ՃՐԱԳԸ ԵՒ ԻՐ ԼՈՅՍԸ

Մութը եւ խաւարը անորոշութիւն եւ անստուգութիւն կը նշանակեն. իսկ լոյսը՝ յստակութիւն եւ հաստատութի՛ւն։ Արդարեւ, մութը վախ կը պատճառէ, քանի որ մարդ մութին մէջ ապահով չէ, անորոշութեան մէջ է եւ անշուշտ վա՛խ կը պատճառէ ասիկա մարդուս։ Իսկ երբ լոյս է՝ լուսաւորուած է ամէն կողմ, կարելի է տեսնել շուրջը եւ ըստ այնմ որոշել ուղղութիւնը, առանց որեւէ անակնկալի մը հանդիպելու։ Իսկ եթէ արգելք մը գոյանայ, անիկա լոյսին մէջ կարելի է տեսնել եւ ըստ այնմ միջոցառումներ առնել եւ շարունակել ճամբան ապահով կերպով։

Եթէ լուսաւորուած է շրջապատը, կարելի է յստակ տեսնել ամէն ինչ, եւ խաւարին ծածկած գաղտնիքները դուրս բերել։ Արդարեւ, երկինքի գաղտնիքներն ալ ծածկուած չեն լուսաւոր միտքերու առջեւ եւ կը յայտնուին հոգիի աչքերու՝ կը հասկնան, կ՚ըմ-բըռնեն եւ անոնք այլեւս «գաղտնիք» չեն ըլլար, չեն ծածկուիր հոգեւոր աչքերու եւ լուսաւոր միտքերու առջեւ։

Մարդիկ, որոնք գաղտնիք մը ունին, բան մը ծածկելու պահանջքը կը զգան, մութը եւ խաւարը կը նախընտրեն որքան ալ չախորժին անկէ։

Այս իմաստով, լոյսը մարդուս հայելի՛ն է. անոր մէջ կը յայտնուի մարդը՝ իր ամբողջ էութեամբ, թէ՛ արտաքնապէս եւ թէ՛ ներքնապէս։ Լոյսի միջոցով է որ կարելի կ՚ըլլայ թափանցել մարդուս ներաշխարհին։ Այս պատճառով է, որ ոմանք հեռո՛ւ կը մնան լոյսէն, որպէսզի իրենց ներաշխարհը չյայտ-նըւի, քանի որ հոն, թերեւս պիտի ըլլան ծածուկ բաներ, ինչ որ երբեք յայտնել պիտի չուզէին։ Ուստի տեսնելու համար նախ պէտք է դիտել եւ տեսնելու պատրաստակամութիւնը ունենալ, եւ այն որ տեսնել կ՚ուզէ, պէտք է որ լոյս ունենայ, լուսաւորուի որպէսզի լուսաւորէ։

Սուրբ Հոգին է որ կը բանայ հոգիի աչքը, եւ ուրեմն մարդ պէտք է ընդունի Սուրբ Հոգին, որպէսզի լուսաւորուի իր հոգիի աչքերը եւ յստակ տեսնէ ճշմարտութի՛ւնը։ Տեսնել չի բաւեր, այլ պէտք է տեսածը հասկնայ, ըմբռնէ, եւ իւրացնէ մարդ։ Խօսքն ալ այդպէս է՝ խօսքը լսել չի բաւեր, պէտք է զայն հասկնալ, ըմբռնել եւ իւրացնել՝ ապրիլ եւ գործադրել զայն։ Ասիկա ալ «լուսաւոր միտք»երու գործ է՝ հեռատես աչքերու յատկութի՛ւն։

Ուստի միայն սորվիլ չի բաւեր, պէտք է զայն գործադրել, ինչ որ լոյսի կը կարօտի։

Ճրագը լոյս կու տայ, եւ զայն պէտք է զետեղել բարձր տեղ մը՝ որպէսզի լուսաւորէ իր շուրջը։

Ճրագը կը գործածուի երբ մութ է, խաւար է՝ ուր կը տիրէ անորոշութիւն, անստուգութիւն եւ ասոնց հետեւանք՝ վա՛խ։ Ուստի, «ճրագ վառել» կը նշանակէ՝ լուսաւորել, այսինքն մութը եւ խաւարը փարատել։

Աւետարանը կ՚ըսէ, թէ՝ ճրագը պէտք չէ դնել կաթսայի տակ։ Ճրագը՝ լոյսը Քրիստոսն է եւ Իր Աւետարանը, եւ ուրեմն անիկա պէտք է յայտնուի եւ ո՛չ թէ մնայ կաթսայի տակ, այսինքն սատանային եւ մեղքերու ներքեւ։

Լոյսը միշտ պէտք է տարածուի՝ որպէսզի լուսաւորուի ամէն բան, որպէսզի կարենայ լուսաւորել ան ամէն կողմ։ Պահուած, ծած-կըւած լոյսը չի կրնար կատարել իր պարտականութիւնը եւ ի վերջոյ ինք ալ կը պարտուի խաւարէն։ Լոյսը լո՛յս է, երբ ան համարձակօրէն կը տարածուի՝ առանց արգելքի, առանց խափանուելո՛ւ։

