ԼՈՅՍԻՆ ԶՕՐՈՒԹԻՒՆԸ

Լոյ­սը եւ խա­ւա­րը, աշ­խար­հի ստեղ­ծա­գոր­ծու­թե­նէն իսկ գո­յու­թիւն ու­նէր եւ մարդ­կա­յին կեան­քի վրայ ազ­դող, ա­նոր ըն­թացք տուող եր­կու հա­կա­դիր ու­ժեր, զօ­րու­թիւն­ներ են։ Լոյ­սը եւ խա­ւա­րը միշտ կար եւ միշտ ալ գո­յու­թիւն պի­տի ու­նե­նայ, քա­նի որ ա­նոնք ստեղ­ծա­գոր­ծու­թեան նախ­նա­կան եւ էա­կան տար­րերն են։

Աս­տուա­ծա­շունչ Մա­տեա­նի մէջ, ստեղ­ծա­գոր­ծու­թեան մա­սին երբ կը խօ­սուի, լոյ­սի եւ խա­ւա­րի հա­մար սա­պէս կ՚ը­սուի. «Աս­տուած տե­սաւ որ լոյ­սը բա­րի է եւ Աս­տուած լոյ­սը խա­ւա­րէն զա­տեց» (ԾՆՆԴ. Ա 4)։­

Ինչ­պէս ը­սինք, լոյ­սը եւ խա­ւա­րը միշտ կար եւ Աս­տուած զա­նոնք զա­տեց, ի­րար­մէ բաժ­նեց, քա­նի որ տե­սաւ թէ՝ լոյ­սը բա­րի՛ է։

Ար­դա­րեւ Յի­սուս կը յայ­տա­րա­րէ, թէ՝ Ի՛նք է աշ­խար­հի լոյ­սը, երբ կ՚ը­սէ. «Ե՛ս եմ աշ­խար­հի լոյ­սը։ Ով որ ին­ծի կը հե­տե­ւի՝ խա­ւա­րի մէջ պի­տի չքա­լէ, այլ պի­տի ու­նե­նայ այն լոյ­սը որ կեան­քին կ՚ա­ռաջ­նոր­դէ» (ՅՈՎՀ. Ը 12)։ Իսկ երբ դա­տա­պար­տու­թեան մա­սին կը խօ­սի Յի­սուս, կ՚ը­սէ. «Լոյ­սը աշ­խարհ ե­կաւ, բայց մար­դիկ խա­ւա­րը լոյ­սէն ա­ւե­լի սի­րե­ցին, ո­րով­հե­տեւ չա­րու­թիւն կը գոր­ծէին։ Ով որ չար գործ կը կա­տա­րէ՝ կ՚ա­տէ լոյ­սը եւ լոյ­սին չի գար, որ­պէս­զի իր գոր­ծե­րը չյայտ­նուին։ Սա­կայն ով որ կը կա­տա­րէ ի՛նչ որ ճշմա­րիտ է, լոյ­սին կու գայ, որ­պէս­զի յայտ­նի ըլ­լայ թէ իր գոր­ծե­րը Աս­տու­ծոյ կամ­քին հա­մա­ձայն գոր­ծուած են» (ՅՈՎՀ. Գ 13-21)։­

Ուս­տի Յի­սուս ե­կաւ եւ աշ­խար­հի վրայ հաս­տա­տեց Իր Լոյ­սը՝ որ կը հա­մա­պա­տաս­խա­նէ Սի­րոյ թա­գա­ւո­րու­թեան ու Խա­ղա­ղու­թեան։

Հե­տաքրք­րա­կան է պատ­մուած­քը Ա­ւե­տիք Ի­սա­հա­կեա­նի «Ա­մե­նա­պի­տա­նի բա­նը» խո­րագ­րեալ։

«Ժա­մա­նա­կին, ա­րե­ւել­քի հրա­շա­գեղ աշ­խար­հի մը մէջ, ար­դա­րա­միտ եւ խե­լա­ցի մարդ մը կայ ե­ղեր։ Թա­գա­ւոր մըն է ե­ղեր այդ ար­դա­րա­միտ մար­դը։

«Թա­գա­ւո­րը ու­նե­ցեր է ե­րեք որ­դի։ Երբ թա­գա­ւո­րը ծե­րա­ցեր է, փա­փա­քեր է, որ տա­կա­ւին կեն­դա­նի, երկ­րին կա­ռա­վա­րու­թեան ղե­կը յանձ­նէ իր ժա­ռան­գորդ­նե­րէն ա­նոր՝ որ ա­ւե­լի ըն­դու­նակ կ՚ըլ­լայ այդ դժուա­րին ու ծանր գոր­ծը կա­տա­րել։

«Ուս­տի օր մը կը կան­չէ իր ե­րեք որ­դի­նե­րը եւ ա­նոնց կ՚ը­սէ.

