ԿԱՐ­ՄԻՐ ԿԻ­ՐԱ­ԿԻ

Ինչ­պէս ա­ւե­լի ա­ռաջ ը­սինք, Մեծ պահ­քի կի­րա­կի­նե­րու շար­քին նման՝ յի­նանց շրջա­նին ալ կա՛յ կի­րա­կի­նե­րու շարք մը՝ ըստ Հայ Ե­կե­ղեց­ւոյ տօ­նա­ցոյ­ցին։ Այս շար­քին չոր­րորդ Կի­րա­կին կը կո­չուի «Կար­միր Կի­րա­կի»։­

Այս չոր­րորդ Կի­րա­կին «Կար­միր» կը կո­չուի, քա­նի որ Ե­կե­ղե­ցին կ՚ո­ռո­գուի, այ­սինքն կը սկսի հետզ­հե­տէ ջրար­բի դառ­նալ, ա­ճիլ եւ ծաղ­կիլ Քրիս­տո­սի Ա­րիւ­նով։

«Կար­միր»ը նաեւ մար­տի­րոս­նե­րու, վկա­նե­րու թա­փուած ու հո­սած ա­րիւնն է՝ որ կը խորհր­դան­շէ՛։

Ըստ յի­նանց կի­րա­կի­նե­րու շար­քին՝ եր­րորդ Կի­րա­կի օ­րը ա­շա­կերտ­նե­րու մի­ջո­ցով, կը հաս­տա­տուի Քրիս­տո­սի Ե­կե­ղե­ցին, եւ զղջա­ցող­ներ կամ նո­րա­դարձ­ներ կ՚ըն­դու­նուին Ե­կե­ղե­ցի՝ ի՛նչ որ խոր­հուր­դով կը հա­մա­պա­տաս­խա­նէ Մեծ պահ­քի «Ա­նա­ռա­կի Կի­րա­կի»ին։

Ուս­տի յի­նանց չոր­րորդ Կի­րա­կի օ­րը կ՚ըն­դու­նուին Ե­կե­ղե­ցիի կար­գե­րը, որն ալ խոր­հուր­դով կը հա­մա­պա­տաս­խա­նէ Մեծ պահ­քի «Տնտե­սի Կի­րա­կի»ին։ Եւ այ­սօ­րուան ըն­թեր­ցուա­ծին մէջ Պետ­րոս՝ որ­պէս Ե­կե­ղե­ցիի «տնտես», Ե­կե­ղե­ցիին կը պա­տուի­րէ, որ իւ­րա­քան­չիւ­րը ըստ իր շնորհ­նե­րուն՝ բա­րու­թեամբ հո­վուէ եւ տնտե­սէ ի­րեն վստա­հուած ու յանձ­նուած հօ­տը՝ որ է «հա­ւա­տա­ցեալ եւ հա­ւա­տա­րիմ ժո­ղո­վուրդ»ը։

Պօ­ղոս Ա­ռա­քեալ՝ ըստ ար­ժան­ւոյն գնա­հա­տե­լով վար­դա­պետ­նե­րու եւ հո­գե­ւոր հո­վիւ­նե­րու անհ­րա­ժեշ­տու­թիւ­նը Ե­կե­ղե­ցիի կեան­քին մէջ, ա­նոնք ի­րեն «պա­տուա­կից» կ՚ը­նէ՝ ը­սե­լով. «Այս մար­մի­նին, այ­սինքն՝ Ե­կե­ղե­ցիին մէջ Աս­տուած բազ­մա­թիւ ան­դամ­ներ կար­գեց՝ զա­նա­զան ծա­ռա­յու­թիւն­նե­րու հա­մար, նախ՝ ա­ռա­քեալ­նե­րը, երկ­րորդ՝ մար­գա­րէ­նե­րը, եր­րորդ՝ ու­սու­ցա­նող­նե­րը, ա­պա հրա­շա­գործ զօ­րու­թիւն ու­նե­ցող­նե­րը, եւ դեռ՝ բժշկե­լու շնորհք ու­նե­ցող­նե­րը, ու­րիշ­նե­րուն օգ­նե­լու ըն­դու­նակ­նե­րը, վար­չա­կան կա­րո­ղու­թեամբ օժ­տուած­նե­րը, յափշ­տա­կու­թեան մէջ լե­զու­ներ խօ­սող­նե­րը եւ այդ լե­զու­նե­րով խօ­սուա­ծը մեկ­նա­բա­նե­լու (թարգ­մա­նե­լու) ա­տակ մար­դի­կը» (Ա ԿՈՐՆԹ. ԺԲ 28)։

