Ա­ՌԱՋ­ՆԱ­ՀԵՐ­ԹՈՒ­ԹԻՒՆ­ՆԵՐ

Կեան­քի մէջ, մար­դիկ ու­նին բազ­մա­թիւ պար­տա­կա­նու­թիւն­ներ, զորս պէտք է կա­տա­րեն, այ­լա­պէս ի­րենց «մա՛րդ» կո­չու­մին ան­հա­ւա­տա­րիմ գտնուած կ՚ըլ­լան։ Ան­շուշտ մարդ­կա­յին պար­տա­կա­նու­թիւն­նե­րը ու­նին ի­րենց պա­տաս­խա­նա­տուու­թիւ­նը՝ որ ա­մէն մէկ պար­տա­կա­նու­թեան կա­րե­ւո­րու­թեա­նը հա­մե­մա­տու­թեամբ ծան­րու­թեան եւ աս­տի­ճա­նի փո­փո­խու­թիւն­ներ ցոյց կու տայ։ Բայց ի՛նչ կ՚ու­զէ ըլ­լայ կա­րե­ւո­րու­թիւ­նը՝ պար­տա­կա­նու­թիւ­նը մի՛շտ պարտք է, եւ պա­տաս­խա­նա­տուու­թիւնն ալ՝ պա­տաս­խա­նա­տուու­թի՛ւն։

Ըն­կե­րա­յին կեան­քի բնա­կան մէկ հե­տե­ւանքն է այս։

Ինչ­պէս ը­սինք, պար­տա­կա­նու­թիւն­նե­րը կ՚աս­տի­ճա­նա­ւո­րուին ի­րենց կա­րե­ւո­րու­թեան հա­մե­մա­տու­թեամբ, ի՛նչ որ կը նշա­նա­կէ՝ թէ ա­ռաջ­նա­հեր­թու­թիւն մը խնդրոյ ա­ռար­կայ է ա­նոնց կա­տար­ման ժա­մա­նա­կին նկատ­մամբ։ Եւ ա՛յս ալ բնա­կան է, քա­նի որ մա՛րդ նոյն ա­տեն չի կրնար կա­տա­րել իր պար­տա­կա­նու­թիւն­նե­րը՝ պէ՛տք է դա­սա­ւո­րէ զա­նոնք ըստ ա­նոնց կա­րե­ւո­րու­թեա­նը եւ ան­մի­ջա­կա­նու­թիւ­նը նկա­տի ու­նե­նա­լով։ Այս ալ կ՚են­թադ­րէ՝ ա­ռաջ­նա­հեր­թու­թեան կա­նո­նա­ւո­րու­մը եւ ըստ այնմ գոր­ծել եւ կա­տա­րել պար­տա­կա­նու­թիւն­նե­րը։ Ար­դա­րեւ հեր­թով եւ կա­նո­նա­ւո­րա­պէս կա­տա­րուած գոր­ծը ա­ւե­լի ար­դիւ­նա­ւոր պի­տի ըլ­լայ։

Սու­րէն Սար­կա­ւագ Գէոր­գեան հե­տաքրք­րա­կան ա­ռակ մը կը պատ­մէ ա­ռաջ­նա­հեր­թու­թիւն­նե­րու սահ­ման­ման նկատ­մամբ։ Փա­փա­քե­ցանք զայն բաժ­նել նաեւ մեր սի­րե­լի ըն­թեր­ցող բա­րե­կամ­նե­րուն հետ։

Կը պատ­մուի՝ թէ փի­լի­սո­փա­յու­թեան լսա­րա­նի մը մէջ, դա­սի ըն­թաց­քին, կանգ­նած էր դա­սա­խօ­սը, ո­րուն դի­մաց զա­նա­զան ի­րեր դրուած էին։ Դա­սա­խօ­սը ան­ձայն կեր­պով մը վեր բարձ­րա­ցուց մեծ եւ պա­րապ հե­ղու­կի կա­ւէ ա­ման մը եւ սկսաւ զայն լեց­նել փոքր գնդակ­նե­րով։ Եւ ա­մա­նը լե­ցաւ գնդակ­նե­րով։

Յե­տոյ դա­սա­խօ­սը հար­ցուց ու­սա­նող­նե­րուն՝ թէ ար­դեօք ա­մա­նը՝ տա­րան լե­ցո՞ւն է։ Ու­սա­նող­նե­րը՝ միա­բե­րան ը­սին, թէ տա­րան լե­ցո՛ւն է։