«Իմ սի­րե­լի որ­դի­ներ, կը տես­նէք, որ ձեր հայ­րը ծե­րա­ցած է այ­լեւս եւ կա­րող չէ կա­ռա­վա­րել եր­կի­րը։ Ես շատ ա­ռա­ջուը­նէ ի­ջած կ՚ըլ­լա­յի իմ գա­հէն, ե­թէ կա­տա­րուած տես­նէի այն փա­փաքս, որ եր­կար տա­րի­ներ պա­շա­րած էր հո­գիս։ Եւ հի­մա, ա­հա­ւա­սիկ, ձեզ­մէ ով որ կա­րո­ղա­նայ ի­մաս­տուն կեր­պով ի­րա­կա­նաց­նել այդ իր ցան­կու­թիւ­նը, ան կը ստա­նայ իր թա­գը եւ կը կա­ռա­վա­րէ իր ժո­ղո­վուր­դը։

«Որ­դի­նե­րը մէկ մէկ կը համ­բու­րեն ի­րենց հօր ձեռ­քը եւ ճամ­բայ կ՚ել­լեն։

«Աշ­խար­հէ աշ­խարհ, երկ­րէ եր­կիր ման գա­լէ եւ թա­փա­ռե­լէ ա­ռաջ, թա­գա­ւո­րին ե­րեք որ­դի­նե­րը կը հա­մա­ձայ­նին ի­րենց հօր ա­ռա­ջար­կին եւ կ՚ու­զեն հասկ­նալ, թէ ի՞նչ է ի­րենց հօր փա­փա­քը։

«Հայ­րը ցոյց կու տայ մեծ շտե­մա­րան մը եւ կը յանձ­նա­րա­րէ ա­նոնց լեց­նել այն­տեղ աշ­խար­հի ա­մե­նա­պի­տա­նի բա­նով, ո­րով կա­րե­լի ըլ­լար եր­ջա­նիկ դար­ձել իր ժո­ղո­վուր­դը։

«Եւ ա­հա­ւա­սիկ ա­նոնք գոր­ծի կը լծուին։

«Երկ­րին ա­մէն կող­մը շրջե­լէ, շատ մը օ­տար եր­կիր­ներ ալ այ­ցե­լե­լէ ետք, թա­գա­ւո­րին որ­դի­նե­րը կը վե­րա­դառ­նան տուն եւ կը յայտ­նեն, թէ ա­մէն մէ­կը գտած է աշ­խար­հի ա­մե­նա­պի­տա­նի, ա­մե­նա­հար­կա­ւոր բա­նը։

«Շտե­մա­րա­նի մուտ­քին կը կանգ­նին թա­գա­ւո­րը, պա­լա­տա­կան­նե­րը, որ­դի­նե­րը եւ ամ­բողջ ժո­ղո­վուր­դը ու ան­համ­բե­րու­թեամբ կը սպա­սեն, թէ ա­նոնք ի՞նչ են բե­րած որ­պէս ա­մե­նա­պի­տա­նի բան։

«Որ­դի­նե­րէն մէ­կը գրպա­նէն կը հա­նէ բուռ մը («բուռ»=ա­փի պա­րու­նա­կա­ծը, ափ) հա­ցա­հա­տիկ եւ լեց­նե­լով շտե­մա­րա­նին մէջ, կ՚ը­սէ, որ հա­ցով կը լե­ցուի այն, որ­մէ անհ­րա­ժեշտ ու­րիշ բան չէ գտած։

«Միջ­նեկ որ­դին գրպա­նէն կը հա­նէ բուռ մը հող եւ լեց­նե­լով շտե­մա­րա­նին մէջ, կ՚ը­սէ, որ հո­ղով կը լե­ցուի այն, քա­նի որ ան­կէ ա­ւե­լի պի­տա­նի եւ անհ­րա­ժեշտ ու­րիշ ո­րե­ւէ բան չէ գտած։

«Կրտսեր որ­դին հօր հար­ցու­մը կը պա­տաս­խա­նէ, թէ՝ ԼՈՅ­ՍՈՎ ԿԸ ԼԵՑ­ՆԷ ԱՅՆ։ Քա­նի որ ա­նոր ձեռ­քը պա­րապ է։ Եւ կը շա­րու­նա­կէ խօ­սիլ.

