ԱՆՁ ԻՆՔՆՈՒԹԻՒՆ ԵՒ ԱՆՈՒՆ - ԺԱ -

Կը շա­րու­նա­կենք ներ­կա­յաց­նել ա­նուն­նե­րու ի­մաստ­նե­րը՝ օգ­տուե­լով Հրա­չեայ Ա­ճա­ռեա­նի, Ար­տա­շէս Տէր Խա­չա­տու­րեա­նի եւ André-Marie Gerard-ի բա­ռա­րան­նե­րէն։ Ինչ­պէս ը­սինք, ա­նու­նը ան­ձին ինք­նու­թեան հետ միա­ցող, ինք­նու­թեան կազ­մա­ւոր­ման դեր խա­ղա­ցող ար­ժէք մը, տարր մըն է։

Կեր­պով մը, մէ­կուն իր կրած ա­նուան ի­մաս­տը ինք­նա­ճա­նաչ­ման կա­րե­ւոր ազ­դակ մըն է։

Սո­խակ= «սո­խակ» թռչնա­նունն է

Սոկ­րատ= ան­կեղծ, ա­ռողջ, անվ­թար. նաեւ՝ զօ­րու­թիւն, կո­րով. տա­ռա­դար­ձուած ձեւն է «Սոկ­րա­տէս» ա­նուան

Սող­բաթ= մտեր­մա­կան խօ­սակ­ցու­թիւն, խօ­սա­կից ըլ­լալ, ըն­կե­րակ­ցու­թիւն. «şohbat»

Սո­ղո­մէ= խա­ղաղ. նաեւ՝ «Սո­ղով­մէ»

Սո­ղո­մոն= ամ­բող­ջա­կան, կա­տա­րեալ, ան­թե­րի, անվ­նաս, անվ­թար. «Şelomo»

Սո­նա= Սո­նիա= Սո­նիկ= բարձ­րա­հա­սակ, նաեւ՝ էգ բադ՝ տի­պար գե­ղեց­կու­թեան. կը գոր­ծա­ծուի նաեւ՝ «Սո­նիչ­կա» ձե­ւով

Սո­պատ­րա= ա­նայ­լայլ, ա­պա­հով հայր, անվ­թար. ճիշդ հօր պէս՝ հօ­րան­ման, հօ­րա­մոյն

Սոս­թե­նէս= լաւ պա­հուած ոյժ, կա­րո­ղու­թիւն՝ որ անվ­նաս պա­հուած է

Սո­վունչ= ու­րա­խու­թիւն

Սո­րա­ղան= «հարց­նել» բա­յէն ծա­գած ա­նուն

Սոր­ղաթ­միշ= նուէր, պար­գե­ւատ­րու­թիւն, պար­գեւ

Սուէտ= «սեւ» բա­ռէն՝ «Suveyd»

Սուլ­թան= կա­յսր, թա­գա­ւոր, իշ­խան

Սուլ­թան­դիլ­շատ= Սուլ­թա­նին՝ թա­գա­ւո­րին սիր­տը ու­րա­խաց­նող

Սուլ­թան-խու­շի= «Փիւ­նիկ»՝ թռ­չուն, որ իր մո­խիր­նե­րէն կը վե­րա­կեն­դա­նա­նար. «թա­գա­ւո­րա­հաւ»

Սու­սամ­բար= հա­մա­նուն ծաղ­կա­նու­նէն. կրճատ ձեւն է՝ «Սու­սամ»

Սուր= թուր, սուր բա­ռէն. նաեւ՝ «Սու­սեր»

Սու­րաթ= պատ­կեր, նկար

Սու­րէն= «Suren», «Surhan», «Surena». այս ա­նու­նը պա­տա­հա­կան նմա­նու­թիւն ու­նի պարս­կե­րէն «suran»՝ յար­ձա­կում բա­ռին հետ. «sura» ու­ժեղ, զօ­րա­ւոր բա­ռե­րէն ծա­գած ա­նուն, «en» գգուա­կան մաս­նի­կով. նաեւ՝ «Սու­րիկ» կը գոր­ծա­ծուի (Հրա­չեայ Ա­ճա­ռեան)

Սու­րի­ճան= հան­դէս, հաց­կե­րոյթ՝ «sur» եւ «can»՝ հո­գի, հո­գիի հար­սա­նի­քը, հան­դէ­սը

Սուր­մակ= վրաց մէջ կը գոր­ծա­ծուի ընդ­հան­րա­պէս. «sauromaces»

Սու­քար= շա­քար. «sukkar». «şeker»

Սու­քիաս= խա­ղաղ, հան­դարտ

Սու­ֆի­յէ= ջեր­մե­ռանդ, մո­լե­ռանդ. նաեւ՝ խորհր­դա­պաշ­տու­թիւն, հա­յե­ցո­ղա­կան, միս­տիկ. «şufi»

Սո­ֆիա= ի­մաս­տու­թիւն. «Sophia», «Sophy»

