ՏԵՒԱԿԱՆ ՊԱՐԳԵՒՆԵՐ

Ա­մէն տե­սակ պար­գեւ իս­կա­կան ար­ժէք կը ներ­կա­յաց­նեն երբ տե­ւա­կան են, ա­նոնց տպա­ւո­րու­թիւ­նը որ­քան եր­կար տե­ւէ ա՛յն­քան ար­ժէք կը ստա­նան ա­նոնք։ Եւ այս ի­րո­ղու­թիւ­նը ի զօ­րու է բո­լոր պար­գեւ­նե­րու հա­մար՝ աշ­խար­հա­յին-նիւ­թա­կան եւ հո­գե­ւոր պար­գեւ­նե­րու հա­մար՝ ո­րոնք կը տրուին ո­րե­ւէ կեր­պով մար­դուն։

Հո­գե­ւոր պար­գեւ­ներ կու գան Աս­տուծ­մէ, որ բնու­թեամբ տե­ւա­կան են, քա­նի որ Ի՛նք, Պար­գե­ւա­տուն տե­ւա­կան է, մշտնջե­նա­ւոր՝ յա­ւի­տե­նա­կա՛ն։

Սա­կայն աշ­խար­հա­յին-մարմ­նա­կան պար­գեւ­նե­րը ժա­մա­նա­կա­ւոր են, քա­նի որ կը պատ­կա­նին ժա­մա­նա­կա­ւոր պար­գե­ւա­տուի մը, որ ինք միջ­նորդ մըն է միայն պար­գե­ւա­տուու­թեան։ Զոր օ­րի­նակ, գե­ղեց­կու­թիւ­նը՝ մարմ­նա­կան-ֆի­զի­քա­կան գե­ղեց­կու­թիւ­նը, որ կը պատ­կա­նի աշ­խար­հի, փո­փո­խա­կան է, քա­նի որ նիւ­թը՝ ինք փո­փո­խու­թեան են­թա­կայ է։ Բայց հո­գե­ւոր՝ աս­տուա­ծա­յին գե­ղեց­կու­թիւ­նը մշտա­տեւ է՝ ա­նայ­լայ­լե­լի եւ մնա­յո՛ւն։ Եւ ար­ժէք ներ­կա­յաց­նող գե­ղեց­կու­թիւ­նը այն է՝ որ ա­նայ­լայ­լե­լի է եւ մշտնջե­նա­ւոր։

Ար­դա­րեւ աս­տուա­ծա­յին գե­ղեց­կու­թիւ­նը ան­ժա­մա­նակ է, քա­նի որ Աս­տուած գե­ղեց­կու­թիւ­նը մէկ օ­րուան մէջ չի տար՝ հետզ­հե­տէ եւ տե­ւա­պէս կու տայ եւ այդ պատ­ճա­ռով, ան մշտա­կան եւ մնա­յուն է։

Դի­տե­ցէ՛ք սա ան­հուն բնու­թիւ­նը՝ հոն պի­տի տես­նէք զա­նա­զան գե­ղեց­կու­թիւն­ներ, ո­րոնք ան­փո­փոխ գե­ղեց­կու­թիւն­ներ են՝ ի­րենց սկիզ­բէն մին­չեւ վերջ։ Պարզ խօս­քով, բնու­թեան մէջ, գե­ղեց­կու­թեան խորհր­դա­նիշ ո­րե­ւէ գո­յու­թիւն իր կեան­քին բո­լոր շրջան­նե­րուն, բա­ռին բուն ի­մաս­տո­վը «գե­ղե­ցի՛կ» է եւ իր բնա­տուր գե­ղեց­կու­թե­նէն ո՛­չինչ կու տայ իր ստեղ­ծու­մէն մին­չեւ իր կեան­քին վախ­ճա­նը։

Բայց ո­րե­ւէ կեր­պով կամ պատ­ճա­ռով երբ ան բաժ­նուի բնու­թեան մի­ջա­վայ­րէն՝ կ՚իյ­նայ ան­կեն­դան՝ փո­շիա­նա­լու եւ խառ­նուե­լու հո­ղին, որ իր ստեղծ­ման ծրա­գիրն է։ Ա­մէն ինչ կ՚ապ­րի, ա­մէն ինչ իր կեն­դա­նու­թիւ­նը, կեն­սու­նա­կու­թիւ­նը եւ գե­ղեց­կու­թիւ­նը կը պա­հէ, կրնայ պա­հել եւ տե­ւա­կա­նաց­նել իր իսկ մի­ջա­վայ­րին մէջ, ուր­կէ կը սնա­նի եւ ուր կ՚ա­ճի։

