ԿԵԱՆՔԸ՝ ՃԱՄԲՈՐԴՈՒԹԻ՛ՒՆ ՄԸ

Մարդ երբ կ՚ապրի ներկայ ժամանակաւոր կեանքը, պէտք է անիկա նպատակ մը ունենայ, պէտք է անցք մը նկատուի ան՝ հասնելու համար կատարեալին՝ անժամանակ կեա՛նքին։ Պահ մը խորհինք, սիրելի՜ ընթերցող բարեկամներ, եթէ ներկայ կեանքով վերջանար ամէն ինչ, այլապէս իմաստ մը պիտի ունենա՞ր կեանքը։ Մարդկային կեանքը սահմանափակել միայն ժամանակաւոր ներկայ կեանքով, մարդ էակին արարչութեան պատճառը ոչինչ համարել, եւ մարդուն կոչումը բոլորովին անտեսել կը նշանակէ։

Արդարեւ, բանականօրէն, անմահ Աստուծոյ նմանութեամբ եւ Անոր պատկերով ստեղծուած մարդը, պէտք է իր Նախատիպին պէս անմա՛հ ըլլայ։ Ուստի «նմանութիւն» եզրը իր ամբողջական իմաստով, նմանին բոլոր յատկութիւնները եւ նկարագիրը, մեծ մասամբ ունենալ կը նշանակէ։ Եւ անշո՛ւշտ թէ, «անմահութեան» նման կարեւոր եւ էական յատկութիւն մըն ալ փոխանցուած ըլլալու է Արարիչէն՝ արարած։ Ուրիշ խօսքով՝ Արարիչը՝ Աստուած երբ Իր նմանութեամբ եւ պատկերով ստեղծած է մարդը, ապա ուրեմն զայն օժտած է, նաեւ իր էական յատկութիւններով, որոնցմէ կարեւորագոյնն է անմահութիւնը՝ յաւիտենականութի՛ւնը։

Եւ բոլոր այս փաստարկութիւնները մեզ կ՚առաջնորդեն այն եզրակացութեան, թէ՝ Աստուած, մարդը ստեղծած չի կրնար ըլլալ ժամանակաւոր կեանքի մը համար միայն եւ անոր կեանքի տեւողութիւնը սահմանափակած չի՛ կրնար ըլլալ մահ կոչուած երեւոյթով մը։ Այս մտածողութիւնը, ահաւասիկ, ամենահաստատ ապացոյցն է՝ մարդուն անմահութեան կոչումով ստեղծուած ըլլալուն։

Եթէ մարդկայնօրէն խորհինք՝ ո՞վ կ՚ուզէ, որ իր մէկ գլուխ գործոցը ժամանակ մը վերջ ոչնչանայ. մարդն իսկ կ՚ուզէ, որ անմահ, անվերջ եւ մշտնջենական ըլլայ իր գործը, իր աշխատութեան արդիւնքը, մանաւանդ, որ անոր եթէ յատուկ բծախնդրութիւն եւ կարեւորութիւն ընծայած է եւ իր «գլուխ գործոց»ն է։ Մարդուս աշխատութեան արդիւնքին մէջ՝ գործին մէջ ի՛նք կայ՝ իր նկարագիրը, իր բնութիւնը, իր էութիւնը, իրմէ մաս մը եւ բաժին մը։ Եւ մարդը՝ իր Արարչին նմանութեամբ եւ պատկերով ստեղծուած, յատուկ բծախնդրութեամբ կեանքի կոչուած այդ արարածը կարելի՞ է, որ սահմանափակուի ժամանակաւոր կեանքի մը տեւողութեամբ եւ յետոյ ոչնչութեան դատապարտուի։ Ապա ո՞ւր կը մնայ մարդուն բանականութիւնը, իմաստութիւնը, սէրը եւ տակաւին բազմաթիւ յատկութիւնները՝ որոնք իր Արարչին նմանութեան, Արարչին պատկերով ստեղծուած ըլլալուն փաստերը եւ տարրերն են։

Քանի որ մարդ Աստուծոյ հետ «նմանութեան» մը կոչուած, Անոր հետ նմանութեամբ օժտուած է, ապա ուրեմն, բանական եւ բնական է, որ ան անմահութեան յատկութիւնով ալ նմանի Աստուծոյ։ Թէ ոչ ի՜նչ իմաստ պիտի ունենար «նմանութիւն» եզրը՝ որ կը բովանդակէ իմաստութեան, յաւիտենականութեան, սիրոյ եւ այլ յատկութիւնները։ Եթէ մարդ այդ յատկութիւններով պիտի չնմանի իր Արարչին՝ Աստուծոյ, ապա ուրեմն ի՞նչ իմաստ պիտի ունենայ այդ նմանութիւնը։

Արդարեւ, ո՛չ միայն «նմանութեամբ» այլ նաեւ «Անոր պատկերով» է ստեղծուած մարդը. այսինքն՝ «նմանութիւն» եզրը աւելի՛ հաստատ եւ աւելի՛ զօրաւոր հանգամանք մըն է ստացած։