Այս պա­տաս­խա­նէն վերջ, դա­սա­խօ­սը, այս ան­գամ ա­ռաւ խճա­քա­րե­րու տուփ մը, եւ խճա­քա­րե­րը լե­ցուց տա­րա­յին՝ ա­մա­նին մէջ։ Թե­թե­ւա­կի շար­ժեց՝ թա­փա­հա­րեց ա­մա­նը։ Խճա­քա­րե­րը լե­ցուե­ցան փոք­րիկ գնդակ­նե­րու մէջ ե­ղած ա­զատ տա­րա­ծու­թեան՝ պա­րա­պու­թիւն­նե­րուն մէջ։ Յե­տոյ, ան դար­ձեալ հար­ցուց ա­շա­կերտ­նե­րուն, թէ ար­դեօք ա­մա­նը լե­ցո՞ւն է։ Ու­սա­նող­նե­րը հա­մա­ձայ­նե­ցան, որ լե­ցո՛ւն է։

Այ­նու­հե­տեւ դա­սա­խօ­սը ա­ռաւ տուփ մը ա­ւազ եւ տու­փին պա­րու­նա­կու­թիւ­նը ամ­բող­ջու­թեամբ պար­պեց փոքր գնդակ­նե­րով ու խճա­քա­րե­րով լե­ցուած ա­մա­նին մէջ։ Բնա­կա­նա­բար ա­ւա­զը լե­ցուց մնա­ցած պա­րապ-ա­զատ մա­սը ա­մա­նին։

Դաս­տիա­րա­կը նո­րէն հար­ցուց ա­շա­կերտ­նե­րուն, թէ ար­դեօք ա­մա­նը պա­րա՞պ է։ Ու­սա­նող­նե­րը միա­ձայն պա­տաս­խա­նե­ցին. «Ա­յո՛»։ Յե­տոյ, դա­սա­խօ­սը սե­ղա­նին տա­կէն հա­նեց եր­կու բա­ժակ սուրճ եւ պար­պեց ա­մա­նին մէջ՝ լեց­նե­լով ա­ւա­զա­հա­տիկ­նե­րու մի­ջեւ ե­ղած պա­րա­պու­թիւն­նե­րը՝ ա­զատ մա­սե­րը։

Եւ ու­սա­նող­նե­րը սկսան ծի­ծա­ղիլ…։

«Հի­մա», ը­սաւ դաս­տիա­րա­կը, երբ ու­սա­նող­նե­րուն ծի­ծա­ղը դադ­րե­ցաւ. «կ՚ու­զեմ որ դուք հասկ­նաք, որ տա­րան, այ­սինքն ա­մա­նը կը ներ­կա­յաց­նէ ձեր կեան­քը։ Փոք­րիկ գնդակ­նե­րը ա­մե­նա­կա­րե­ւո՛ր բա­ներն են՝ ձեր ըն­տա­նի­քը, ձեր զա­ւակ­նե­րը, ձեր ա­ռող­ջու­թիւ­նը, ձեր ըն­կեր­նե­րը, ձեր բա­րե­կամ­նե­րը, ձեր սի­րե­լի եւ օգ­տա­կար զբա­ղում­նե­րը՝ բա­ներ, ո­րոնք տեղ կը գրա­ւեն ձեր կեան­քին մէջ եւ ո­րոնց շնոր­հիւ ար­դէն կը լե­ցուի ձեր կեան­քը՝ ե­թէ նոյ­նիսկ ու­րիշ ո՛­չինչ ու­նե­նա­յիք կեան­քի մէջ։

«Խճա­քա­րե­րը միւս բա­ներն են՝ ո­րոնք նշա­նա­կու­թիւն ու­նին ձե­զի հա­մար. ձեր աշ­խա­տան­քը, ձեր տու­նը, ձեր ինք­նա­շար­ժը, ձեր ա­ռար­կա­նե­րը։

«Իսկ ա­ւա­զա­հա­տիկ­նե­րը կը խորհր­դան­շեն մնա­ցած՝ անն­շան, մանր-մունր բա­նե­րը»։

