ԱՌԱՔԻՆՈՒԹԵԱՆ ՏԻՊԱՐ ՄԸ

Ա­տե­նօք կ՚ապ­րէր թա­գա­ւոր մը՝ որ միշտ հե­տաքր­քիր էր տե­ղե­կու­թիւն ստա­նա­լու իր ժո­ղո­վուր­դին մէջ տի­րող սո­վո­րու­թիւն­նե­րուն եւ ա­նոր ա­ռա­քի­նու­թիւն­նե­րուն եւ մո­լու­թիւն­նե­րուն մա­սին։

Տա­րե­վեր­ջի փո­թոր­կոտ օ­րե­րէն մին էր այդ օ­րը, Դեկ­տեմ­բեր 31-ը՝ որ Կա­ղան­դի գի­շեր էր երկ­րին հա­մար։ Թխպոտ ամ­պեր կու­տակուած էին հո­րի­զո­նին վրայ եւ կը մատ­նէին ձիւ­նի եւ սառ­նա­մա­նի­քի մրրիկ մը, որ կա­խուած էր երկ­նա­կա­մա­րին խռո­վուած սիւ­նե­րէն։ Եւ ար­դէն կէս գի­շե­րէն ժամ մը ա­ռաջ սկսած էին ձիւ­նի ո­լո­րուն ու գա­լա­րուն փա­թիլ­ներ ծած­կել փո­ղոց­ներն ու տա­նիք­նե­րը սպի­տակ սա­ւա­նի մը տակ, որ ան­մի­ջա­պէս կը վե­րա­ծուէր ա­դա­ման­դա­շող աստ­ղիկ­նե­րու, ցուր­տին եւ քա­միին ազ­դե­ցու­թեան տակ սա­ռե­լով։

Հե­տաքր­քիր թա­գա­ւո­րը՝ իր սե­նե­կա­պետն ու գլխա­ւոր թիկ­նա­պա­հը ղրկե­լէ ետք, կը մտնէ իր ա­ռանձ­նա­սե­նեա­կը, կը հագ­նի պարզ մուշ­տակ, կը դնէ հաստ ձեռ­նոց­ներ եւ կա­շե­պատ հես­կեր, կ՚առ­նէ իր հե­տը ձեռ­քի պա­յու­սակ մը, քսակ մը ոս­կի, կը հա­նէ գան­ձա­րա­րէն զմրուխ­տէ մա­տա­նի մը, ո­րուն վրայ փո­րագ­րուած էր «Ա­ռա­քի­նու­թեան մրցա­նակ» վեր­տա­ռու­թիւ­նը՝ վա­ղուց հոն պահ դրուած։ Եւ այս­պէս՝ հե­տաքր­քիր թա­գա­ւո­րը, իր հաստ ցու­պին կռթ­­նած՝ կ՚իյ­նայ փո­ղոց­նե­րը, թէ ի՛նչ կ՚անց­նի ու կը դառ­նայ ժո­ղո­վուր­դին մէջ…։

Ա­ռա­ջին ա­ռի­թով կը հան­դի­պի խումբ մը ոս­տի­կան­նե­րու՝ ո­րոնք կէս գի­շե­րէն ժամ մը վերջ ար­դէն, խռնուած էին դրան մը առ­ջեւ, ձեռ­նա­կա­պի ան­ցուած չորս չա­րա­գործ­նե­րու շուրջ բո­լո­րակ մը կազ­մած։

Թա­գա­ւո­րը կը մօ­տե­նայ խում­բին, ոս­տի­կան­նե­րը կ՚ու­զեն զինքն ալ ձեր­բա­կա­լել, են­թադ­րե­լով որ այս ալ այդ ա­ւա­զակ­նե­րէն մէկն է, գէտ դրուած փո­ղո­ցին ան­կիւ­նը եւ որ բախ­տին մէկ խա­ղով կու գար իյ­նա­լու բուն ծու­ղա­կին մէջ։

Ոս­տի­կան­նե­րը կը սկսին հար­ցաքն­նել զինք եւ երբ թա­գա­ւո­րը կ՚ըմբռ­նէ կա­ցու­թեան լրջու­թի­նը, կը ծա­նօ­թաց­նէ իր ինք­նու­թիւ­նը ա­նոնց պե­տին եւ կը խնդրէ, որ լուռ մնայ այդ վայր­կեա­նին։