­Նաեւ կը պատ­ճա­ռա­բա­նէ՝ ը­սե­լով. «Աս­տու­ծոյ ժո­ղո­վուր­դը պատ­րաս­տե­լու եւ Աս­տու­ծոյ ծա­ռա­յու­թեան մէջ հաս­տա­տե­լու հա­մար, որ­պէս­զի Քրիս­տո­սի Մար­մի­նը՝ Ե­կե­ղե­ցին ա­ճի ու զօ­րա­նայ» (Ե­ՓԵՍ. Դ 12)։

­Քա­նի որ ինչ­պէս քա­րե­րու մէկ շար­քով կա­րե­լի չ՚ըլ­լար տա­ճար կա­ռու­ցա­նել, եւ նաեւ մէկ ծա­ղի­կով գա­րուն չի գար, այդ­պէս ալ խումբ մը հո­վիւ­նե­րով Ե­կե­ղե­ցին ան­խախտ չի պա­հուիր։

Տի­րոջ միայն մէկ ե­րե­ւու­մը բա­ւա­րար չե­ղաւ՝ հաս­տա­տե­լու Ա­նոր յա­րու­թիւ­նը, այդ իսկ պատ­ճա­ռով ալ մին­չեւ «Համ­բար­ձում» յա­ճա­խա­կի կու գար ա­շա­կերտ­նե­րուն մօտ, որ­պէս­զի աս­տի­ճա­նա­բար հաս­տա­տէ ա­նոնց, քա­նի որ Յի­սուս Քրիս­տո­սի մար­դե­ղու­թեան՝ Տի­րոջ մարմ­նաց­ման ամ­բողջ նպա­տա­կը կը կա­յա­նար Իր Ե­կե­ղե­ցին հաս­տա­տե­լու մէջ։ Այդ իսկ պատ­ճա­ռով Տէ­րը, Տի­բե­րա­կան ծո­վե­զեր­քին Իր ա­շա­կերտ­նե­րուն ե­րե­ւե­լով, ե­րեք ան­գամ ը­սաւ Պետ­րո­սին.

«Ա­րա­ծէ՛ իմ ոչ­խար­ներս» (ՅՈՎՀ. ԻԱ 18)։­

Եւ ինչ­պէս Նոր Կի­րա­կի օ­րը Յի­սուս Քրիս­տոս, ձեռ­նար­կե­լով Ե­կե­ղե­ցիի հաս­տա­տու­մը՝ հաս­տա­տեց ա­ռա­քեալ­նե­րը, նոյն­պէս եւ այ­սօր հո­վիւ­նե­րը հաս­տա­տե­լով՝ Ե­կե­ղե­ցին հաս­տա­տուած, հիմ­նուած հա­մա­րեց։