«Եւ ե­թէ դուք սկիզ­բէն լեց­նէիք ա­ւա­զը՝ ա­մա­նին մէջ…», շա­րու­նա­կեց դա­սա­խօ­սը. «այ­լեւս տեղ չէր մնար խճա­քա­րե­րուն եւ փոքր գնդակ­նե­րուն հա­մար։ Ա՛յս­պէս է նաեւ կեան­քի մէջ. ե­թէ դուք ձեր ամ­բողջ ժա­մա­նա­կը եւ նե­րու­ժը ծախ­սէք մանր-մունր, ա­նօ­գուտ եւ ան­կա­րե­ւոր բա­նե­րու վրայ, ա­պա դուք եր­բեք ժա­մա­նակ չէ՛ք ու­նե­նար կա­րե­ւոր եւ օգ­տա­կար գոր­ծեր կա­տա­րե­լու հա­մար։ Ու­րեմն ու­շադ­րու­թիւն դար­ձու­ցէ՛ք, մա­նա­ւանդ այն ա­մէն բա­նի վրայ՝ ի՛նչ որ կա­րե­ւոր է, ի՛նչ որ օգ­տա­կար է եւ ի՛նչ որ ձե­զի սի­րե­լի է, մէկ խօս­քով ի՛նչ որ կա­րե­ւո՛ր է ձեր եր­ջան­կու­թեա­նը հա­մար։ Զոր օ­րի­նակ, խա­ղա­ցէ՛ք ձեր մա­նուկ­նե­րուն հետ, ու­րա­խա­ցու­ցէ՛ք ձեր զա­ւակ­նե­րը, զբա­ղե­ցէ՛ք ա­նոնց հետ եւ ա­նոնց հետ ան­ցու­ցած ժա­մա­նա­կը թող լեց­նէ ձեր կեան­քը, քա­նի որ եր­բեք վատ­նում չէ՛ ա­նի­կա։

«Ժա­մա­նակ գտէ՛ք նաեւ բժշկա­կան ստու­գում­նե­րու հա­մար։ Ան ալ կա­րե­ւո՛ր է ձեր կեան­քի լիու­թեա­նը հա­մար։ Ձեր կի­նը հրա­ւի­րե­ցէք յա­ճախ, ի­րեն հա­ճոյք պատ­ճա­ռող տեղ մը միա­սին ճա­շե­լու, միա­սին զուար­ճա­նա­լու, կեան­քը միա­սին ապ­րե­լո՛ւ։ Տու­նը միշտ միա­սին էք, ա­մէն տեղ միա­սին ըլ­լալ փոր­ձե­ցէք։ Ար­դա­րեւ միշտ ժա­մա­նակ կը մնայ տու­նը մաք­րե­լու հա­մար…։

«Սկիզ­բէն հոգ տա­րէք, խնամք ցոյց տուէ՛ք փոքր գնդակ­նե­րու հա­մար՝ այն բա­նե­րը, ո­րոնք իս­կա­պէ՛ս կա­րե­ւոր են։ Ուս­տի սահ­մա­նե­ցէ՛ք ձե­զի հա­մար ա­ռաջ­նա­հեր­թու­թիւն­նե­րը։ Կեան­քի մէջ մնա­ցա­ծը պար­զա­պէս ա­ւազ է…»։­

Ա­յո՛, սի­րե­լի ըն­թեր­ցող բա­րե­կամ­ներ, ի­րա­պէս եր­բեմն ո՜ր­քան պա­րապ բա­նե­րով կը լեց­նենք մեր կեան­քը՝ դուրս թող­լով եւ զո­հե­լով կեն­սա­կա­նը, էա­կա­նը, ո­րոնք մեզ պի­տի եր­ջան­կաց­նեն։ Եւ սի­րե­լի­նե՜ր, որ­քան յա­ճախ եր­ջան­կու­թիւ­նը գտնել կը փոր­ձենք «խճա­քար»ե­րու եւ «ա­ւա­զա­հա­տիկ»նե­րու մէջ՝ ո­րոնց լե­ցու­ցած կեան­քին մէջ այ­լեւս պա­րապ տեղ չէ՛ մնա­ցած մեր սի­րե­լի­նե­րուն եւ մեր իս­կա­կան եր­ջան­կու­թեան…։

ՄԱՇ­ՏՈՑ ՔԱ­ՀԱ­ՆԱՅ ԳԱԼ­ՓԱՔ­ՃԵԱՆ

Դեկ­տեմ­բեր 24, 2015, Իս­թան­պուլ