ՀԱՒԱՏՔԻ ՅԱՐԱՏԵՒՈՒԹԻՒՆ

Ինչ­պէս մարդ­կա­յին բո­լոր գոր­ծու­նէու­թեան եւ յա­րա­բե­րու­թիւն­նե­րուն մէջ, հա­ւատ­քի մէջ ալ յա­րա­տե­ւու­թիւ­նը անհ­րա­ժեշտ է ա­նոր կա­տա­րե­լու­թեան հա­մար։ Ար­դա­րեւ նպա­տա­կի մը հաս­նե­լու հա­մար պէտք է ջա­նա­դիր ըլ­լալ՝ աշ­խա­տիլ, բայց չի բա­ւեր ա­սի­կա, այլ պէտք է յա­րա­տե­ւել, աշ­խա­տիլ ա­ռանց վհա­տե­լո՛ւ։

Պահ մը խոր­հե­ցէք, սի­րե­լի՜ բա­րե­կամ­ներ, մարդ երբ կը յու­սալ­քուի, կը վհա­տի իր նպա­տա­կի հաս­նե­լու ճամ­բուն վրայ, ի՜նչ կ՚ար­ժէ ա­նոր ջա­նադ­րու­թիւ­նը, ի զուր աշ­խա­տած կ՚ըլ­լայ, ի դե­րեւ կը մնայ իր բո­լոր ջան­քե­րը։ Ուս­տի անհ­րա­ժեշտ պայ­մա՛ն է ա­ռանց վհա­տե­լու, յա­րա­տե­ւու­թեամբ յա­ռա­ջա­նալ նպա­տա­կի տա­նող ճամ­բուն վրայ, որ­քան ալ դժուա­րու­թիւն­նե­րով լե­ցուն ըլ­լայ ան։

Յա­րա­տե­ւու­թեան գե­ղե­ցիկ օ­րի­նակ մըն է այն ան­դա­մա­լոյ­ծին բժշկու­թիւ­նը՝ զոր կա­տա­րեց Յի­սուս երբ տե­սաւ, որ ան­դա­մա­լոյ­ծը չէին կրնար մօ­տեց­նել ի­րեն բազ­մու­թեան պատ­ճա­ռով եւ չվհա­տե­ցան, քա­կե­ցին տու­նին ա­ռաս­տա­ղը եւ ան­դա­մա­լոյ­ծը իր ան­կո­ղի­նով վար՝ իր մօտ ի­ջե­ցու­ցին։

Ա­ւե­տա­րա­նը սա­պէս կը վկա­յէ այս ի­րո­ղու­թեան. «Այդ մի­ջո­ցին Յի­սու­սի բե­րին ան­դա­մա­լոյծ մը, որ չորս հո­գի­ներ շալ­կած էին։ Երբ բազ­մու­թեան պատ­ճա­ռով չկրցան զայն Յի­սու­սի մօտ բե­րել, քա­կե­ցին տու­նին տա­նի­քը եւ ա­ռաս­տա­ղը բա­նա­լով՝ ան­դա­մա­լոյ­ծը մա­հի­ճով վար ի­ջե­ցու­ցին…» (ՄԱՏԹ. Թ 1-8, ՄԱՐԿ. Բ 3-4, ՂՈՒԿ. Ե 17-26)։ Եւ հոս կը տե­սնու­ի, ա­հա­ւա­սիկ, հա­ւատ­քի մէջ յա­րա­տե­ւու­թեան կա­րե­ւո­րու­թիւ­նը եւ անհ­րա­ժեշ­տու­թի՛ւ­նը։

Թէ ի՜նչ դա­սեր կա­րե­լի է քա­ղել այս ա­ւե­տա­րա­նա­կան վկա­յու­թե­նէն։

Ան­շուշտ, ինչ­պէս ը­սինք, յա­րա­տե­ւե­լու, ա­ռանց վհա­տե­լու դա­սը։ Ե­թէ ան­դա­մա­լոյ­ծին չորս ըն­կեր­նե­րը, տես­նե­լով ան­կա­րե­լիու­թիւ­նը՝ մօ­տե­նա­լու  Յի­սու­սի, ներ­կայ բազ­մու­թեան պատ­ճա­ռով, Յի­սուս թե­րեւս պի­տի չանդ­րա­դառ­նար ան­դա­մա­լոյ­ծին եւ զինք բժշկե­լու ա­ռի­թը պի­տի չու­նե­նար։ Բայց ա­նոն­ց ամէն տե­սակ ար­գել­քի առ­ջեւ անվ­հատ կե­ցուած­քը եւ ի­րենց հա­ւաք­տին յա­րա­տե­ւու­թիւն պատ­ճառ ե­ղաւ, որ Յի­սուս ու­շադ­րու­թիւն դարձ­նէ ան­դա­մա­լոյ­ծին վի­ճա­կին եւ ան­շուշտ բժշկէ զայն։