Սո­ֆո­նիա= ծած­կել, պա­հել. «şfn», «Şafanya»

Սպա­հան= բա­նակ, զօրք, զի­նուած ոյժ. պարս­կե­րէն՝ «İspahan», «Sifahan». «Spaden». նաեւ՝ «Aspahan»։ «spaden» կը նշա­նա­կէ՝ բա­նակ

Սպան­դա­րան= Սրբա­տուր, ինչ­պէս՝ «Բա­գա­րատ»՝ աս­տուա­ծա­տուր ա­նու­նը

Սպա­րամ= ռե­հան, ռա­հան, ար­քա­յիկ՝ ա­նու­շա­բոյր բոյս. «basilic»

Սպի­րի­դոն= կո­ղով, կո­ղո­վիկ

Ստե­փան= Ստե­փան­նոս ա­նուան յու­նա­ձեւ ի­գա­կա­նը

Ստե­փան­նոս= պսակ. (ֆրան­սե­րէն՝ «Etienne»)

Սրա­հանգ= զօ­րագ­լուխ

Սրա­հաս= ա­րա­գա­հաս. սուր­բե­րու ա­ծա­կան

Սրա­պիոն= «Serapion» չաս­տուա­ծին ա­նու­նը

Սրբու­հի= «սուրբ» բա­ռի ի­գա­կան ձե­ւը. նաեւ՝ Ս. Աս­տուա­ծած­նի 7 ա­նուն­նե­րէն մէկն է. Սրբու­հի, Տի­րու­հի, Իս­կու­հի, Թա­գու­հի, Մաք­րու­հի, Դշխոյ, Մա­րիամ. կրճատ ձե­ւե­րը՝ «Սուր­բիկ», «Սրբօ», «Սրբուն»

Սքան­դար= կու գայ բոյ­սի ա­նու­նէ՝ որ Ա­նա­հի­տին հո­տած, ա­պա­կա­նած շուն­չը բու­ժե­լու հա­մար գոր­ծա­ծուած է. «Iskandar»

Սօս= Սօ­սի= «սօ­սի» ծա­ռի ա­նու­նը. «çınar». հա­յոց մէջ ի­գա­կան ա­նուն կը գոր­ծա­ծուի, մինչ­դեռ «Սօ­սի» ա­րա­կան է (Հրա­չեայ Ա­ճա­ռեան)

Սօ­սուն= գե­ղե­ցիկ

Վազ­գէն= գորտ, խո­շոր գոր­տի տե­սակ՝ «դօ­դօշ»

Վա­զիր= ե­պար­քոս, «vezir»

Վա­լաթ= որ­դի

Վա­լան­թին= կայ­տառ, ա­ռողջ, հաս­տա­տուն. «Valentin», «Valeo»

Վա­լի­դա= մայր. «valide»

Վա­լի­ճան= սուրբ, տէր, պաշտ­պան հո­գի, հո­գեակ

Վա­հագն= ար­գե­լիչ, խա­փա­նա­րար. «Vrtra»ի սպա­սո­ղը. «verenda» բա­ռէն։ Ա­ւե­լի նոր ձե­ւը «Varhan», «Vahram», նաեւ՝ «Bahram». հա­յե­րէն՝ «Վահ­րամ», նաեւ՝ «Վռամ»

Վա­հան= «Վա­հագն» ա­նուան կրճատ ձե­ւը. նաեւ՝ «Վա­հա­նիկ». նաեւ՝ մկունդ, աս­պար՝ խո­շոր գե­ղարդ, նի­զակ, մե­տա­ղէ պալ­պաու­թեան զէնք՝ նե­տե­րու հա­րուած­նե­րու դէմ (Ար­տա­շէս Տէր Խա­չա­տու­րեան, Անձ­նա­նուն­նե­րու բա­ռա­րան)

Վա­հա­նոյշ= «Վա­հագն» ա­նուա­նը ի­մաս­տով՝ Վա­հա­նի դուստ­րը. այ­սօր կը գոր­ծա­ծուի «Վե­հա­նոյշ» ձե­ւը

Վա­հէ= լա­ւա­գոյն, «Vahya», «Vahyah»

Վահ­րամ= Վա­հագն, «Վահ­րան»՝ անձ­րեւ

Վահ­րիճ= բա­րե­հոս. «Vahriç», «Vahriz». «vah»=լաւ, «riz»=հո­սիլ բա­ռե­րէն

Վա­ղարշ= ի­րա­նա­կան ա­նուն. «Valaxs», «Vologesus», «Valges», «Volages»

Վա­ղար­շակ= «Վա­ղարշ»ի փա­ղաք­շա­կան ձե­ւը։ Ա­նու­նը կա­րե­լի է «Valor» բա­ռէն մեկ­նել՝ «ու­ժեղ Ար­շակ»՝ Վա­ղար­շակ. բայց ըն­դու­նե­լի մեկ­նու­թիւն մը չէ ե­ղած այս մէ­կը (Հրա­չեայ Ա­ճա­ռեան)

