա­տաս­խան է թո­ղած Պի­ղա­տո­սի հար­ցու­մը՝ թէ ի՛նչ է ճշմար­տու­թիւ­նը։ Եւ երբ Ճշմար­տու­թիւ­նը, Ի՛նք, Յի­սուս կանգ­նած է Պի­ղա­տո­սի դի­մաց, ա­պա ու­րեմն ի՜նչ պէտք է խօս­քե­րով բա­ցատ­րել ճշմար­տու­թիւ­նը, քա­նի որ տե­սա­նե­լի, շօ­շա­փե­լի՝ կեն­դա­նի կանգ­նած է եւ կ՚ը­սէ. «Ես իսկ եմ ճշմար­տու­թիւ­նը»։­

Ու­րեմն, այն որ տե­սա­ծով չի հա­մո­զուիր, այ­լեւս ա­ւե­լորդ է խօս­քով բա­ցատ­րել ճշմար­տու­թիւ­նը։ Եւ ա՛յս է պատ­ճա­ռը ան­պա­տաս­խան թո­ղած ըլ­լա­լուն Պի­ղա­տո­սի հար­ցու­մը, քա­նի որ ան չէր հա­ւա­տար ո՛չ միայն իր լսա­ծին, այլ՝ իր տե­սա­ծին, որ ա՜յն­քան կու­րա­ցած էր նա­խա­պա­շա­րում­նե­րով եւ կան­խա­կա­լու­թեամբ…։

Եւ ա­հա­ւա­սիկ, ա­նոնք որ ի­րենք զի­րենք գե­րի են դար­ձու­ցած կան­խա­կա­լու­թեան, կու­րա­ցած ա­մէն լու­սա­ւոր ար­ժէ­քի եւ մա­նա­ւանդ ճշմար­տու­թեան, ա­ւե­լի եւս կը թա­ղուին խա­ւա­րին մէջ, ինչ­պէս Պի­ղա­տոս, որ չտե­սաւ, չըմբռ­նեց Ճշմար­տու­թիւ­նը՝ որ ա­հա­ւա­սիկ կանգ­նած իր դէմ կ՚ը­սէր. «Ես եմ ճշմար­տու­թիւ­նը»։­

Եւ Յա­րու­թեան ճշմար­տու­թիւ­նը՝ մա­հուան յա­ջոր­դող ան­մա­հու­թիւ­նը, ժա­մա­նա­կա­ւո՛ր երկ­րա­յին կեան­քի յա­ջոր­դող ան­ժա­մա­նա՜կ երկ­նա­յին կեան­քը, յա­ւի­տե­նա­կան եր­ջան­կու­թիւ­նը՝ ե­րա­նու­թիւ­նը, բո­լո­րը ցոյց տուաւ Յի­սուս իր կեան­քո­վը, վկա­յե­լով իր բո­լոր խօ­սած­նե­րուն, գոր­ծե­րուն, ա­ռա­քե­լու­թեան, իր իսկ մա­հուամբ եւ Յա­րու­թեա՜մ­բը։

Կա­րե­լի է հարց­նել, թէ ին­չո՞ւ մահ կայ։

Ո­րե­ւէ բա­նի սկսե­լու հա­մար, պէտք է որ նախ­կի­նը վեր­ջա­նայ. բնա­կան եւ բա­նա­կան ի­րո­ղու­թիւն մըն է ա­սի­կա։ Ու­րեմն, պէտք է վեր­ջա­նայ երկ­րա­յին մարմ­նա­կան կեան­քը, որ­պէս­զի սկսի երկ­նա­յին հո­գե­ւոր կեան­քը. ար­դա­րեւ մա­հը՝ ան­մա­հու­թեան, յա­ւի­տե­նա­կան կեան­քի սկիզբն է եւ ո՛չ «վերջ» մը։

Յի­սուս Ի՛նք իր մա­հուամբ ցոյց տուաւ, թէ՝ մա­հը ան­մա­հու­թեան սկիզբն է՝ Յա­րու­թեան ճշմար­տու­թիւ­նը յա­ւի­տե­նա­կա­նու­թեան բա­ցուող հրա­շա­գեղ դո՛ւռն է։

Ար­դա­րեւ, Յի­սու­սի խօս­քը ո՜ր­քան ի­մաս­տա­լից է, երբ կ՚ը­սէ. «Իմ ժա­մա­նակս լե­ցուած է»։ Ա­հա­ւա­սիկ խօսք մը՝ որ կ՚ա­պա­ցու­ցա­նէ ճշմար­տու­թիւ­նը՝ թէ պէտք է վեր­ջա­նայ «ժա­մա­նակ» մը, որ­պէս­զի սկսի նոր «ժա­մա­նակ» մը։ Այս խօս­քով կը յայտ­նէ Ան՝ թէ ինք կը շար­ժի Հօր կամ­քո­վը։ Այն՝ որ մա­հուան հնա­զան­դիլ, խո­նար­հիլ Հօր կամ­քին առ­ջեւ, յօ­ժա­րու­թեամբ ըն­դու­նիլ մա­հուան ի­րա­կա­նու­թիւ­նը, ըմբռ­նել մա­հուան ի­մաս­տը եւ խոր­հուր­դը՝ ար­ժա­նա­նա­լու հա­մար ան­մա­հու­թեան, յա­ւի­տե­նա­կան կեան­քի՝ ո­րուն կո­չուած է մարդ իր ստեղ­ծա­գոր­ծու­թե­նէն իսկ։

