ԵՂԻԱ ՄԱՐԳԱՐԷԻ ՄԱՍԻՆ

Ե­ղիա Մար­գա­րէի մա­սին Աս­տուա­ծա­շունչ Մա­տեա­նի Գ Թա­գա­ւո­րաց գիր­քին մէջ սա­պէս գրուած է.

«Ե­ղիան Ա­քաա­բին՝ որ Իս­րա­յէ­լի վրայ թա­գա­ւոր էր, ը­սաւ.- Իս­րա­յէ­լին Տէր Աս­տուա­ծը, ո­րուն առ­ջեւ կը կե­նամ, կեն­դա­նի է, որ այս տա­րի­նե­րուն մէջ ցօղ եւ անձ­րեւ պի­տի չգայ ա­ռանց իմ խօս­քիս։ Տէ­րո­ջը խօս­քը ա­նոր ե­ղաւ, ը­սե­լով.- Աս­կէ գնա՛ ու դէ­պի ա­րե­ւելք դառ­նա­լով՝ Յոր­դա­նա­նի առ­ջեւ գտնուող Քե­րիթ հե­ղե­ղա­տին քով պա­հուէ՛։ Դուն այն հե­ղե­ղա­տէն ջուր պի­տի խմես ու ագ­ռաւ­նե­րուն հրա­մա­յեր եմ որ հոն քեզ կե­րակ­րեն։ Ա­նի­կա գնաց եւ Տէ­րո­ջը ը­սա­ծին պէս ը­րաւ ու գնաց Յոր­դա­նա­նի առ­ջեւ գտնուող Քե­րիթ հե­ղե­ղա­տին քով նստաւ։ Ագ­ռաւ­նե­րը առ­տուն եւ ի­րի­կու­նը ա­նոր հաց ու միս կը բե­րէին ու ա­նի­կա հե­ղե­ղա­տէն ջուր կը խմէր։ Ժա­մա­նակ մը ետ­քը հե­ղե­ղա­տը ցամ­քե­ցաւ, քա­նի որ երկ­րին վրայ անձ­րեւ չե­կաւ։

«Տէ­րո­ջը խօս­քը ա­նոր ե­ղաւ՝ ը­սե­լով.- Ե­լի՛ր, Սի­դո­նա­ցի­նե­րուն Սա­րեփ­թան գնա՛ ու հոն նստէ՛։ Ա­հա հոն որ­բե­ւայ­րի կնոջ մը հրա­մա­յեր եմ, որ քեզ կե­րակ­րէ։

«Ա­նի­կա ե­լաւ Սա­րեփ­թա գնաց ու քա­ղա­քին դու­ռը հաս­նե­լով՝ տե­սաւ որ որ­բե­ւայ­րի կին մը փայտ կը հա­ւա­քէր։ Զա­նի­կա կան­չեց ու ը­սաւ.- Կ՚ա­ղա­չեմ, ին­ծի ա­մա­նով քիչ մը ջուր բեր, որ­պէս­զի խմեմ։ Երբ ա­նի­կա բե­րե­լու գնաց, Ե­ղիա ա­նոր ե­տե­ւէն կան­չեց ու ը­սաւ.- Ձեռքդ պա­տառ մըն ալ հաց ա՛ռ ու ին­ծի բե՛ր։ Կի­նը ը­սաւ.- Քու Տէր Աս­տուածդ կեն­դա­նի է, որ նկա­նակ չու­նիմ, բայց միայն կա­րա­սին մէջ մէկ բու­ռի չափ ա­լիւր կայ ու կու­ժին մէջ ալ քիչ մը իւղ կայ։ Ա­հա եր­կու կտոր փայտ կը հա­ւա­քեմ, որ­պէս­զի եր­թամ զա­նի­կա ին­ծի ու իմ տղուս հա­մար ե­փեմ եւ ու­տենք ու ետ­քը մեռ­նինք։

«Ե­ղիա ա­նոր ը­սաւ.- Մի՛ վախ­նար, գնա՛ ը­սա­ծիդ պէս ը­րէ. բայց ան­կէ նախ ին­ծի հա­մար պզտիկ շօթ մը շի­նէ՛ ու ին­ծի բե՛ր եւ քե­զի ու քու տղուդ հա­մար ետ­քը շի­նէ, քան­զի Իս­րա­յէ­լի Տէր Աս­տուա­ծը այս­պէս կ՚ը­սէ.- Կա­րա­սէն ա­լիւ­րը պի­տի չհատ­նի ու կու­ժէն իւ­ղը պի­տի չպակ­սի՝ մին­չեւ այն օ­րը, երբ Տէ­րը երկ­րի վրայ անձ­րեւ տա՛յ։ Կի­նը գնաց ու Ե­ղիա­յին ը­սա­ծին պէս ը­րաւ ու ա­նի­կա եւ ինք ու իր ըն­տա­նի­քը եր­կար ա­տեն կե­րան։ Կա­րա­սէն ա­լիւ­րը չհա­տաւ ու կու­ժէն իւ­ղը չպակ­սե­ցաւ, Տէ­րո­ջը՝ Ե­ղիա­յին մի­ջո­ցով ը­սած խօս­քին հա­մե­մատ։