Ուս­տի «գե­ղեց­կու­թիւն»ը տե­ւա­կան է եւ ան­փո­փոխ իր մի­ջա­վայ­րին մէջ՝ բնու­թեան ի­րեն տրա­մադ­րած սահ­ման­նե­րուն ներ­քեւ։ Այն որ կը հե­ռա­նայ իր բնա­կան մթնո­լոր­տէն, կ՚ոչն­չա­նայ եւ մա­հուան դա­տա­պարտուած՝ կը կորսնց­նէ ա­մէն ինչ, որ տրուած էր նա­խա­պէս՝ որ­պէս պար­գեւ։

Ինչ­պէս գե­ղեց­կու­թիւն­նե­րով կը զգես­տա­ւո­րէ Աս­տուած ամ­բողջ Բնու­թիւ­նը, ամ­բողջ տիե­զեր­քը, սկսեալ ա­մե­նա­յե­տին գո­յու­թիւն­նե­րէ, ա՛յն­պէս ալ գե­ղե­ցիկ ստեղ­ծած է Ան, մարդս թէ՛ մարմ­նա­պէս եւ թէ՛ հո­գե­պէս։

Մարդ, էա­պէս գե­ղե­ցիկ կը ծնի եւ սա­կայն իր այս գե­ղեց­կու­թեան ո՞ր­քա­նը կրնայ պա­հել մին­չեւ իր չա­փա­հա­սու­թիւ­նը։ Եւ կամ ա­­ւե­լի եր­կար՝ մին­չեւ իր մա­հը։ Նո­րա­ծին մա­նու­կը միշտ գե­ղե­ցիկ է, հետզ­հե­տէ կը փո­խուի եւ դժբախ­տա­բար եր­բեմն կը կորսնց­նէ իր սկզբնա­կան «գե­ղեց­կու­թիւն»ը…։

Ուս­տի, մարդ երբ իր ման­կու­թեան գե­ղեց­կու­թիւ­նը բաղ­դա­տու­թեան դնէ իր չա­փա­հա­սու­թեան վի­ճա­կին հետ, չը­սե­լու հա­մար հետզ­հե­տէ տգե­ղու­թեան փո­խուած իր «գե­ղեց­կու­թեան» հետ, ո՜ր­քան յու­սա­խաբ պի­տի ըլ­լայ, ո՜ր­քան պի­տի տրտմի…։ Հա­պա Աս­տուա՞ծ…։

Եր­բեք խոր­հա՞ծ էք սի­րե­լի՜ բա­րե­կամ­ներ, երբ մարդ իր մա­սին կը ցա­ւի, վիշտ կը զգայ, իր Ստեղ­ծի­չը՝ Աս­տուած ո՛ր­քան ա­ւե­լի ցաւ կը զգայ, այն­պէս, ի՛նչ­պէս հայր մը իր որդ­ւոյն ցա­ւէն ցաւ կը զգայ, յու­սա­խա­բու­թեան մատ­նուած իր զաւ­կին վի­ճա­կը տես­նե­լով ա­ւե­լի եւս կը յու­սալ­քուի։

Ծնող­քի մը հա­մար ի՛նչ­պէս ցաւ է տես­նել իր որդ­ւոյն վա­տա­ցած վի­ճա­կը, այն­պէս ալ Ա­րա­րի­չին հա­մար ցա՛ւ է տես­նել իր ա­րա­րած­նե­րուն հո­գե­պէս տգեղ վի­ճա­կը, վատ­թար կա­ցու­թիւ­նը։

Այս պատ­ճա­ռով, իւ­րա­քան­չիւր ա­րա­րած՝ բա­նա­կա­նու­թեամբ օժ­տուած մարդ, պար­տա­ւոր եւ պա­տաս­խա­նա­տու է իր վի­ճա­կէն եւ պէտք է զգոյշ ըլ­լայ՝ ցաւ չպատ­ճա­ռե­լու իր Ա­րա­րի­չին։

Աս­տուած, ա­մէն ինչ եւ ան­շուշտ մար­դը գե­ղե­ցիկ ստեղ­ծեց, գե­ղեց­կու­թիւ­նը տուաւ ա­նոր՝ որ­պէս ան­գին պար­գեւ, պա­տուի­րե­լով ա­նոր՝ պահ­պա­նել այդ պար­գե­ւը։ Եւ մարդ, ընդ­հան­րա­պէս չկրցաւ պահ­պա­նել իր աս­տուա­ծա­տուր պար­գե­ւը՝ գե­ղեց­կու­թիւ­նը, եւ «տգե­ղու­թիւն»ը պա­տեց զինք։ Եւ մարդ, ինչ­պէս սի­րոյ փո­խա­րէն նա­խընտ­րեց ա­տե­լու­թիւ­նը՝ չար դի­տա­ւո­րու­թիւ­նը, այն­պէս ալ հե­տե­ւե­ցաւ տգե­ղու­թեան՝ փո­խա­նակ պահ­պա­նե­լու իր աս­տուա­ծա­տուր պար­գե­ւը՝ գե­ղեց­կու­թիւ­նը։ Եւ գե­ղե­ցի­կը տգե­ղու­թեան վե­րա­ծել՝ մար­դուս անկ­ման, կոր­ծան­ման պատ­ճառ ե­ղաւ։