Պա­տա­հա­ծը սա էր. այդ ա­ւա­զակ­նե­րը, ցե­րե­կին՝ ճա­շա­րա­նի մը ան­կիւ­նը խոր­հուրդ կազ­մած եւ գի­շե­րա­յին այս շա­հա­տա­կու­թիւ­նը ծրագ­րած էին, կո­ղոպ­տե­լու հա­մար մայ­րա­քա­ղա­քին մե­ծա­տուն­նե­րէն մին։ Ա­ւա­զակ­նե­րուն հա­ւա­քուած ան­կիւ­նին մօտ ճա­շա­րա­նին ծա­ռան ի­մա­ցած էր խնդի­րը եւ ոս­տի­կա­նու­թեան տե­ղե­կա­ցու­ցած, փրկե­լով խնդրոյ ա­ռար­կայ հա­րուս­տը ան­խու­սա­փե­լի մա­հէ մը։

Ինք­նա­կա­լը կ՚առ­նէ ճա­շա­րա­նի ծա­ռա­յին ա­նու­նը եւ կ՚ո­րո­շէ նուէ­րով մը քա­ջա­լե­րել զայն՝ հե­տե­ւեալ օ­րը։

Փո­ղոց մըն ալ ան­դին անց­նե­լով, թա­գա­ւո­րը կը նշմա­րէ լոյ­սե­րու մէջ ո­ղո­ղուած ա­պա­րանք մը՝ ուր տաս­նեակ­նե­րով գոր­ծա­ւոր­ներ կը մտնէին եւ կ՚ել­լէին զուարթ ու գո­հու­նակ ժպիտ­նե­րով ի­րենց շրթունք­նե­րուն վրայ։

Գոր­ծա­ւոր­նե­րէն մէ­կուն մօ­տե­նա­լով, թա­գա­ւո­րը կը հասկ­նայ, որ այդ ա­պա­րան­քին տէրն մե­ծա­փար­թամ գոր­ծա­րա­նա­տէր մը՝ որ Կա­ղան­դի առ­թիւ իր գոր­ծա­ւոր­նե­րուն խնջոյք մը սար­քած էր եւ ա­նոնց իւ­րա­քան­չիւ­րին՝ մեկ­նե­լու ա­տեն՝ կլոր գու­մար­ներ վճա­րած՝ իբ­րեւ կա­ղանդ­չէք։

Թա­գա­ւո­րը խոր­հե­ցաւ, որ այդ գոր­ծա­րա­նա­տէ­րը ո՛­չինչ ու­նէր ա­ռա­քի­նու­թեան բա­ժին հա­նուե­լու եւ հա­ւա­նա­բար իր ա­պա­գա­յի շա­հա­դի­տու­թիւն­ներն էին որ զինք կը մղէին նման խնջոյ­քի մը գոր­ծադ­րու­թեան։

Քիչ մըն ալ կը դե­գե­րի թա­գա­ւո­րը եւ կը կանգ­նի դրան մը առ­ջեւ։ Խրճիթ մը չէ՛ր ան, ոչ ալ հա­րուս­տի մը բնա­կա­րա­նը ըլ­լա­լու ար­ժա­նի տուն մը։

Ներ­սէն լսուած գո­հու­նակ եւ եր­ջա­նիկ խօ­սակ­ցու­թեան ձայ­նե­րը կը քա­ջա­լե­րեն զինք, ո­րով թա­գա­ւո­րը կը հա­մար­ձա­կի գի­շե­րուան այդ ուշ պա­հուն բա­խել տան դու­ռը եւ իբ­րեւ գի­շե­րա­պահ ներ­կա­յա­նալ տան տի­րոջ եւ հար­ցաքն­նել ի­րենց եր­ջան­կու­թեան մա­սին։ Ըն­տա­նի­քին հայ­րը՝ որ ան­դա­մա­լոյծ մըն էր եւ ին­կած փռուած մահ­ճին վրայ, կը սկսի պատ­մել, թէ՝ իր զա­ւա­կը, միա՛կ նե­ցու­կը տան, այ­սօր ա­ռա­ջին շա­բա­թա­կա­նը ա­ռած եւ Կա­ղան­դի սե­ղան մը պատ­րաս­տած էր՝ զո­հե­լով իր անձ­նա­կան պէտ­քե­րուն յատ­կա­ցուե­լիք գու­մա­րը, եր­ջա­նիկ դարձ­նե­լով իր հայրն ու մա­նա­ւանդ մայ­րը՝ որ տա­րի­նե­րէ ի վեր իբ­րեւ սպա­սու­հի ծա­ռա­յե­լով օ­տա՜ր սե­մե­րու մէջ, մեծ­ցու­ցած եւ հաս­ցու­ցած էր զինք։ Եւ միա­մօր զա­ւակն ալ իր շա­բա­թա­կա­նը զո­հած էր՝ եր­ջա­նիկ դարձ­նե­լու հա­մար իր ծնող­նե­րը՝ հայրն ու մա­նա­ւանդ մայ­րը։