Ար­դա­րեւ, Յի­սուս իր խա­չե­լու­թեամբ եւ մա­հուամբ վկա­յեց ճշմար­տու­թեան՝ Հօր կամ­քին, սահ­մա­նա­փա­կուե­լով մարդ­կա­յին ընդ­հա­նուր կեան­քի հու­նին մէջ, քա­նի որ մարդ էա­կը ա­ւե­լի շատ կը հա­ւա­տայ իր տե­սա­ծին, իր ապ­րա­ծին, քան՝ լսա­ծին։ Մար­դուս աչ­քը ա­ւե­լի բա՛ց է ճշմար­տու­թեան, քան ա­կան­ջը՝ լսո­ղու­թիւ­նը։ Ու­րեմն Յի­սուս իր խա­չե­լու­թեամբ եւ մա­հուամբ ցոյց տուաւ, թէ մարդ պի­տի մա­հա­նայ, ինչ­պէս ի՛նք որ­պէս մարդ մա­հա­ցաւ, բայց ա­սի­կա միա՛յն երկ­րա­ւոր-ժա­մա­նա­կա­ւոր կեան­քի վերջն է եւ ո՛չ թէ՝ հո­գե­ւոր-ան­ժա­մա­նակ կեան­քի վեր­ջը, վախ­ճա­նը, այլ՝ ա­նոր սկիզ­բը։

Եւ ա­նոնք որ ճշմար­տու­թեան քաջ ա­խո­յեան­ներ կը հան­դի­սա­նան, պար­տա­ւոր են «խա­չուիլ», յանձն առ­նել, յօ­ժա­րիլ մա­հուան ի­րա­կա­նու­թեան, որ զի­րենք պի­տի ա­ռաջ­նոր­դէ՝ դու­ռը պի­տի բա­նայ ճշմար­տու­թեան։

Մարդ ըլ­լալ կը նշա­նա­կէ ա­նո­րո­շու­թեան մէջ ըլ­լալ, քա­նի որ երկ­րա­յին կեան­քի մէջ կը դի­մա­ւո­րուի զա­նա­զան ի­րո­ղու­թիւն­նե­րով, ե­րե­ւոյթ­նե­րով, ո­րոնք յա­ճախ կը հա­կա­սեն, կը հա­կադ­րեն զի­րար եւ պար­տա­ւոր է մարդ ընտ­րու­թիւն մը ը­նել ա­նոնց մի­ջեւ։ Ար­դա­րեւ, կա­րե­ւոր հարց է՝ մարդ ըլ­լալ եւ սա­կայն Ճշմար­տու­թեան, Ճշմա­րի­տին կող­մը կե­նա՛լ եւ ա՛յս է ճշմա­րիտ հե­րո­սու­թեան հա­րա­զատ էու­թիւ­նը։

Երկ­րի եւ եր­կին­քի ան­մահ­նե­րը մա­հէն փախ­չող­նե­րը չեն, այլ՝ մա­հը դի­մագ­րա­ւող­նե­րը, ո­րոնք մին­չեւ վերջ հա­ւա­տա­րիմ մնա­ցած են ճշմար­տու­թեան լոյ­սին։

Ուս­տի, ճշմար­տու­թեան վառ եւ պայ­ծառ ջա­հը բռնած՝ պէտք է հե­տե­ւիլ Յի­սու­սի՝ Ճշմար­տու­թեան մարմ­նա­ցու­մին, այ­լա­պէս հոգ չէ թէ այդ ջա­հը լու­սա­ւո­րէ եւ ա­ռաջ­նոր­դէ ճամ­բայ մը՝ որ դէ­պի Գող­գո­թա կը տա­նի։ Յաղ­թա­նա­կը Գող­գո­թա­յի­նը չէ՛, Ճշմար­տու­թեանն է՝ Աս­տու­ծոյ Հո­գիին, որ կը յայտ­նի մար­դոց մէջ՝ ինչ­պէս յայտ­նուե­ցաւ Յի­սու­սի մէջ։ Խա­չով ու մա­հուամբ փա­ռա­ւո­րուե­ցաւ Աս­տուած, ճշմար­տու­թիւ­նը փայ­լե­ցաւ, մարդս հե­րո­սա­ցաւ եւ ան­մա­հա­ցա՛ւ։

Յի­սու­սի Յա­րու­թիւ­նը թո՛ղ ա­ռաջ­նոր­դէ մեզ Ճշմար­տու­թեան ան­մար յա­ւի­տե­նա­կան լո՛յ­սին…։

ՄԱՇՏՈՑ ՔԱՀԱՆԱՅ ԳԱԼՓԱՔՃԵԱՆ

Ապ­րիլ 4, 2017, Իս­թան­պուլ