Աս­տուած Ե­կե­ղե­ցիի մէջ կար­գեց նախ ա­ռա­քեալ­նե­րը, ա­պա՝ մար­գա­րէ­նե­րը, այ­նու­հե­տեւ՝ վար­դա­պետ­նե­րը (ու­սու­ցիչ­նե­րը), յե­տոյ՝ հո­վիւ­նե­րը, զորս Պետ­րոս «ե­րի­ցա­կից­ներ» կը կո­չէ։ Տէր Յի­սուս Ե­կե­ղե­ցին հաս­տա­տուն պա­հե­լու հա­մար ա­նոր միշտ վար­դա­պետ­ներ ու հո­վիւ­ներ կը կար­գէ։ Եւ Պետ­րոս ալ ի­մա­նա­լով, որ «ճշմա­րիտ դա­ւա­նու­թեան վէ­մի վրայ» կը շի­նուի Ե­կե­ղե­ցին նա­խան­ձախնդ­րու­թեամբ վա­րուե­լով հօ­տի փրկու­թեան հա­մար, այս Կի­րա­կի օ­րը կ՚ա­ղա­չէ «բա­նա­կան հո­վիւ»նե­րու հո­վիւ­նե­րուն. «Ե­րէց­նե՜ր, որ­պէս ե­րի­ցա­կից մը՝ որ ձե­զի պէս վկայ եմ Քրիս­տո­սի չար­չա­րանք­նե­րուն եւ ձե­զի հետ ալ մաս­նա­կից պի­տի ըլ­լամ գա­լիք փառ­քին, որ պի­տի յայտ­նուի, ու­րեմն՝ կ՚ա­ղա­չե՜մ, ձե­զի վստա­հուած Աս­տու­ծոյ հօ­տը ա­րա­ծե­ցէք ո՛չ թէ իբր պար­տադ­րանք կա­տա­րե­լով վե­րա­կա­ցու­թեան ձեր պաշ­տօ­նը, այլ՝ կա­մա­ւո­րա­բար, ինչ­պէս Աս­տուած կ՚ու­զէ» (Ա ՊԵՏՐ. Ե 1-2)։ Եւ կ՚ա­ւելց­նէ. «Ո՛չ թէ դրա­մի սի­րոյն, այլ՝ յօ­ժա­րու­թեա՛մբ» (Ա ՊԵՏՐ. Ե 3)։ «Ո՛չ թէ ձե­զի վստա­հուած մար­դոց պար­տադ­րե­լով ձեր ան­ձե­րը, այլ՝ օ­րի­նակ ըլ­լա­լով ձեր հօ­տին, որ­պէս­զի երբ Հո­վուա­պե­տը յայտ­նուի՝ ան­թա­ռամ փառ­քի պսա­կը ըն­դու­նիք» (Ա ՊԵՏՐ. Ե 3-4)։­

Եւ դի­մե­լով Աս­տու­ծոյ կող­մէ հօ­տի վրայ հաս­տա­տուած ու կար­գուած ե­պիս­կո­պոս­նե­րուն՝ կ՚ա­ւելց­նէ.

«Զգո՜յշ ե­ղէք ու հսկե­ցէ՛ք ձեր ան­ձե­րուն եւ ձեր ամ­բողջ հօ­տին՝ ո­րուն տե­սուչ կար­գեց ձեզ Սուրբ Հո­գին։ Հո­վուե­ցէ՛ք Տի­րոջ Ե­կե­ղե­ցին, որ ան իր ա­րիւ­նով գնեց» (ԳՈՐԾՔ. Ի 28)։

­Պետ­րոս նոյն­պէս հա­ւա­տար­մու­թիւն կը պա­հան­ջէ նաեւ ե­պիս­կոս­պոս­նե­րէն՝ իբ­րեւ ե­րի­ցա­կից­նե­րէն եւ Քրիս­տո­սի չար­չա­րանք­նե­րուն վկա­նե­րէն։ Քա­նի որ ե­պիս­կոս­պոս­նե­րը հա­ղորդ են ա­ռա­քեալ­նե­րու աս­տի­ճա­նին ու փառ­քին, ուս­տի Ե­կե­ղե­ցիի հաս­տա­տու­թեան հա­մար հար­կա­ւոր են ինչ­պէս ա­ռա­քեալ­ներ, այն­պէս ալ՝ ե­պիս­կո­պոս­ներ։ Այդ պատ­ճա­ռով իսկ Ա­ռա­քեա­լը կը պա­տուի­րէ Տի­մո­թէո­սին, որ­պէս­զի նաեւ «օ­րի­նակ» ըլ­լայ հա­ւա­տա­ցեալ­նե­րուն՝ ը­սե­լով. «Եւ որ­պէս­զի ոե­ւէ մէ­կը քեզ չար­հա­մար­հէ՝ ե­րի­տա­սարդ ըլ­լա­լուդ հա­մար, հա­ւա­տա­ցեալ­նե­րուդ օ­րի­նա՜կ ե­ղիր՝ խօս­քովդ, վար­մուն­քովդ, սի­րովդ, հա­ւատ­քովդ եւ մա­քուր կեն­ցա­ղովդ» (Ա ՏԻՄ. Դ 12)։