Թա­գա­ւո­րը կ՚առ­նէ տղուն ա­նու­նը եւ կ՚ո­րո­շէ ոս­կիէ շքան­շա­նով եւ խա­նութ մը բա­նեց­նե­լու բա­ւա­րար դրա­մագ­լու­խով մը վար­ձատ­րել զայն, բայց ի­րեն կը պա­հէ ծա­նօթ «Ա­ռա­քի­նու­թեան մա­տա­նի»ն։

­Թա­գա­ւո­րը, յե­տոյ կ՚անց­նի ու­րիշ փո­ղոց մը։

Կա­ղան­դի գի­շեր. լոյս ու լու­սե­ղէն, ա­մէն կողմ ան­դադ­րում եր­թե­ւեկ, կը հան­դի­պի ու­րիշ խումբ մը մար­դոց, ո­րոնք բան­տէն կը վե­րա­դառ­նա­յին, եր­կա­թէ ձո­ղե­րու ե­տեւ տա­րի­նե՜ր ան­ցը­նե­լու դա­տա­պար­տուած այդ դժբախտ­նե­րը մխի­թա­րե­լու եւ ա­նոնց քաղց­րե­ղէն­ներ նուի­րե­լու գա­ցած ըլ­լա­լով։

Թա­գա­ւո­րը մտիկ կ՚ը­նէ ա­նոնց խօ­սուըռ­տու­քը. որ­քա՜ն հպարտ էին ա­նոնք ի­րենց այդ ա­րար­քին հա­մար…։ Թա­գա­ւո­րը լո՜ւռ… կ՚անց­նի։

(Հոս կ՚ու­զենք ձեր ու­շադ­րու­թեան յանձ­նել սա պա­րա­գան, թէ՝ ար­դար կեր­պով դա­տա­պար­տուած մէ­կը կա­րե­լի՞ է կո­չել «դժբախտ», քա­նի որ ան միա՛յն իր ա­նի­րաւ ո­րե­ւէ ա­րար­քին հա­մար դա­տա­պար­տուած է։ Կ՚ար­ժէ խորհր­դա­ծել այս մա­սին…)։

­Թա­գա­ւո­րը կը մտնէ ու­րիշ փո­ղոց մը. ար­դէն կէս գի­շե­րէն եր­կու ժամ վերջն էր։ Ձիւ­նը ան­հա­մե­մատ սաստ­կու­թեամբ կ՚իջ­նէր ան­դա­դար՝ իր մազն ու մօ­րու­քը ի­րա­կան «Կա­ղանդ-Պա­պայ»ի մը կեր­պա­րան­քին վե­րա­ծե­լով։

Հոս ալ կը հան­դի­պի Թա­ղա­պե­տու­թեան գոր­ծա­ւոր­նե­րուն, ո­րոնք ժո­ղո­վուր­դին հե­տե­ւեալ առ­տուան եր­թե­ւե­կը դիւ­րաց­նե­լու հա­մար փո­ղո­ցին ձիւ­նե­րը կը մաք­րէին։ Ա­նոնց մէջ կը նշմա­րէ ման­կա­հա­սակ ե­րի­տա­սարդ մը՝ գլու­խը վե­րէն վար հաստ փա­թոյ­թով մը կապկ­պուած։ Կը մօ­տե­նայ ա­նոր եւ կը նշմա­րէ ու­րիշ խումբ մը՝ որ գոր­ծա­ւո­րի չէր նմա­ներ, բայց ե­ռան­դա­գին լծուած էր աշ­խա­տան­քի՝ օգ­նե­լու հա­մար գլխէն վի­րա­ւոր ե­րի­տա­սարդ բա­նուո­րին։