Ա­ղօթ­քի մէջ ալ նոյնն է պա­րա­գան, երբ ա­ղօթ­քի մէջ յա­րա­տեւ է մարդ, ան­պայ­ման զինք պի­տի լսէ Աս­տուած եւ պի­տի պա­տաս­խա­նէ խնդրան­քին։ Սա­կայն հարց մը կա՛յ՝ Աս­տուած դրա­կան ձե­ւով կը պա­տաս­խա­նէ այն խնդրանք­նե­րուն՝ ո­րոնք «Իր կամ­քին հա­մա­ձայն» են, քա­նի որ մարդ ա­ղօ­թած ա­տեն կ՚ը­սէ. «Քու կա՛մք ըլ­լայ»։­

Եւ Աս­տու­ծոյ կամ­քը միշտ մար­դուն օգ­տին ի նպաստ է, Աս­տու­ծոյ կամ­քը մար­դուն բա­րի­քին եւ օգ­տին հա­մե­մատ կը յայտ­նուի։ Մարդ, ան­գի­տակ­ցա­բար կրնայ ի­րեն անն­պաստ եւ վնա­սա­կար բան մը ու­զել, եւ ժխտա­կա՛ն պա­տաս­խան առ­նել եւ մեր­ժուիլ Աս­տուծ­մէ։ Բայց մեր­ժո­ղա­կան պա­տաս­խան առ­նել չի՛ նշա­նա­կեր Աս­տու­ծոյ կող­մէ չլսուիլ կամ ան­տե­սուիլ։ Աս­տուած ան­պայ­մա՛ն կը լսէ եւ ան­պայ­մա՛ն կը պա­տաս­խա­նէ, ե­թէ խնդրան­քը ի նպաստ է՝ դրա­կան, ե­թէ չէ՝ մեր­ժո­ղա­կա՛ն։

Այս պա­րա­գա­յին, կա­րե­ւոր դեր կը խա­ղայ ա­ղօ­թո­ղին՝ խնդրանք ներ­կա­յաց­նո­ղին փա­փա­քը եւ նաեւ հա­ւատ­քը՝ ե­թէ Աս­տուծ­մէ ան­պայ­մա՛ն պա­տաս­խան մը պի­տի տրուի ի­րեն։ Ա­ղօ­թո­ղը պէտք է գիտ­նայ եւ վստահ ըլ­լայ, որ զինք «Լսող» մը կա՛յ՝ որ իր ա­րա­րիչն է եւ նա­խախ­նա­մը՝ հո­գա­տա՛­րը։ Ինչ­պէս ա­մէն ծնողք, նոյն­պէս Աս­տուած եր­բեք չի մեր­ժեր իր զա­ւակ­նե­րը, բաւ է որ ա­նոնց ու­զա­ծը վնա­սա­կար ե ա­նօ­գուտ չըլ­լայ…։