«Աշ­խարհ ման ե­կայ, լոյ­սէն անհ­րա­ժեշտ ո՛­չինչ գտայ։ Լո՛յսն է ա­մե­նա­պի­տա­նի բա­նը աշ­խար­հի մէջ։ Ա­ռանց լոյ­սի հո­ղը հաց չ՚ըլ­լար, ա­ռանց լոյ­սի հո­ղի վրայ կեանք չ՚ըլ­լար։ Շատ թա­փա­ռե­ցայ, շատ աշ­խարհ­ներ, եր­կիր­ներ տե­սայ եւ գտայ, որ գի­տու­թեան լո՛յսն է ա­մե­նա­պի­տա­նի բա­նը, եւ միա՛յն գի­տու­թեան լոյ­սով կա­րե­լի է կա­ռա­վա­րել աշ­խար­հը։

«Ապ­րի՛ս, կը գո­չէ ու­րա­խա­ցած հայ­րը.- Քե­զի ար­ժա­նի է իմ գա­հը, քա­նի որ լոյ­սով եւ գի­տու­թեամբ պի­տի լեց­նես եր­կի­րը եւ Թա­գա­ւո­րու­թիւ­նը։

«Եւ բո­լո­րը ու­րա­խա­ցած ող­ջու­նե­ցին նոր, ե­րի­տա­սարդ, եր­կի­րը լոյ­սով լեց­նող թա­գա­ւո­րը»։­

Ար­դա­րեւ այն մար­դիկ, ո­րոնց գոր­ծե­րը եւ ցան­կու­թիւն­նե­րը հա­կա­ռա՛կ են Աս­տու­ծոյ կամ­քին, չեն կրնար դի­մա­նալ Յի­սու­սի խօս­քե­րէն ճա­ռա­գայ­թող ճշմա­րիտ լոյ­սին, եւ այդ իսկ պատ­ճա­ռով է որ կը մեր­ժեն լոյ­սը եւ կը նա­խընտ­րեն խա­ւա­րը։

Ուս­տի, ինչ­պէս կ՚ը­սէ բա­նաս­տեղ­ծը, չկա՛յ խա­ւար, որ բո­լո­րո­վին մութ ըլ­լայ եւ ան­պայ­ման ա­նոր մէջ կը գտնուի լոյ­սի շող մը, ճա­ռա­գայթ մը, որ կը փայ­լի խա­ւա­րին մէ­ջէն։ Ա­հա­ւա­սիկ ա՛յդ թէեւ անն­շան բայց կեն­սա­տու, փրկա­րար շո­ղը յոյ­սի, ճշմար­տու­թեան ճա­ռա­գայթն է, որ պատ­րա՛ստ է դուրս գալ մու­թէն, եւ լու­սա­ւո­րել մար­դը…։

Ան­շուշտ ա­մէն խա­ւար ցա­ւա­ռիթ է, վնա­սա­կար եւ ան­պի­տան։ Բայց ինչ­պէս ը­սինք, ա­մէն խա­ւա­րի մէջ կա՛յ լոյս մը, յոյս մը, ել­քի ճամ­բայ մը։

Կայ սա­կայն ա­մե­նավ­տան­գա­ւոր ու վնա­սա­կար խա­ւա­րը՝ մտքի խա­ւա­րը, սրտի մու­թը, ո­րոնք կը կոր­ծա­նեն մար­դուն ո՛չ միայն ներ­կան, այլ բո­լոր մարդ­կու­թեան ա­պա­գան, վնա­սե­լով եւ վի­րա­ւո­րե­լով սե­րունդ­ներ։ Մտքի խա­ւա­րը ա­մե­նէն յատ­կան­շա­կա­նօ­րէն կը յայտ­նուին մար­դոց «նա­խա­պա­շա­րում­ներ»ուն մէջ։ Նա­խա­պա­շա­րում­ներ, կան­խա­կալ կար­ծիք­ներ ա­ռիթ կ՚ըն­ծա­յեն մտա­յին խա­ւա­րի՝ ուր լոյ­սը չի կրնար թա­փան­ցել։ Եւ մտայ­ին խա­ւա­րը յե­տա­դի­մու­թեան, ամ­լու­թեան կ՚ա­ռաջ­նոր­դէ մար­դը, եւ կը հա­կադ­րէ ա­մէն յա­ռաջ­դի­մու­թեան եւ լու­սա­ւո­րու­թեան։ Խա­ւա­րա­մած միտ­քեր, խա­ւա­րա­միտ մար­դեր, մարդ­կու­թեան ա­մե­նա­մեծ վտանգ­ներն են՝ ո­րոնք «լոյ­սը կ՚ա­տեն եւ խա­ւա­րը կը մե­ծա­րեն…»։