­Քա­նի որ ինչ­պէս աղ­բիւ­րը պար­տէ­զի հա­մար է, եւ ամ­պը՝ անջր­դի ան­դաս­տան­նե­րու, նո՛յնն է եւ ա­ռաջ­նոր­դը հօ­տին հա­մար։ Աղ­բիւ­րի ու ամ­պի պա­կա­սու­թիւ­նը Աս­տու­ծոյ մեծ ցա­սու­մը ցոյց կու տայ, ո­րուն հա­մար Ե­սա­յի Մար­գա­րէ կ՚ը­սէ. «Խո­պան պի­տի թո­ղում։ Ա­նի­կա պի­տի չբու­րէ եւ չբրուի, որ­պէս­զի թուփ ու փուշ բուսց­նէ։ Ամ­պե­րուն պի­տի պա­տուի­րեմ, որ ա­նոր վրայ անձ­րեւ չտե­ղան» (Ե­ՍԱ­ՅԻ Ե 6)։ Ա­սոր հա­կա­ռակ՝ Աս­տու­ծոյ մեծ բա­րե­հա­ճու­թեան նշան է աղ­բիւր­նե­րու ա­ռա­տու­թիւ­նը, ի­մաս­տուն­նե­րու բազ­մու­թիւ­նը եւ հան­ճա­րեղ թա­գա­ւոր­նե­րը, ա­ռաջ­նորդ­նե­րը, քա­նի որ ե­պիս­կո­պոս­նե­րը «հո­գե­ւոր թա­գա­ւոր»ներ են։

Երբ ժո­ղո­վուր­դը հա­ճե­լի է Աս­տու­ծոյ՝ Աս­տուած ա­նոնց մէջ բա­րի ու հան­ճա­րեղ մար­դիկ կը կար­գէ, այն՝ ո­րուն ար­ժա­նի են ա­նոնք. իսկ երբ ո՛չ՝ ի­մաս­տուն­նե­րը կը վերց­նէ ժո­ղո­վուր­դի մէ­ջէն։

Երբ Մով­սէս քիչ մը յա­պա­ղե­ցաւ՝ ու­շա­ցաւ, դան­դա­ղե­ցաւ լե­րան վրայ, հրեա­նե­րը մեծ մտա­հո­գու­թեամբ ու ա­ճա­պա­րե­լով ին­կան կռա­պաշ­տու­թեան գիր­կը. «Երբ ժո­ղո­վուր­դը տե­սաւ, որ Մով­սէս ու­շա­ցաւ լեռ­նէն իջ­նե­լու, Ա­հա­րո­նին քով հա­ւա­քուե­ցան ու ը­սին.- Ե­լի՛ր, մե­զի աս­տուած­ներ շի­նէ, որ­պէս­զի մեր առ­ջե­ւէն եր­թան, քա­նի որ Մով­սէ­սը մեզ Ե­գիպ­տո­սի երկ­րէն հա­նող մար­դը, չենք գի­տեր թէ ի՞նչ ե­ղաւ» (ԵԼՔ. ԼԲ 1)։ Այս պատ­ճա­ռով է որ Զա­քա­րիա Մար­գա­րէ կ՚ը­սէ. «Արթն­ցի՛ր, ո՜վ սուր, իմ հո­վի­ւիս դէմ ու իմ ըն­կերս ե­ղող մար­դուն դէմ, կ՚ը­սէ զօ­րքե­րու Տէ­րը։ Հո­վի­ւը զա՛րկ, որ ոչ­խար­նե­րը ցրուին։ Իմ ձեռքս պզտիկ­նե­րուն դէմ պի­տի դարձ­նեմ, պի­տի դնեմ իմ հո­վիւ­նե­րուն վրայ» (ԶԱ­ՔԱՐ. ԺԳ 7)։­