Ու­րեմն մարդ իր ու­զա­ծը առ­նե­լու, իր ար­դար նպա­տա­կին հաս­նե­լու հա­մար պէ՛տք է ա­մէն ճար եւ ա­մէն ճամ­բայ փոր­ձէ, չվհա­տի, չյու­սալ­քուի եւ հաս­տատ մնայ իր ա­ռա­ջադ­րու­թեան վրայ։ Խոր­հե­ցէք ան­գամ մը, սի­րե­լի՜ բա­րե­կամ­ներ, ե­թէ մէ­կը ձեզ­մէ հա­րե­ւան­ցի կեր­պով, անս­տոյգ ար­տա­յայ­տու­թեամբ մը ո­րե­ւէ բան ու­զէ, ինչ­պէ՞ս կը դի­մա­ւո­րէք զինք. գո­նէ քիչ մը կաս­կա­ծով, խնդրան­քին լուրջ թէ անս­տոյգ ըլ­լա­լուն մա­սին տա­րա­կու­սան­քով չէ՞ք մօ­տե­նար ա­նոր։ Իսկ ե­թէ հաս­տա­տամ­տօ­րէն, ինք­նավս­տահ եւ մա­նա­ւանդ հա­ւատ­քով կ՚ու­զէ մէ­կը բան մը, ան­պայ­ման կը լսուի, հե­տաքրք­րու­թեան ա­ռար­կայ կը դառ­նայ, եւ ե­թէ պայ­ման­նե­րը թոյ­լա­տու են՝ կ՚ար­ժա­նա­նայ իր փա­փա­քին փո­խա­ռու­թեա­նը։  Ուս­տի լուրջ եւ պնդող ըլ­լա­լու է խնդրան­քի մէջ՝ ան­ձան­ձիր եւ յա­րա­տե՛ւ։

Ան­խոնջ աշ­խա­տու­թիւն­ներն են՝ որ կը պսա­կուին յա­ջո­ղու­թեամբ եւ յաղ­թա­նա­կով։

Ու­րեմն ա­ւե­տա­րա­նա­կան այս վկա­յու­թեան մէջ կը տես­նենք ե­րեք ար­ժէք. «Սէր», «Հա­ւատք» եւ «Յա­րա­տե­ւու­թիւն»։ Սէր՝ ըն­կե­րին հան­դէպ, հա­ւատք՝ Յի­սու­սի նկատ­մամբ եւ թէ՛­սի­րոյ, թէ՛ հա­ւատ­քի մէջ յա­րա­տե­ւու­թի՛ւն։ Ար­դա­րեւ ա­ռանց սի­րոյ, ա­ռանց հա­ւատ­քի եւ ա­ռանց յա­րա­տե­ւու­թեան նպա­տա­կի մը հաս­նիլ՝ ե­թէ ո՛չ ան­կա­րե­լի, բայց դժուար է, քա­նի որ թէ՛ սէ­րը եւ թէ՛ հա­ւատ­քը ան­կա­տար են։

Մարդ­կա­յին ա­մէն զգա­ցում կա­տա­րեալ կ՚ըլ­լայ յա­րա­տե­ւու­թեամբ՝ ան­խոնջ, մշտա­ջան աշ­խա­տու­թեամբ։

Կեան­քի մէջ նե­ղու­թիւն­ներ, դժուա­րու­թիւն­ներ ան­կա­րե­լի է որ չպա­տա­հին, բնա­կան է ա­սի­կա, բայց կա­րե­ւո­րը ա­նոնց դէմ պայ­քա­րե­լու քա­ջու­թիւն եւ մա­նա­ւանդ հաս­տա­տա­կա­մու­թիւն ու­նե­նալն է. մարդ կրնայ իյ­նալ, բայց ե­թէ կա­րե­նայ իր իսկ ու­ժե­րո­վը վե­րա­կանգ­նիլ, ա­հա­ւա­սիկ ա՛յդ յաղ­թա­նա՛կ է։

Բայց վե­րա­կանգ­նե­լու հա­մար անհ­րա­ժեշտ է սէ­րը, հա­ւատ­քը եւ յա­րա­տե­ւու­թիւ­նը։ Ե­թէ­ մարդ յու­սալ­քուի, ա­պա կա­րե­լի չէ որ վե­րա­կանգ­նի՝ կը մնայ հոն՝ ուր ին­կած է եւ թե­րեւս ա­ւե­լի վար կը գլո­րի։

Յով­հան­նէս, Յայտ­նու­թեան Գիր­քին մէջ՝ Թիա­տի­րի Ե­կե­ղե­ցիին նա­մա­կո­վը սա­պէս կը գրէ. «… եւ բո­լոր Ե­կե­ղե­ցի­նե­րը պի­տի գիտ­նան՝ թէ ե՛ս եմ որ կը ճանչ­նամ մար­դոց ցան­կու­թիւն­ներն ու մտա­ծում­նե­րը, եւ իւ­րա­քան­չիւ­րին կը հա­տու­ցա­նեմ իր գոր­ծե­րուն հա­մա­ձայն» (ՅԱՅՏ. Բ 23)։ Այս կը նշա­նա­կէ՝ որ Աս­տուած ան­պայ­ման կը լսէ, եւ կը պա­տաս­խա­նէ՝ սի­րոյ, հա­ւատ­քի եւ յա­րա­տե­ւու­թեան հա­մա­ձայն։