Վա­նա­կան= վան­քի միա­բան

Վա­նա­տուր= հիւ­րըն­կալ, հիւ­րա­սի­րու­թիւն ցոյց տուող անձ

Վա­նիկ= «Յով­հա­նիկ» ա­նու­նէ կրճա­տուած

Վաշ­տակ= գունդ

Վա­չակ= ձա­գուկ, տղայ, նոր ծնած թռչուն. կրճատ ձեւն է՝ «Վա­չէ»

Վառ­վա­ռէ= բար­բա­րո­սու­հի, վայ­րե­նի, ո՛չ-Հել­լէն. «Barbara», «Barbe»

Վա­սաթ= մի­ջակ. «vasat»

Վա­սակ= ինք­նիշ­խան, ա­զատ. «Վա­սակ» ա­նու­նը ստա­ցած է՝ «մատ­նիչ», «դա­ւա­ճան» ի­մաս­տը. «Vasaces», «Vaso»

Վա­սիլ= թա­գա­ւոր

Վա­սի­լիկ= թա­գու­հի

Վաս­կա­նոյշ= Վա­սա­կի դուստ­րը

Վա­րագ= Վա­րագ լե­րան ա­նու­նէն

Վա­րազ= վայ­րի ա­րու խոզ. «Varaz»

Վա­րազ-Տրդատ= Վա­րազ եւ Տրդատ ա­նուն­նե­րէ կազ­մուած ա­նուն

Վարդ= կրճա­տուած ձեւն է՝ «Varedat» ա­նուան, որ կը նշա­նա­կէ՝ փառ­քը ա­ւել­ցած, սուրբ կրօ­նը ա­ճեց­նող, գոր­ծա­ծուած է նաեւ որ­պէս ծաղ­կա­նուն

Վա­րդա­գոյն= վարդ եւ գոյն բա­ռե­րէն

Վա­րա­զատ= ա­զատ եւ ազ­նուա­կան՝ ինչ­պէս վար­դը. «Vardazad», «Gulazad»

Վար­դան= ի­րա­նա­կան ծա­գում ու­նի. «Vardan», «Vardanes». կրճատ ձեւն է՝ «Վար­դօ» ա­նու­նը

Վար­դան­շահ= «Վար­դան թա­գա­ւոր» ի­մաս­տով. «Vardanşah». նաեւ՝ Վար­դա­շահ

Վար­դա­նոյշ= Վար­դան եւ ա­նոյշ բա­ռե­րով

Վար­դա­պետ= «վար­դա­պետ» բա­ռը

Վար­դա­վառ= նոյն տօ­նի ա­նու­նէն

Վար­դա­րան= վար­դա­նոց, վար­դաս­տան, նաեւ՝ համ­րիչ

Վարդ­գէս= վար­դա­գոյն մա­զեր ու­նե­ցող ոս­կե­հեր. «վարդ» եւ «գէս» բա­ռե­րէն

Վար­դե­թուփ= Վար­դե­նի= վարդ եւ թուփ

Վար­դե­հատ= վար­դի հա­տը՝ ճիշդ նմա­նը

Վար­դե­նի= վար­դի թուփ

Վար­դեր= «վարդ» բա­ռի յոգ­նա­կին, նաեւ՝ «Վար­դե­րես» ա­նուան կրճատ ձե­ւը

Վար­դե­րես= վար­դա­դէմ՝ վար­դա­գոյն, վար­դան­ման ե­րես­ներ ու­նե­ցող

Վար­դե­ւան= Վար­դե­վան= վարդ բա­ռէն

Վա­դե­ծոց= ծո­ցը վար­դով լա­ցուած

Վար­դե­մայր= վարդ եւ մայր՝ վարդ-մայր

Վար­դէ­սա­նամ= վար­դի տի­պար գե­ղեց­կու­թիւն

Վար­դի­գուլ= վարդ, վարդ ծա­ղի­կը կրկնակ

Վար­դի­թեր= վար­դի թերթ

Վար­դիկ= Վարդ ա­նուան փա­ղաք­շա­կան ձե­ւը

Վար­դի­շաղ= վար­դի թեր­թէն կա­թած ցօղ, ջրա­շո­գի, շաղ, ե­ղեամ, կա­թիլ

Վար­դոց= վար­դե­րու ծաղ­կա­նոց

Վար­դուկ= վարդ բա­ռի գգուա­կա­նը

Վար­դու­հի= «Վարդ» ա­նուան ի­գա­կա­նը՝ «Rosa». նաեւ՝ «Վար­դուշ»։

ՄԱՇ­ՏՈՑ ՔԱ­ՀԱ­ՆԱՅ ԳԱԼ­ՓԱՔ­ՃԵԱՆ

­Նո­յեմ­բեր 25, 2016, Իս­թան­պուլ