Այս կը նշա­նա­կէ, թէ՝ հո­վի­ւը հա­րուա­ծե­լով՝ հօ­տը կը ցրուի, ինչ­պէս եւ՝ երբ վեր­ցուին ա­ռաջ­նորդ­նե­րը, ժո­ղո­վուր­դը իս­կոյն կը ցրուի։ Այս­պէս Յի­սու­սի եւ Ե­ղիա­զար Քա­հա­նա­յի մա­հա­նա­լէն յե­տոյ ժո­ղո­վուր­դը ին­կաւ կռա­պաշ­տու­թեան մէջ. (ՅԻ­ՍՈՒ. ԻԴ 30-33), մին­չեւ Սա­մուէլ Մար­գա­րէի գա­լուս­տը՝ որ ա­նոնք դար­ձի բե­րաւ. (Ա ԹԱԳ. Է 3)։ Ուս­տի ինչ­պէս երբ գծա­քա­շը՝ քա­նա­կը ծռի, գի­ծը կը ծռի, այն­պէս ալ քա­հա­նա­յա­պետ­նե­րու եւ ա­ռաջ­նորդ­նե­րու վար­քի կամ դա­ւա­նու­թեան շե­ղու­մով՝ կը շե­ղի եւ կը ծռի ժո­ղո­վուր­դը։

Այս­պէս՝ Ա­հա­րո­նի ծռե­լով ժո­ղո­վուր­դին մեծ մա­սը կռա­պաշ­տու­թեան տրուե­ցաւ, եւ ե­թէ Մով­սէս քիչ մըն ալ ու­շա­նար, ա­պա ամ­բողջ Ե­կե­ղե­ցին «կը ծռէր»։­

Ա­հա­ւա­սիկ այս պատ­ճա­ռով է որ Պետ­րոս կ՚ը­սէ, իր խօս­քը ուղ­ղե­լով ե­րէց­նե­րուն.

«Ձե­զի վստա­հուած Աս­տու­ծոյ հօ­տը ա­րա­ծե­ցէ՛ք վե­րա­կա­ցու ըլ­լա­լով ո՛չ թէ իբր պար­տադ­րանք կա­տա­րե­լով վե­րա­կա­ցու­թեան ձեր պաշ­տօ­նը, այլ՝ կա­մա­ւո­րա­բար, ինչ­պէս Աս­տուած կ՚ու­զէ։ Ո՛չ ոք դրա­մի սի­րոյն, այլ՝ յօ­ժա­րու­թեամբ կա­տա­րէ իր պաշ­տօ­նը։ Ո՛չ թէ ձե­զի վստա­հուած մար­դոց պար­տադ­րե­լով ձեր ան­ձե­րը, այլ՝ օ­րի­նակ ըլ­լա­լով ձեր հօ­տին՝ որ­պէս­զի երբ Հո­վուա­պե­տը յայտ­նուի՝ ան­թա­ռամ փառ­քի պսա­կը ըն­դու­նիք» (Ա ՊԵՏՐ. Ե 2-4)։­

Եւ ինչ­պէս մեծ է Քա­հա­նա­յա­պե­տը եւ Իր պա­տի­ւը, նոյն­պէս եւ մե՛ծ է գոր­ծած մեղ­քը եւ հա­ւա­սար՝ ողջ ժո­ղո­վուր­դի գոր­ծած մեղ­քին։ Քա­նի որ Աս­տուած պա­տուի­րեց քա­հա­նա­յի գոր­ծած մեղ­քե­րու հա­մար մա­տու­ցա­նել նո՛յն պա­տա­րա­գը, ինչ որ ամ­բողջ ժո­ղո­վուր­դի գոր­ծած մեղ­քե­րու հա­մար կը մա­տու­ցուի. (ՂԵՒ. Դ 4, 13)։

­Մեծ ու ծա՛նր է քա­հա­նա­յի պա­տաս­խա­նա­տուութիւ­նը…։

- Օգ­տուե­ցանք՝ Ա­րամ Դի­լա­նեա­նի աշ­խա­տա­սի­րու­թե­նէն։

ՄԱՇ­ՏՈՑ ՔԱ­ՀԱ­ՆԱՅ ԳԱԼ­ՓԱՔ­ՃԵԱՆ

Ապ­րիլ 12, 2016, Իս­թան­պուլ