«Այս բա­նե­րէն ետ­քը, տա­նը տիկ­նոջ տղան հի­ւան­դա­ցաւ։ Ա­նոր հի­ւան­դու­թիւ­նը շատ ծանր էր, այն­պէս որ ա­նոր վրայ շունչ չմնաց։

«Կի­նը Ե­ղիա­յին ը­սաւ.- Մա՛րդ Աս­տու­ծոյ, ին­ծի հետ ի՞նչ ու­նիս. մի­թէ իմ մեղքս յի­շեց­նե­լո՞ւ ու իմ տղաս մեռց­նե­լո՞ւ հա­մար ին­ծի ե­կար։

«Ա­նի­կա ը­սաւ.- Տղադ ին­ծի տո՛ւր։

«Զա­նի­կա ա­նոր ծո­ցէն ա­ռաւ եւ իր բնա­կած վեր­նա­տու­նը հա­նեց ու զա­նի­կա իր ան­կող­նին մէջ պառ­կե­ցուց։ Ա­պա Տէ­րո­ջը ա­ղա­ղա­կե­լով՝ ը­սաւ.- Ո՛վ Տէր Աս­տուած իմ, ի­րաւ­ցը­նէ այս որ­բե­ւայ­րի կի՞նն ալ, ո­րուն քով ես պանդխ­տու­թեամբ կը բնա­կիմ, չար­չա­րե­ցիր՝ ա­նոր տղան մեռց­նե­լով։ Տղուն վրայ ե­րեք ան­գամ երկն­նա­լով ու Տէ­րո­ջը ա­ղա­ղա­կե­լով՝ ը­սաւ.- Ո՛վ Տէր Աս­տուած իմ, կ՚ա­ղա­չեմ այս տղուն հո­գին իր մար­մի­նին թող դառ­նայ։ Տէ­րը Ե­ղիա­յին ձայ­նը լսեց ու տղուն հո­գին իր մար­մի­նին դար­ձաւ եւ ա­նի­կա կեն­դա­նա­ցաւ։

«Ե­ղիան տղան ա­ռաւ ու զա­նի­կա վեր­նա­տու­նէն ի­ջե­ցուց եւ ա­նոր մօ­րը տուաւ, Ե­ղիա ը­սաւ.- Նա­յէ՛, տղադ կեն­դա­նի է։

«Կի­նը Ե­ղիա­յին ը­սաւ.- Հի­մա գիտ­ցա՛յ թէ դուն Աս­տու­ծոյ մարդն ես ու քու բեր­նիդ մէջ Տէ­րո­ջը խօս­քը ճշմա­րի՛տ է» (Գ ԹԱ­ԳԱ­ՒՈ­ՐԱՑ ԺԷ 1-24)։­

Ե­ղիա Մար­գա­րէի եր­կինք վեր­ցուե­լու մա­սին Աս­տուա­ծա­շունչ Մա­տեա­նը սա­պէս կը վկա­յէ.

«Երբ Տէ­րը Ե­ղիան մրրի­կով եր­կինք պի­տի վերց­նէր, Ե­ղիա ու Ե­ղի­սէ Գաղ­գա­ղա գա­ցին։ Ե­ղիա ը­սաւ Ե­ղի­սէին.- Դուն հոս նստէ՛, քան­զի Տէ­րը զիս Բե­թէլ ղրկեց։ Ե­ղի­սէ պա­տաս­խա­նեց.- Տէ­րը կեն­դա­նի է ու քու անձդ կեն­դա­նի է, որ ես քեզ չեմ թո­ղուր։ Ու Բե­թէլ ի­ջան։

«Բե­թէ­լի մէջ գտնուող մար­գա­րէ­նե­րուն որ­դի­նե­րը Ե­ղի­սէին ե­լան եւ ա­նոր ը­սին.- Գի­տե՞ս որ այ­սօր Տէ­րը քու տէրդ քու գլխէդ պի­տի առ­նէ։ Եւ ա­նի­կա ը­սաւ.- Ես ալ գի­տեմ, լո՛ւռ կե­ցէք։ Ե­ղիա ա­նոր ը­սաւ.- Ո՛վ Ե­ղի­սէ, դուն հոս նստէ՛, քա­նզի Տէ­րը զիս Ե­րի­քով ղրկեց։ Ա­նի­կա պա­տաս­խա­նեց.- Տէ­րը կեն­դա­նի է ու քու անձդ կեն­դա­նի է, որ ես քեզ չեմ թո­ղուր։ Ու Ե­րի­քով գա­ցին…։

«Երբ ա­նոնք ան­ցան, Ե­ղիա ը­սաւ Ե­ղի­սէին.- Խնդրէ՛, ի՞նչ ը­նեմ քե­զի, քա­նի որ դեռ քեզ­մէ վեր­ցուած չեմ։ Ե­ղի­սէ ը­սաւ.- Թող քու ո­գիիդ կրկնա­պա­տի­կը ու­նե­նամ։ Ե­ղիա պա­տաս­խա­նեց ա­նոր.- Դժուար բան խնդրե­ցիր. բայց ե­թէ քեզ­մէ վեր­ցուե­լու ա­տենս զիս տես­նես՝ խնդրա­ծիդ պէս թող ըլ­լայ, ա­պա թէ ոչ՝ թող չըլ­լա՛յ։