Անշուշտ, «նմանութիւն» ունի իր աստիճանները, եւ այս պատճառով, «նմանութեան» ըմբռնումը կրնայ տարբերիլ միտքէ միտք, «նմանութեան» տրուած իմաստը կրնայ լայն կամ սեղմ ըլլալ՝ չափ եւ սահման ունենալ։ Կրնայ ըսուիլ, թէ Աստուած իր անմահութեան, յաւիտենականութեան նկարագրին նմանութենէն զրկած է մարդը։ Բայց միւս նմանութիւններն ալ ի վերջոյ անմահութեան չե՞ն յանգիր, եւ թէ Աստուած Իր ամենասիրելի արարածին ինչո՞ւ տուած չըլլայ Իր ամենակարեւոր հանգամանքը՝ նկարագիրը, այսինքն՝ անմահութիւնը, յաւիտենականութիւնը։

Արդարեւ, մարդ իր հոգիին մէջ ունի Աստուծմէ, Հոգիէն մասնիկ մը, եւ այդ իսկ ապացոյցն է իր անմահութեան։ Յետոյ, Աստուած մարմին չէ, այլ Հոգի, եւ ուրեմն մարդուն Աստուծոյ նմանութիւնը մարմնի, մարմնական նմանութիւն չի կրնար ըլլալ, այլ՝ հոգիի՛։ Եւ քանի որ հոգին անմահ է, ուրեմն մարդ հոգեպէս անմա՛հ է։ Հոգին մահ չունի, յաւիտենական է, քանի որ Աստուծոյ շունչն է անիկա, եւ մարդ այդ «շունչ»ով է, որ կեանք ստացաւ, եւ այդ կեանքը յաւիտեան կ՚ապրի։

Արդէն, երբ «անմահութիւն» կ՚ըսենք, ասիկա ո՛չ թէ մարդուն մարմնական, ֆիզիքական էութեան մասին է, այլ հոգեւոր կազմութեան, հոգեւոր կողմին համար է։ Հոգին է, որ անմահ է, եւ յարութեան ժամանակ դարձեալ պիտի միանայ իր մարմնին հետ եւ «փառաւորեալ» հոգեւոր մարմնով ան պիտի վայելէ յաւիտենականութիւնը՝ յաւիտենական կեա՛նքը։ Եւ ուրեմն, մարդը մարմնաւոր վիճակին մէջ «անմահ» նկատել տարակուսանքի պատճառ կ՚ըլլայ, բայց անոր հոգիին յաւիտենականութիւնը, այդ իմաստով «յաւիտենական կեանք»ի Ճշմարտութեան եթէ անդրադառնանք, պիտի տեսնենք եւ հասկնանք անժամանակ եւ ժամանակաւոր կեանքի, ուրիշ բացատրութեամբ՝ հոգիի կեանքի եւ մարմնաւոր կեանքի տարբերութիւնը։

Այս իմաստով՝ մահկանացու է մարմնաւոր մարդը, իսկ հոգեւորը՝ անմահ։ Բայց յարութեան ժամանակ մարմին եւ հոգի դարձեալ պիտի միանան եւ փառաւորեալ մարմինով պիտի վայելեն յաւիտենական կեանքը՝ որ է անմահութեան կեանք։

Մարդ չի կրնար ապրիլ առանց հոգիի, եւ հոգին միշտ կա՛յ, այս ալ կը նշանակէ, թէ մարդուս հոգիի կեանքը անմահ է։ Հոգին Աստուած է, եւ ուրեմն առանց Աստուծոյ կեանք գոյութիւն չունի, չի՛ կրնար ունենալ։ Եւ այս մտածելակերպը մեզ կը տանի «յոյս»ի գաղափարին։

Անդենականին գոյութեան փա՛ստն է՝ այս Ճշմարտութեան ապացոյցն է «Յոյս»ը։ Եւ յոյսի զգացումն է, որ մարդս կ՚առաջնորդէ հաւատալու անժամանակ, յաւիտենական, անվերջ կեանքին։

Եւ այս իմաստով, ներկայ ժամանակաւոր կեանքը ճամբորդութիւն մըն է աշխարհէն դէպի յաւիտենականութիւն։ Այս կը նշանակէ, թէ մարդուս իւրաքանչիւր օրը՝ որ կ՚ապրի այս աշխարհի վրայ, «վախճա՛ն» մըն է եւ միանգամայն «սկի՛զբ» մը։

Եւ երբ մարդ համոզուի եւ ընդունի այս անուրանալի ճշմարտութիւնը, այն ատեն տարբեր աչքով պիտի դիտէ «մահուան» իրականութիւնը՝ որ պարզապէս «անցք» մը, «փապուղի» մը, «կամուրջ» մըն է ժամանակաւոր կեանքէն դէպի անժամանակ կեա՛նք՝ սահմանաւորէն դէպի՜ յաւիտենակա՛նը…։

ՄԱՇՏՈՑ ՔԱՀԱՆԱՅ ԳԱԼՓԱՔՃԵԱՆ

Ապրիլ, 13, 2018, Իսթանպուլ