­Մինչ­դեռ լոյ­սը ճշմար­տու­թի՛ւն է, լոյ­սը կեա՛նք է, եւ ինչ­պէս Աս­տուա­ծա­շունչ Մա­տեա­նը կը վկա­յէ, Աս­տու­ծոյ խօս­քին հա­մա­ձայն «բա­րի՛» է։

Մարդ­կու­թիւ­նը կո­չուած է յա­ռաջ­դի­մու­թեան, բա­րե­փո­խու­թեան եւ լու­սա­ւո­րու­թեան, մա­նա­ւանդ հո­գե­պէս եւ մտա­պէս, եւ մարդ­կու­թիւ­նը պէտք ու­նի կա­տա­րե­լա­գոր­ծուե­լու, եւ այդ իսկ պատ­ճա­ռով՝ ստեղ­ծա­գոր­ծու­թիւ­նը չէ՛ վեր­ջա­ցած, դէ­պի կա­տա­րե­լու­թիւն կ՚ըն­թա­նայ, ո­րուն ու­ղե­գի­ծը պէտք է լու­սա­ւոր ըլ­լայ, լոյ­սով լե­ցուի…։

Ուս­տի մարդ պէտք է տե­ւա­կան ար­դար պայ­քար մղէ խա­ւա­րին դէմ եւ ձգտի միշտ լոյ­սին, ո­րուն մի­ջո­ցով է որ միայն կրնայ հաս­նիլ կա­տա­րե­լու­թեան։

Ար­դա­րեւ, խա­ւա­րին հե­տամ­տող, այ­սինքն չա­րին իշ­խա­նու­թեան ամ­բող­ջու­թեամբ են­թար­կուած մար­դուն ող­բեր­գա­կան կա­ցու­թիւ­նը, կեան­քը կը վե­րա­ծէ տե­ւա­կան պայ­քա­րի մը։ Մար­դոց ամ­բողջ պատ­մու­թեան մէ­ջէն կը ծա­ւա­լի ա­նո­ղոք պայ­քար մը. պայ­քա՛ր մը ծնած սկիզ­բէն իսկ, եւ որ պի­տի տե­ւէ մին­չեւ վեր­ջին օ­րը, ինչ­պէս Տէ­րը ը­սաւ մե­զի։

Լծուած այս պայ­քա­րին, մար­դը պար­տի ան­դա­դար մա­քա­ռիլ՝ յա­րե­լու հա­մար բա­րիին՝ լո՛յ­սին։

Ի գին մեծ ճի­գե­րու, եւ Աս­տու­ծոյ շնորհ­քով, մարդ կրնայ իր ներ­քին միու­թիւ­նը եւ խա­ղա­ղու­թիւ­նը ի­րա­գոր­ծել։ Ուս­տի Յով­հան­նէս իր ա­ռա­ջին ընդ­հան­րա­կան նա­մա­կին մէջ կ՚ը­սէ. «Թէ­պէտ ամ­բողջ աշ­խար­հը Չա­րին են­թա­կայ ըլ­լայ, մենք գի­տե՛նք թէ Աս­տուծ­մէ ենք։ Եւ գի­տե՛նք՝ թէ Աս­տու­ծոյ Որ­դին ե­կաւ ու բա­ցաւ մեր միտ­քե­րը, որ­պէս­զի ճանչ­նանք ճշմա­րիտ Աս­տուա­ծը» (Ա ՅՈՎՀ. Ե 19-20)։

­Լոյ­սը կ՚ա­ռաջ­նոր­դէ ճշմար­տու­թեան՝ որ է Աս­տուած, Ստեղ­ծի­չը լոյ­սին եւ ա­մէն բա­նի…։

- Մա­սամբ օգ­տուե­ցանք՝ Յով­սէփ Ա. Քհնյ. Յա­կո­բեա­նի «Լոյ­սի շո­ղեր» գիր­քէն։

ՄԱՇ­ՏՈՑ ՔԱ­ՀԱ­ՆԱՅ ԳԱԼ­ՓԱՔ­ՃԵԱՆ

Օ­գոս­տոս 18, 2016, Իս­թան­պուլ