Ինչպէս ըսինք, վախը մութէն եւ խաւարէն կու գայ եւ հետզհետէ կը զօրացնէ զանոնք, մինչ լոյսը հետզհետէ կը տկարանայ եւ կը կորսնցնէ իր ուժը։ Վախը մէկ տեղ միայն կ՚արդարացնէ ինքզինք. երբ վախէն կը վախնա՛յ, հոգին կորսնցնելէն կը վախնայ։ Ուրեմն զգուշանալ մութէն եւ խաւարէն, բայց չվախնա՛լ, այլ քաջութիւնը ունենալ պայքարելու անոր հետ՝ իր կողքին ունենալով լո՛յսը։ Լոյսին ապաւինիլ, լոյսին վստահիլ կը նշանակէ՝ արդար ըլլալ, հաւատարիմ ըլլալ եւ Աստուծոյ վստահիլ, քանի որ Աստուած Լո՛յս է, եւ ստեղծագործութեան սկսաւ լոյսով՝ «թող լոյս ըլլայ», ըսաւ եւ խաւարը փարատեցաւ եւ լոյսը տիրապետել սկսաւ եւ այդպէս շարունակուեցաւ աշխարհի ստեղծագործութիւնը։ Լոյսը կեա՛նք է, լոյսը կենդանութիւն է՝ որուն մէջ կայ միշտ յո՛յս։

Տուներու մէջ լոյս կայ. այս կը նշանակէ որ հոն կայ ապահովութիւն, ընտանիքի անդամներու միջեւ վստահութիւն, իրարու հաւատարմութիւն։ Եւ ո՛ւր որ այս բոլորը կան, հոն ներկա՛յ է Աստուած, ներկա՛յ է խաղաղութիւն եւ սէր, իմաստութիւն։ Տուներու մէջ եթէ լոյս կայ, այդ տուներու շուրջն ալ լոյս կայ կը նշանակէ, քանի որ տան մը լոյսը կը լուսաւորէ նաեւ իր շուրջը՝ դուրսը, եւ ամէն մարդ կը գիտնայ, թէ այդ տունը լուսաւոր է՝ սէր եւ խաղաղութիւն կը տիրէ հոն…։

Ճրագը երբ կը վառի, կը լուսաւորէ իր ամբողջ շուրջը եւ ծածուկ որեւէ բան չի մնար, ամէն ինչ կը բացայայտուի։

«Սուտին պարանը կարճ է», կ՚ըսէ ժողո-վըրդական իմաստութիւնը, ապա ուրեմն մութին եւ խաւարին «պարան»ն ալ կարճ է՝ լոյսի ամենափոքր նշոյլ մը կրնայ փարատել մութը եւ խաւարը։ Մութը միշտ դատապարտուած է պարտուելու լոյսէն։

Սուտին պարանը, արդարեւ, ինչո՞ւ կարճ է, կարելի է հարցնել։ Սուտին պարանը կարճ է, քանի որ երկար ժամանակ չի կըր-նար տեւել, շարունակուիլ։ Ստախօսը միջոց մը վերջ կը մոռնայ իր խօսած սուտը եւ նոր սուտով մը կը բացայայտէ նախկին սուտը, եւ այսպէս երկար չ՚ըլլար սուտին ազդեցութիւնը։ Եւ անշուշտ երկրորդ սուտին ալ «կեանք»ը երկար չ՚ըլլար, քանի որ անոր ալ կը յաջորդէ երրորդ սուտ մը եւ այս կերպով սուտը կը կորսնցնէ իր զօրութիւնը, եւ վերջապէս կը յաղթանակէ ճշմարտութիւնը։

Մութը եւ խաւարն ալ նոյնն է. կարճ կը տեւէ անոնց տիրապետութիւնը, կու գայ լոյսը եւ կը փարատի մութը եւ խաւարը։

Եւ ամենավտանգաւոր եւ վնասակար խաւարն է՝ մտքի եւ հոգիի խաւարը, որմէ ազատիլ շատ դժուար է, եթէ ո՛չ անկարելի։

Ծածուկ բան մը ունեցողը երբեք խաղաղութիւն չ՚ունենա՛ր։ Ճշմարտութիւնը երբեք չի ծածկուիր եւ անպայմա՛ն կը յայտնուի։ Մութը երբ կը ծածկէ որեւէ ճշմարտութիւն, ի վերջոյ անպայմա՛ն կը յայտնուի եւ երեւան կու գայ ճշմարտութիւնը։

Շէյքսփիր կ՚ըսէ, թէ՝ «վառած ածուխը երկրի վրայ պահել աւելի դիւրին է, քան գաղտնիք մը պահել»։

Լոյսը եւ ճշմարտութիւնը մի՛շտ կը յաղթանակեն…։

ՄԱՇ­ՏՈՑ ՔԱ­ՀԱ­ՆԱՅ ԳԱԼ­ՓԱՔ­ՃԵԱՆ

Նոյեմբեր 3, 2017, Իսթանպուլ

Երկուշաբթի, Նոյեմբեր 6, 2017