Ի՞նչ կ՚ը­սէ ար­դեօք Աս­տուած երբ իր ա­րա­րա­ծին՝ մար­դուն վրայ նա­յի։

Չ՚ը­սե՞ր. «Ես քեզ իբ­րեւ ան­բիծ, ա­նա­րատ եւ գե­ղե­ցիկ մա­նուկ մը դրի՝ գե­ղե­ցիկ աշ­խար­հի մը մէջ։ Հա­պա ո՞ւր թո­ղու­ցիր քու հո­գիիդ, քու մա­քուր նկա­րագ­րիդ գե­ղեց­կու­թիւ­նը՝ որ պար­գեւ մըն է քե­զի, ո­րով օժ­տե­ցի քեզ…»։­

Ափ­սո՜ս, գրե­թէ բո­լոր մար­դիկ հո­գե­ւոր ի­մաս­տով «ա­նա­ռակ որ­դի»ներ ե­ղան՝ որ ի­րենց հօ­րե­նա­կան ժա­ռան­գու­թիւ­նը, ի­րենց հո­գե­ւոր գե­ղեց­կու­թիւ­նը ա­ղար­տե­ցին, չա­րու­թեան ցնցո­տի­նե­րով պա­տուե­ցան եւ «տգեղ­ցա՛ն»։

Բ­նու­թեան մէջ բնա­կան ա­մէն ին­չի շա­րու­նա­կա­կան, մշտնջե­նա­ւոր, ա­նայ­լայլ գե­ղեց­կու­թեան հրա­շա­լի՜ դա­սը պէտք է նկա­տի ու­նե­նայ եւ չմոռ­նայ մարդ։ Գե­ղեց­կու­թիւ­նը Աս­տու­ծոյ պատ­կե՛րն է, ո­րով ստեղ­ծուած է ա­մէն մարդ, ա­մէն ա­րա­րած, ու­րեմն պար­տա­ւո՛ր է պա­հել այդ գե­ղեց­կու­թիւ­նը, ա­նեղծ ու ան­փո­փոխ պա­հե­լու է այդ պար­գե­ւը, ո­րով կը պա­հուի մարդ­կա­յին ար­ժա­նա­ւո­րու­թիւնն ու ար­ժա­նա­պա­տուու­թիւ­նը։ Մար­դուս ան­բա­ժան են իր ար­ժա­նա­ւո­րու­թիւ­նը եւ ար­ժա­նա­պա­տուու­թիւ­նը եւ ա­նոնք պէտք է ըլ­լան իր նկա­րա­գի­րը։

Ուս­տի մարդ­կա­յին ար­ժա­նա­պա­տուու­թիւ­նը պէտք է պա­հուի կեան­քի ամ­բողջ ըն­թաց­քին՝ ա­մէն պա­րա­գա­յի եւ պայ­մա­նի մէջ. ար­ժա­նա­պա­տուու­թե­նէ հրա­ժա­րիլ՝ կը նշա­նա­կէ «մարդ» ըլ­լա­լու հան­գա­ման­քէն հրա­ժա­րիլ։ Եւ «մարդ» ըլ­լա­լու ստու­գա­նիշն է՝ ա­նոր աս­տուա­ծան­մա­նու­թի՛ւ­նը։

Աս­տուա­ծոյ նմա­նե­լու հա­մար պէ՛տք է գե­ղե­ցիկ ըլ­լալ, միշտ գե­ղե­ցիկ մնալ, քա­նի որ Աս­տուած գե­ղե­ցիկ է եւ միշտ գե­ղե­ցիկ կը մնա՛յ՝ մշտնջե­նա­պէս եւ ա­նայ­լայ­լե­լի կեր­պով։ Եւ մարդ ստեղ­ծուած է «Աս­տու­ծոյ պատ­կե­րով», այ­լա­պէս պատ­կե­րը կը նմա­նի իս­կա­կա­նին, բնա­տի­պին։ Քա­նի որ Աս­տուած միշտ գե­ղե­ցիկ է, ա­պա ու­րեմն ա­նոր պատ­կե­րը՝ մա՛րդ ալ գե­ղե­ցիկ է, եւ միշտ գե­ղե­ցիկ մնա­լու պար­տա­ւո՛ր է…։

ՄԱՇ­ՏՈՑ ՔԱ­ՀԱ­ՆԱՅ ԳԱԼ­ՓԱՔ­ՃԵԱՆ

Մարտ 26, 2017, Իս­թան­պուլ