ՄԵԾ ՊԱՀՔԻ ԿԻՐԱԿԻՆԵՐ - Բ -

Ստորեւ կը շարունակենք Մեծ պահքի կիրակիներուն. չորրորդ Կիրակին՝ «Տնտեսի Կիրակի»ն ներկայացնել՝ մեր սիրելի՜ ընթերցող բարեկամներուն։

Մարդ իր հնարաւորութիւնները պարտաւո՛ր է օգտագործել ո՛չ թէ իր անձնական շահերուն ի նպաստ, այլ՝ հանրային օգտին եւ հասարակաց բարի՛քին համար։

Առակին մէջ «անիրաւ տնտես»ը կը գովուի իր տիրոջ կողմէ, քանի որ ան կը մտածէ իր ապագային մասին, սակայն բարի տնտեսի ապագան ո՛չ թէ վստահուած տնտեսութիւնը, նաեւ նիւթական հնարաւորութիւնները, կարողութիւնները արհամարհելն է, այլ իրեն վստահուածը ի նպաստ անանձնական, այսինքն հանրային բարիքին ծառայեցնելը՝ գիտակցելով, որ օր մը հաշիւ պիտի տայ Աստուծոյ ի վերջոյ, եթէ նոյնիսկ աշխարհային տիրոջ մը՝ որ թերեւս պակսի եւ հաշիւ չպահանջուի իրմէ։

Մեծ պահքի քսանչորսերորդ օրը կը կոչուի՝ «Միջինք»։ Այն կ՚ազդարարէ, որ Մեծ պահքը հասած է իր կէսին։

Մեծ պահքի հինգերորդ Կիրակին կը կոչուի. «Անիրաւ դատաւորի Կիրակի»։ Այս Կիրակի օրուան խորհուրդը առնուած է Աւետարանէն՝ (ՂՈՒԿ. ԺԸ 1-8)։

Արդարեւ, մարդ շատ անգամ կը յայտնուի «Անիրաւ դատաւոր»ի առակի դատաւորին դերով։ Կը պատահի նաեւ երբեմն հակառակը, երբ նոյն մարդը կը յայտնուի «այրի կնոջ» նմանութեամբ։

Յիսուս, այս առակով ցոյց կու տայ, որ պէ՛տք է նմանիլ այրի կնոջ, որ առանց ձանձրանալու, առանց յուսալքուելու աղօթք մատուցանեց Աստուծոյ՝ յարատեւօրէն հետապնդեց իր արդա՛ր դատը՝ ակնկալութեամբ եւ վստահութեամբ, որ օր մը հնարաւոր կ՚ըլլայ վերագտնել կորսուածը եւ անտեսուած իրաւունքը։ Յարատեւութիւնը նախապայմա՛նն է յաջողութեան։

Վեցերորդ Կիրակին՝ «Գալստեան Կիրակի»ն է, որ կ՚եզրափակէ Մեծ պահքի կիրակիներու շարքը։

Գալստեան Կիրակիի խորհուրդով, քրիստոնէական ընդհանուր վարդապետութիւնը՝ Եկեղեցին, հաւատացեալները կը հրաւիրէ անդրադառնալու եւ ըմբռնելու «Քրիստոսի Երկրորդ Գալուստ»ի խորհուրդին, անոր իմաստին եւ կարեւորութեան քրիստոնէական կեանքին մէջ։ Արդարեւ, Քրիստոս Իր առաջին գալուստով քանդեց դժոխքի կապանքները, եւ բացաւ դրախտի դռները, որ մեղքի պատճառով փակուած էին մարդուն։ Իսկ «Երկրորդ Գալուստ»ով մեղաւորները, որոնք չեն դարձած մեղքի գերութենէն, Քրիստոս պիտի դատէ եւ արդարներուն երկինքի արքայութիւն պիտի տայ՝ որուն արժանացած են անոնք։

Եւ ահաւասիկ, «Ծաղկազարդ»ը՝ որ կը խորհրդանշէ Քրիստոսի յաղթական մուտքը Երուսաղէմ։ Այս Կիրակին Մեծ պահքի եօթներորդ Կիրակին է՝ Սուրբ Յարութեան նախորդող Կիրակին, որ Հայ Եկեղեցին կը նշէ «Ծաղկազարդ» անունով։ Ծաղկազարդը, հռչակուած է որպէս «մանուկներու օրհնութեան օր», նկատի ունենալով այն իրադարձութիւնը՝ որ Տիրոջ Երուսաղէմի տաճար մտնելու ատեն մանուկները կ՚աղաղակէին ըսելով. «Օրհնութիւն, Դաւիթի Որդիին», ըստ աւետարանական վկայութեան. (ՄԱՏԹ. ԻԱ 15)։

Արդարեւ, Յիսուս մարդացաւ, եկաւ աւետարանելու աղքատներուն, բժշկելու սրտով կոտրածները, գերիները ազատելու իրենց կապանքներէն, եւ բժշկելու զանազան ախտեր, հիւանդութիւններ՝ կոյրերու տեսողութիւն, խուլերու լսողութիւն պարգեւելու՝ ինչպէս մարգարէացած էր Եսային։ Ուստի բազմաթիւ կոյրեր Յիսուսի դիմելով բժշկը-ւեցան։