Քիչ վեր­ջը ա­նոնք կը լրաց­նեն գոր­ծը եւ ա­հա դէ­մէն դուռ մը կը բա­ցուի եւ կին մը՝ եր­կու դե­ռա­տի աղ­ջիկ­ներ կո­ղով­ներ ու ափ­սէ մը շալ­կած կու գան կը միա­նան խում­բին եւ եր­կար թա­խան­ձանք­նե­րէ ու պնդում­նե­րէ վերջ կը մտնեն ե­րի­տա­սարդ վի­րա­ւո­րին տու­նէն ներս։

Թա­գա­ւո­րին համ­բե­րու­թիւ­նը կը հատ­նի. ինքն ալ կը խնդրէ որ ըն­կե­րա­նայ խում­բին, ներ­կա­յա­նա­լով իբ­րեւ «ան­տէ­րունջ օ­տա­րա­կան» մը՝ զրկուած Կա­ղան­դի գի­շե­րուան վա­յելք­նե­րէն։ Տի­կինն ու իր աղ­ջիկ­նե­րը սի­րով կ՚ըն­դու­նին «ան­ծա­նօթ»ին խնդրան­քը եւ ներս կը հրա­ւի­րեն զինք։

Խօ­սակ­ցու­թիւն­նե­րու ըն­թաց­քին՝ թա­գա­ւո­րը կ՚ի­մա­նայ, թէ՝ այդ օ­րուան ցե­րե­կին եր­կու «այ­լա­ցեղ» ե­րի­տա­սարդ­նե­րու մի­ջեւ, ո­րոնց մին էր վի­րա­ւոր ե­րի­տա­սար­դը, հա­զիւ 21-22 տա­րե­կան չի­նա­ցի մը, վէճ մը ծա­գած էր եւ այդ վէ­ճը փո­խադ­րուե­լով տար­բեր հո­ղի վրայ, չի­նա­ցի ե­րի­տա­սար­դը ծան­րօ­րէն վի­րա­ւո­րուած էր եւ սա­կայն չէր ու­զած բո­ղոք ներ­կա­յաց­նել կա­ռա­վա­րու­թեան մօտ։

Իր դրա­ցի­նե­րը, հա­մեստ եւ բա­րի ըն­տա­նիք մը, հա­կա­ռակ ա­նոր որ յար­ձա­կո­ղին ցե­ղին կը պատ­կա­նէին, ջա­նա­ցեր էին պաշտ­պա­նել խեղճ տղան, եւ կռուը­տու­քը վեր­ջա­նա­լէն ետք, դար­մա­ներ էին ա­նոր վէր­քե­րը, հանգ­չե­ցու­ցեր էին զինք ի­րենց տան մէջ, ի­րենց «Կա­ղան­դի սե­ղան»ը փո­խադ­րեր էին ա­նի­րա­ւուած պա­տա­նիին խշտեա­կը, ա­մո­քե­լու հա­մար ա­նոր դառ­նա­ցած հո­գիին վիշ­տե­րը։

Թա­գա­ւո­րը խո­կած … եւ … խո­կած ու ո­րո­շեց «Ա­ռա­քի­նու­թեան մա­տա­նի»ն յանձ­նել վի­րա­ւո­րուած պա­տա­նիին օգ­նող ըն­տա­նի­քին հօ­րը … իբ­րեւ «ա­ռա­քի­նու­թեան տի­պա՛ր» մը, ցե­ղե­րու մի­ջեւ եղ­բայ­րա­կան զգա­ցում­նե­րու տա­րած­ման ջա­տա­գով դար­ձող իր այդ ազ­նիւ ու ա­ռա­քի­նի ըն­թաց­քին հա­մար։

Սի­րե­լի՜ բա­րե­կամ­ներ, այս պատ­մուած­քը մե­զի չի յի­շեց­նե՞ր Յի­սու­սի «Բա­րի Սա­մա­րա­ցիին ա­ռա­կը» (ՂՈՒԿ. Ժ 30-37)։ Պատմուած­քին ո­գին ալ բո­լո­րո­վին հա­մա­պա­տաս­խան է Ա­ւե­տա­րա­նի ո­գիին…։

ՄԱՇ­ՏՈՑ ՔԱ­ՀԱ­ՆԱՅ ԳԱԼ­ՓԱՔ­ՃԵԱՆ

Նո­յեմ­բեր 2, 2016, Իս­թան­պուլ