«Երբ Ե­ղիա եւ Ե­ղի­սէ խօ­սե­լով կ՚եր­թա­յին, ա­հա հրե­ղէն կառք մը եւ հրե­ղէն ձիեր ե­րեւ­ցան ու զա­նոնք ի­րար­մէ զա­տե­ցին ու Ե­ղիա մրրի­կով եր­կինք ե­լաւ։

«Ե­ղի­սէ տե­սաւ ու ա­ղա­ղա­կեց.- Հա՛յր իմ, հա՛յր իմ, Իս­րա­յէ­լին կառ­քը ու ա­նոր ձիա­ւոր­նե­րը։ Ա՛լ չտե­սաւ զա­նի­կա։ Իր հան­դերձ­նե­րը բռնեց ու զա­նոնք եր­կու կտո­րի պատ­ռեց։ Ե­ղիա­յին վրա­յէն ին­կած վե­րար­կուն վեր­ցուց եւ դար­ձաւ Յոր­դա­նա­նի ե­զեր­քը կե­ցաւ։

«Ե­ղիա­յին վրա­յէն ին­կած վե­րար­կուն ա­ռաւ, ջու­րե­րուն զար­կաւ եւ ը­սաւ.- Ե­ղիա­յին Տէր Աս­տուա­ծը ո՞ւր է հի­մա։ Երբ ջու­րե­րուն զար­կաւ, մէկ կողմն ու միւս կող­մը բաժ­նուե­ցան ու Ե­ղի­սէ ան­ցաւ։

«Ե­րի­քո­վի մար­գա­րէ­նե­րուն որ­դի­նե­րը զա­նի­կա տես­նե­լով՝ ը­սին.- Ե­ղիա­յի ո­գին Ե­ղի­սէին վրայ հանգ­չե­ցաւ։

«Զա­նի­կա դի­մա­ւո­րե­լու գա­ցին ու գետ­նէն ա­նոր խո­նար­հու­թիւն ը­րին, եւ ա­նոր ը­սին.- Ա­հա քու ծա­ռա­նե­րուդ հետ յի­սուն զօ­րա­ւոր մար­դիկ կան, թող եր­թան ու քու տէրդ փնտռեն. կա­րե­լի է Տէ­րո­ջը Հո­գին զա­նի­կա վեր­ցուց ու լե­րան մը վրայ կամ ձո­րի մը մէջ ձգեց։ Ա­նի­կա ը­սաւ.- Մի՛ ղրկէք։ Բայց ա­նոնք բռնա­դա­տե­ցին զա­նի­կա մին­չեւ որ ամչ­ցաւ ու ը­սաւ.- Ղրկե­ցէ՛ք։ Եւ յի­սուն մարդ ղրկե­ցին, բայց զա­նի­կա չգտան ու ա­նոր դար­ձան։ Ա­նի­կա Ե­րի­քով կը նստէր ու ա­նոնց ը­սաւ.- Ես ձե­զի չը­սի՞, թէ մի՛ եր­թաք» (Դ ԹԱ­ԳԱ­ՒՈ­ՐԱՑ Բ 1-18)։

- Ծա­նօ­թագ­րու­թիւն­ներ.-

- «Կեն­դա­նի»= Ողջ, ապ­րող, շար­ժուն։

- «Հե­ղե­ղատ»= հե­ղե­ղի ճամ­բայ, տա­րափ, յոր­ձանք։

- «Որ­բե­ւայ­րի»= Ա­նա­մու­սին եւ ծնո­ղա­զուրկ կին։

- «Նկա­նակ»= հաց։

- «Կա­րաս»= հո­ղէ մեծ ա­ման՝ ջու­րի, գի­նիի։

- «Բուռ»= ա­փի պա­րու­նա­կա­ծը, ափ։

- «Կուժ»= կա­ւէ ջրա­ման, սա­փոր, փարչ (պզտիկ)։

- «Շօթ»= բա­րակ բո­լոր­շի՝ կլոր հաց, լա­ւաշ։

- «Մրրիկ»= փո­թո­րիկ՝ սաս­տիկ հո­վով, ամպ­րոպ։

- «Հրե­ղէն»= կրա­կէ, կրա­կով կեր­տուած։

- Սուրբ Ե­ղիա Մար­գա­րէ. Քրիս­տո­սէ ա­ռաջ 9-րդ դար։ (Սկզբնաղ­բիւր՝ «Աս­տուա­ծա­շունչ Մա­տեան» եւ «Վարք Սրբոց»)։

ՄԱՇ­ՏՈՑ ՔԱ­ՀԱ­ՆԱՅ ԳԱԼ­ՓԱՔ­ՃԵԱՆ

­Մա­յիս 20, 2016, Իս­թան­պուլ