Եւ դար­ձեալ, Պօ­ղոս Ա­ռա­քեալ, եբ­րա­յե­ցի­նե­րուն գրած նա­մա­կին մէջ կ՚ը­սէ. «Եւ չկա՛յ ա­րա­րած մը որ Աս­տու­ծոյ տե­սո­ղու­թե­նէն վրի­պի։ Ա­նի­կա պարզ ու յստակ կը տես­նէ ա­մէն ինչ, ի­րենց ամ­բողջ մեր­կու­թեամբ։ Եւ ա­նոր է որ հա­շիւ պի­տի տանք» (ԵԲՐ. Դ 13)։ Այս կը նշա­նա­կէ, որ Աս­տուած կը տես­նէ ա­մէն մէկս եւ ա­մէն ինչ, քա­նի որ Ան ա­մե­նա­տես է եւ ա­մե­նա­կա­րո՛ղ։ Ու­րեմն մարդ պէտք է ար­ժա­նի կեր­պով վա­րուի այս «Տե­սո­ղու­թեան», եւ սի­րով, հա­ւատ­քով, անվ­հատ կեր­պով մօ­տե­նայ ա­նոր։

Ա­ւե­տա­րա­նի բժշկու­թեան այս վկա­յու­թեան մէջ կա­րե­ւոր դեր կը խա­ղան՝ ան­դա­մա­լոյ­ծին չորս հա­ւա­տա­րիմ ըն­կեր­նե­րը՝ ո­րոնք զայն մա­հի­ճի մէջ կը բե­րեն Յի­սու­սի մօտ։ Այս չորս ըն­կեր­նե­րը՝ հա­ւա­տար­մու­թեան, ան­կեղ­ծու­թեան, ո­ղոր­մա­ծու­թեան եւ մա­նա­ւա՛նդ սի­րոյ կա­տա­րեալ օ­րի­նա­կը կու տան, եւ մա­նա­ւանդ երբ ար­գելք­նե­րէ, դժուա­րու­թիւն­նե­րէ չեն յու­սալ­քուիր, ընդ­հա­կա­ռա­կը՝ ա­ւե­լի կը քա­ջա­լե­րուին եւ ի­րենց ան­դա­մա­լոյծ ըն­կե­րը կը հասց­նեն Յի­սու­սի՝ ո­րուն հան­դէպ նոյն­պէս ան­խախտ հա­ւատք մը ու­նին։

Ուս­տի բա­րե­գոր­ծու­թեան եւ սի­րոյ օ­րի­նա­կով, այս չորս ըն­կեր­նե­րը կը նման­ցուին չորս Ա­ւե­տա­րան­նե­րուն՝ ո­րոնք ա­մէն ին­չով կ՚օգ­նեն, կը քա­ջա­լե­րեն ա­նոնք՝ որ կ՚ա­պա­ւի­նին ու կը վստա­հին ի­րենց վկա­յու­թիւն­նե­րուն եւ «Խօսք»ին։

Ե­րա­նե­լի՜ են ա­մէն ա­նոնք, որ այդ չորս հա­ւա­տա­րիմ ըն­կեր­նե­րուն պէս, գո­նէ մէկ կամ եր­կու ըն­կեր ու­նին, ո՛չ միայն մարմ­նա­ւոր՝ ֆի­զի­քա­կան օգ­նու­թեան հա­մար, այլ եւ մա­նա­ւա՛նդ բա­րո­յա­կան եւ հո­գե­ւոր պա­հանջք­նե­րու հա­մար, որ­պէս ա­պա­ւէն մը ի­րենց տկա­րու­թեան եւ կա­րիք­նե­րուն մէջ, նե­ցուկ կանգ­նո՛ղ…։

ՄԱՇ­ՏՈՑ ՔԱ­ՀԱ­ՆԱՅ ԳԱԼ­ՓԱՔ­ՃԵԱՆ

Օ­գոս­տոս 3, 2016, Իս­թան­պուլ