Երուսաղէմի ժողովուրդը, Յիսուսի մուտքը դիմաւորած է եւ ընդունած զԱյն մեծ խանդավառութեամբ՝ ձիթենիի եւ արմաւենիի ճիւղերը, ինչպէս նաեւ իրենց զգեստները փռելով Անոր ճամբուն վրայ եւ ոգեւորութեամբ աղաղակելով. «Եւ ամբողջ բազմութիւնը, որ թափօրին մէջ Յիսուսի առջեւէն կ՚երթար կամ կը հետեւէր իրեն, կաղաղակէր.- Օրհնութի՜ւն Դաւիթի Որդիին, օրհնեալ է ան՝ որ կու գայ Տիրոջ անունով։ Օրհնութի՜ւն Բարձրեալին։ Երբ Յիսուս Երուսաղէմ մտաւ, ամբողջ քաղաքը դղրդեցաւ», (ՄԱՏԹ. ԻԱ 9-10), նաեւ, «Ովսաննա՛ Բարձեալին, օրհնեա՛լ ըլլաս դուն որ կու գաս Տիրոջ անունով. օրհնեա՛լ ըլլայ քու Թագաւորութիւնդ, մեր հօր Դաւիթի Թագաւորութիւնը, որ կու գայ, խաղաղութի՜ւն երկինքի մէջ եւ փա՜ռք Բարձեալին», (ՄԱՐԿ. ԺԱ 9-10)։

Ըստ Եկեղեցիի հայրերու ուսուցումներուն՝ Յիսուսի առջեւ զգեստները նետել կը խորհրդանշէ մեղքերէն փրկուիլ, ազատուիլ՝ մերկանալ։

Իսկ Յիսուսի ոստեր եւ ճիւղեր ընծայելը կը խորհրդանշէ առանձնակի պատիւներ եւ հանդիսաւորութիւն, ուրախութեան արտայայտութիւն։

Ձիթենին կը համարուի իմաստութեան, խաղաղութեան, յաղթանակի եւ փառքի խորհրդանշան։

Ձիթենին մշտադալար տունկ է՝ մանաւանդ արեւելքի մէջ հասարակ։ Հրեաներու մէջ յաջողութեան նշանակ էր. (ՍԱՂՄ. ԾԲ 8), եւ ամէն դարու մէջ համարուած է առատութեան եւ գեղեցկութեան խորհրդանիշ։ Ոստերը կը գործածուէին Տաղաւարահարաց տօնին, Երուսաղէմ բերուելով մօտ լեռնէ մը. (ՆԷԵՄ. Ը 15), որ «Ձիթենեաց լեռ» կը կոչուէր իր ձիթենիներու առատութեան պատճառաւ։ Գեթսեմանի՝ որ նոյն լերան ստորոտը գտնուած պարտէզին անունն էր՝ կը նշանակէ «իւղի կամ ձէթի հնձան»։

Պահք կամ ծոմապահութիւն ներանձնական վիճակ է, եւ այն պէտք չէ՛ կատարել ի ցոյց մարդկան, այլ ի փառս Աստուծոյ։ Պահքի նպատակն է մեր մարմինը վարժեցնել սակաւապետութեան, որպէսզի ճոխացնենք, հարստացնենք մեր հոգեւոր կեանքը։

Եթէ մէկը ինքնանպատակ պահք կը պահէ, այսինքն՝ կեղծաւորութեան, փառասիրութեան եւ կամ նիհարնալու համար, աշխարհային մտադրութիւններով, ապա այդ պահքը ընդունելի չէ՛ Աստուծոյ, քանի որ ապաշխարելու նպատակով չէ։

Եկեղցիի վարդապետները՝ հայրերը կ՚ըսեն, թէ պահքը այն ատեն մարմնի գեղեցկութիւն է, երբ հոգին իրեն զերծ կը պահէ մեղքերը։ Ի՜նչ օգուտ մարմինը պահքով նիհարցնել, եթէ հոգին ծանրացած է մեղքերով։ Մարդ հոգի է ե՛ւ մարմին, եւ ինչպէս որ ուտելիքը մարմինին հաճելի է, նո՛յնպէս պահքը՝ հոգիին։ Պահքը՝ հոգին սնուցանելու միջոց է՝ աղօթքով, հոգեւոր երգերով, աւետարանի ընթերցումով…։

Մեծ պահքը, այս իմաստով առի՛թ մըն է խորհելու փրկագործութեան խորհուրդին մասին։ Անհրաժե՛շտ է որ մարդիկ գիտակցին իրենց ընծայուած այս պարգեւին մեծ արժէքին։

Պահքի եւ ապաշխարութեան խորհուրդը ճանապա՜րհ մըն է, որուն հանգրուանը յարութեան ուրախութի՜ւնն է…։

ՄԱՇ­ՏՈՑ ՔԱ­ՀԱ­ՆԱՅ ԳԱԼ­ՓԱՔ­ՃԵԱՆ

Փետրուար 16, 2018, Իսթանպուլ